Żwirowa Dziura Niżnia

Informacje ogólne

Numer inwentarzowy: T.D-09.06
Gmina: Kościelisko (gmina wiejska); tatrzański; małopolskie
Właściciel terenu: Skarb Państwa
Zarządca: Tatrzański Park Narodowy
Wysokość otworu: 1244 m n.p.m.
Wystawa otworu: SW

Dane morfometryczne

Długość: 12.0 m
Deniwelacja: 0.0 m

Współrzędne geograficzne

WGS84: N49.248647, E19.869381
WGS84: N49d 14.9188m, E19d 52.1629m
WGS84: N49d 14m 55.1s, E19d 52m 09.8s
UTM: Easting 417717, Northing 5455712, Zone 34

Lokalizacja otworu

Na prawym orograficznie zboczu Doliny Kościeliskiej, pod granią Organów.

Dokumentacja graficzna

Drogi dojścia

Z dna Doliny Kościeliskiej czarnym szlakiem wiodącym do południowego otworu Jaskini Mroźnej podchodzimy na platformę przed otworem tej jaskini. Stąd żlebem w górę w prawo koło otworu Jaskini Zimnej i dalej żlebem aż pod skalny mur zamykający żleb. Tu wspinamy się w lewo w górę na porośnięty smrekami skalny próg (trudno). Znad progu trawersujemy w lewo niewyraźną percią po półce wyprowadzającej obok otworu Żwirowej Dziury Wyżniej i Schronu pomiędzy Żwirowymi Dziurami do dużego (ok. 10 m wysokości), szczelinowego otworu Żwirowej Dziury Niżniej. Dojście trudne, eksponowane (przydatna lina), zwiedzanie bez trudności.

Opis jaskini

   Trójkątny, szeroki na 2 m otwór prowadzi do szczelinowego korytarza. Po dwóch metrach korytarz jest przedzielony poziomą warstwą scementowanego namuliska, tworzącą „fałszywą podłogę”. Powyżej tej „podłogi” biegnie wymyty w namulisku krótki, poziomy korytarzyk, kończący się ślepo po około 4 m. Poniżej tego korytarzyka znajduje się dolny, nieco krótszy korytarzyk również wymyty w namulisku i ślepo zakończony.

   Schronisko powstało na pionowej, tektonicznej szczelinie o przebiegu SW-NE w obrębie wapieni malmo-neokomu jednostki Organów (seria wierchowa, płaszczowina Czerwonych Wierchów). Pierwotna szczelina korytarza w trakcie swej ewolucji krasowej została wypełniona całkowicie gruzowo-piaszczystym namuliskiem, w którym następnie zostały wypłukane korytarzyki obecnie istniejącego schroniska. Namulisko było badane przez Wójcika (1960b, 1966a), wymieniającego schronisko pod nazwą „Żwirowa Dziura Wyżnia”, pod którą kryją się zapewne także pozostałe dwa schroniska występujące obok omawianego obiektu - Żwirowa Dziura Niżnia i Schronisko pomiędzy Żwirowymi Dziurami. Natomiast omawiana przez Wójcika we wspomnianych pracach (1960b, 1966a) „Żwirowa Dziura” jest znaną od lat 30-tych Jaskinią Krwawego Nosa T.D-08.18 (którą to nazwę podaje Wójcik (1960b) w nawiasie obok stosowanej przez siebie nazwy „Żwirowa Dziura”). Wszystkie trzy występujące obok siebie obiekty należy w związku z powyższym uznać jako opisywaną przez Wójcika „Żwirową Dziurę Wyżnią” i przypisać im tą samą genezę (dawny przepływ podziemny Potoku Kościeliskiego) i plioceński wiek związany z zaklasyfikowaniem „Żwirowej Dziury Wyżniej” do VII piętra jaskiń tatrzańskich (Wójcik 1960b, 1966a).

   Światło sięga do końca, schronisko jest suche. Roślinność przyotworową stanowią trawy i mchy. Fauna nie była obserwowana.

Historia

Historia badań

Osady, genezę i wiek badał Wójcik 1950b, 1966a.

Historia eksploracji

Schronisko po raz pierwszy wymienia Wójcik (1960b), choć zapewne było znane znacznie wcześniej. W swoich pracach (1960b, 1966a) podaje on bardzo schematyczną lokalizację dwóch obiektów w tej okolicy pod nazwami „Żwirowa Dziura” i „Żwirowa Dziura Wyżnia”. Jak wspomniano powyżej pod nazwą „Żwirowa Dziura Wyżnia” (Wójcik 1960b, 1966a) w rzeczywistości kryją się trzy niewielkie schroniska, którym nadano nazwy odpowiednio do ich rozmieszczenia w pionie.

Historia dokumentacji

Lokalizacja schroniska została wykonana ciągiem azymutalno-taśmowym w ramach inwentaryzacji jaskiń tatrzańskich OW PTPNoZ w dniu 8 lipca 1975 r. przez J. Grodzickiego przy współpracy M. Kropiwnickiej, M. Małek i E. Winiarskiego. Dokumentację sporządził 13 lipca 1976 r. J. Grodzicki przy współpracy M. Radomyskiej. Pomiary wykonano taśmą parcianą i busolą geologiczną Meridian. Dane zaktualizowała I. Luty (2009).
Plan opracował J. Grodzicki.

Bibliografia

Wójcik, Z. 1960b (osady, schematyczna lokalizacja); Wójcik, Z. 1966a (osady); Kropiwnicka, M., Burkacki, M. 1976 (wzmianka o udokumentowaniu); Gradziński, R. i in. 1985a (dane morfometryczne, lokalizacja na mapie); Jaskinie TPN 1993b (plan i opis inwentarzowy).

Źródła

(brak informacji o źródłach)

Opracowali

Jerzy Grodzicki
Jerzy Grodzicki