Numer inwentarzowy: T.E-08.55
Inne nazwy: Szczelina na Grzędzie Wyżnia ?
Gmina: Kościelisko (gmina wiejska); tatrzański; małopolskie
Właściciel terenu: Skarb Państwa
Zarządca: Tatrzański Park Narodowy
Wysokość otworu: 1280 m n.p.m.
Wystawa otworu: NE
WGS84: N49.241640, E19.856399
WGS84: N49d 14.4984m, E19d 51.3839m
WGS84: N49d 14m 29.9s, E19d 51m 23.0s
UTM: Easting 416760, Northing 5454948, Zone 34
W lewym orograficznie stoku Doliny Kościeliskiej, w grzędzie ograniczającej od NW Głębowiec (żleb wcięty w prawym orograficznie zboczu Żlebu Żeleźniak).
Drogi dojścia
Z Doliny Kościeliskiej skręcamy za pierwszym mostkiem powyżej Polany Pisanej na prawo i trawersujemy zbocze niewyraźną percią do dna Żlebu Żeleźniak. Dalej idziemy w górę tego żlebu około 300 m, następnie skręcamy na lewo, pod skałki widoczne w zachodnim ograniczeniu bocznego żlebu zwanego Głębowcem (jest to drugi licząc od dołu żleb, przy czym pierwszy jest mniej wyraźny, bez muru skalnego na dole). Głębowcem podchodzimy stromo ponad 150 m do malowniczej Żeleźniakowej Bramy. Powyżej bramy skręcamy na prawo do góry i pokonujemy strome, lesiste zbocze grzędy. Nie dochodząc do jej kulminacji wznosimy się wzdłuż niewielkich skałek rwącej się grańki (nieco poniżej), po wschodniej stronie grzędy. Po kilkudziesięciu metrach dostrzegamy u podnóża małej skałki otwór Szczeliny na Grzędzie T.E-08.54. Idziemy zboczem grzędy dalej do góry sto kilkadziesiąt metrów i odnajdujemy poszukiwaną wnękę w małej skałce, około 10-15 m poniżej kulminacji grzędy. Dojście i zwiedzanie bez trudności.
Opis jaskini
Obszerny otwór, wyznaczony linią okapu nad szczeliną w skałce, prowadzi do płytkiej (1,6 m) wnęki rozdzielonej na dwie części stromym prożkiem skalnym o wysokości 1,3 m. W głębi widać dwa trójkątne otwory rozwinięte na wspomnianej szczelinie: dolny, położony pod prożkiem, ma 0,3 m szerokości i 0,4 m wysokości, górny - nad prożkiem, ma 0,4 m szerokości i 1,4 m wysokości. Prowadzą one do dwóch krótkich, ciasnych, ślepo zakończonych korytarzyków. Korytarzyki biegną w głąb szczeliny poziomo, jeden nad drugim.
Szczelina powstała w wapieniach malmo-neokomu wierchowej serii paraautochtonicznej. Jej ściany są gładkie, nieco zwietrzałe. Dno wnęki buduje gleba i gruz wapienny, w korytarzykach - żółty osad gliniasty z okruchami wapienia.
Szczelina jest sucha, bez przewiewu. Światło sięga do końca. We wnęce występują rośliny kwiatowe, paprocie, mchy, a na ścianach widać porosty. Faunę reprezentują owady.
Historia
Historia eksploracji
Opisywany obiekt był znany od dawna. Na SE ściance wnęki widać wyryte znaki: skrzyżowany kilof i młot lub sierp i młot (?). Wnękę znał też W.W. Wiśniewski, który w latach 1975-76 poszukiwał jaskiń w rejonie Żeleźniaka. W wykazie jaskiń masywu Kominiarskiego Wierchu (Wiśniewski, 1988) wymienia on dla tego rejonu Szczelinę na Grzędzie Wyżnią, a w innej pracy (Wiśniewski, 1992b) - Wnękę na Grzędzie (ze znakami naskalnymi). Nie jest pewne czy nie chodzi tu o ten sam obiekt.
Historia dokumentacji
Podczas prac nad inwentaryzacją jaskiń tatrzańskich prowadzonych przez PTPNoZ, dokumentację szczeliny sporządziła I. Luty przy współpracy J. Łabęckiej w dniu 9 września 2003 r. Pomiary wykonano przy użyciu busoli i klizymetru Silva oraz taśmy parcianej. Dane zaktualizowała I. Luty (2009).
Plan opracowała I. Luty.
Bibliografia
Wiśniewski, W.W. 1988 (wymienia w wykazie jaskiń Kominiarskiego Wierchu, podaje niektóre orientacyjne dane morfometryczne pod nazwą Szczelina na Grzędzie Wyżnia; może dotyczyć opisywanego obiektu); Wiśniewski, W.W. 1992b (wymienia jedynie nazwę: Wnęka na Grzędzie i opis znaków naskalnych); Jaskinie TPN 2004 (plan i opis inwentarzowy).
Źródła
(brak informacji o źródłach)
Opracowali
Jerzy Grodzicki
Izabella Luty
