Numer inwentarzowy: T.E-12.25
Inne nazwy: Maćkowa Dziura
Gmina: Kościelisko (gmina wiejska); tatrzański; małopolskie
Właściciel terenu: Skarb Państwa
Zarządca: Tatrzański Park Narodowy
Wysokość otworu: 1812 m n.p.m.
Wystawa otworu: ku górze
WGS84: N49.242389, E19.920242
WGS84: N49d 14.5433m, E19d 55.2145m
WGS84: N49d 14m 32.6s, E19d 55m 12.9s
UTM: Easting 421408, Northing 5454963, Zone 34
W lewym (or.) stoku Doliny Małej Łąki, w żlebie wciętym między wschodnimi ścianami Wielkiej Turni, a ścianami opadającymi z Kotlin do Niżniej Świstówki.
Drogi dojścia
Z Przysłopu Miętusiego niebiesko znakowanym szlakiem podchodzimy nad Kobylarzowy Żleb, następnie z Kobylarzowego Siodełka trawersujemy Czerwony Grzbiet niewyraźną percią ku SE, a za Źródłem Ratusz ku E, aż do miejsca, skąd odchodzi ku N ramię Wielkiej Turni. Tu, na wyraźnym wypłaszczeniu terenu, znajduje się lądowisko helikoptera (oznaczone pomarańczową farbą). Idziemy stąd około 45 m ku ESE, następnie schodzimy około 100 m bardzo stromym, trawiasto-kamienistym żlebem, omijając kosówki prawą stroną (przy zejściu do żlebu jest mały trawiasty próg). Otwór ukryty jest przy prawej (or.) stronie żlebu, za małą grzędą, nad łatwym prożkiem. Widać jedynie wyraźne wymycie w ścianie, którym okresowo do studni spływa woda. Kilka metrów dalej żleb przechodzi w pionowy próg. Dojście łatwe, zwiedzanie wymaga użycia liny.
Opis jaskini
Rozwinięty na szczelinie o kierunku W-E otwór jest owalny, ma 3,7 m długości i 1,6 m szerokości. Prowadzi do rozszerzającej się ku dołowi, mytej studni o głębokości 8 m, tworzącej kieszeń skalną. Zjeżdżamy studnią na dno komory o wymiarach 9x3,5 m. Zalega tu płat śnieżno-lodowy. Ku NW wiedzie stromo do góry obszerny, 15-metrowy korytarz o szerokości 3-4 m i wysokości 2-3,5 m. W 2000 r. studnia mała około 12 m głębokości i nie było w niej śniegu.
Grota powstała w wapieniach triasu środkowego na szczelinie 284°/56°N, w pobliżu kontaktu jednostek wierchowych Organów i Ździarów (fałd Czerwonych Wierchów). Namulisko stanowi głównie rumosz wapienny z domieszką granitoidów, a przy otworze - gleba. W osadach znaleziono kości nietoperzy oraz większego zwierzęcia (wśród nich - czaszkę należącą prawdopodobnie do kozicy).
Dziura jest wilgotna. Okresowo spływają do niej wody deszczowe i roztopowe niesione żlebem wciętym w Czerwony Upłaz zaraz za nasadą ramienia Wielkiej Turni. Pod studnią zalega przez większą część roku płat śnieżno-lodowy. Przewiew zależny jest od warunków atmosferycznych. Światło odbite dociera do końca.
Rośliny kwiatowe, głównie trawy rozwijają się jedynie przy otworze. Na ścianach studni widać glony, porosty oraz mchy i wątrobowce. Faunę reprezentują owady (głównie komary) oraz nietoperze. Przy otworze znaleziono ślimaki.
Historia
Historia eksploracji
Grotę odkryli I. Luty i R. Bieganowski w dniu 16 sierpnia 1979 r., podczas prac nad inwentaryzacją jaskiń tatrzańskich OW PTPNoZ. Poszukiwali oni wtedy otworu Maćkowej Dziury (odkrytej przez Macieja Lewandowskiego w 1962 r.) według niepewnych i sprzecznych wskazań Z. Wójcika i M. Kropiwnickiej.Mimo niezgodności opisu położenia i wnętrza przedstawionej tu groty z opisami wspomnianych świadków odkrycia jaskini o nazwie Maćkowa Dziura, grota została umieszczona w wersji archiwalnej inwentarza jaskiń oraz na mapie Tatry Polskie (1984) pod taką właśnie nazwą. W 1999 r. udało się odnaleźć właściwą Maćkową Dziurę, dlatego zmieniono nazwę tego obiektu na Ukryta Dziura. Jaskinia była eksplorowana po 1979 r., jednak brak na ten temat danych - latem 2000 r. znaleziono w niej stare spity i blaszany kubeł. W wyniku tej eksploracji studnia została pogłębiona o kilka metrów.
Historia dokumentacji
16 sierpnia 1979 r. I. Luty przy współpracy R. Bieganowskiego sporządziła wówczas dokumentację znalezionej groty i wykonała pomiary sytuacyjno-wysokościowe położenia otworu metodą ciągu busolowego. Pomiary przeprowadzono za pomocą busoli geologicznej Meridian i taśmy parcianej. Dane zaktualizowała I. Luty (2009).
Plan opracowała I. Luty.
Bibliografia
TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie 1:10000 pod nazwą Maćkowa Dziura; Luty, I. 1989a (dane morfometryczne, lokalizacja na mapie pod nazwą Maćkowa Dziura ); Jaskinie TPN 2000 (plan, przekrój i opis inwentarzowy).
Źródła
(brak informacji o źródłach)
Opracowali
Jerzy Grodzicki
Izabella Luty
