Studnia w Progu Mułowym

   Niewielki otwór (0,4x0,5 m) między wantami stożka usypiskowego wprowadza do 4 m głębokości, ciasnej studzienki. Za nią korytarz z kamieniami w spągu nieznacznie opada rozwijając się na południe, by po 4 m zakręcić ku wschodowi. Tam rozdziela się na kilkumetrowej długości ślepy, szczelinowy korytarz biegnący ku północy i ciasną, stromo opadającą pochylnię, rozwijającą się na południowy wschód. Pochylnia po 3 m obrywa się 2 m głębokości studzienką wprowadzającą do niewielkiej sali, z której odchodzą dwa kilkumetrowe, ślepo zakończone korytarze. Dalsza droga prowadzi przez ciasny, kruchy przekop (niebezpiecznie) i krótki korytarz, który wiedzie do sali o wymiarach 7x5 m i dnie pokrytym wantami. W zachodniej części sala obrywa się studnią o głębokości 8 m z licznymi, niebezpiecznie zaklinowanymi wantami. Ponad studnią znajduje się ciasny, 5 m wysoki komin. Z dna studni biorą początek dwa krótkie, ślepo zakończone korytarze i 4 m ciasna studzienka, kończąca się niedostępną szczeliną. Na jej dnie znajduje się najgłębsze miejsce jaskini -29 m.

   Jaskinia rozwinęła się w wapieniach i dolomitach triasu środkowego serii wierchowej fałdu Czerwonych Wierchów. Spąg jaskini w przewadze pokrywa gruz skalny wapienny, z nielicznymi ułamkami margli i skał krystalicznych. W kilku miejscach występują namuliska piaszczyste. W wapieniach triasu obserwowano listwy erozyjne powstałe wskutek wypreparowania zażelazionych przewarstwień ilastych.

   Światło sięga do dna pierwszej studni. W okresach bezdeszczowych jaskinia jest sucha.

   Roślinność zielona występuje przy otworze i nie była dotychczas badana. Obserwacje fauny nie były przeprowadzane.

Wstępna studzienka jaskini została poznana prawdopodobnie w pierwszej połowie lat 60-tych, jednak ze względu na charakter i rozmiary mogła nie być uznana za jaskinię i w związku z tym jej eksploracja nie została odnotowana. Pierwszą informacją mogącą jej dotyczyć jest lokalizacja otworu pod nr 120 na mapie (fig. 25) w pracy Z. Wójcika (1966a). Do lokalizacji tej przypisana jest omyłkowo nazwa Mała w Mułowej (sądząc z innych informacji w cytowanej pracy dane tekstowe i lokalizacja dotyczą 2 różnych jaskiń). Wątpliwości pogłębia dodatkowo fakt, że (ze względu na położenie u stóp morenowego rumowiska) jej otwór był wielokrotnie zasypywany spełzającymi blokami. W lipcu 1967 r. otwór jaskini uległ odsłonięciu, co zauważyli uczestnicy wyprawy Speleoklubu Warszawskiego PTTK do Ptasiej Studni. Wówczas też J. Grodzicki zszedł kilka metrów w głąb studni, jednak ze względu na wiszące, ruchome bloki nie mógł posunąć się dalej. Pierwsze publikowane informacje zamieszczone są bez nazwy w opracowaniach Borowca i in. (1977, 1978) pod nr 190, a nazwa ta podawana jest przez Wiśniewskiego (1978a,b) wraz ze wzmianką o próbach eksploracji. 11 października 1986 r. W trakcie zwiedzania jaskini J. Banaś i K. Recielski (Speleoklub Warszawski) odgruzowali szczelinę na głębokości 11 m i dotarli do obecnego dna (-29 m) co zostało odnotowane przez Kardasia (1986), Pryjmę (1987) i Wiśniewskiego (1989). W latach 1995-96 ekipy z Sądeckiego Klubu Taternictwa Jaskiniowego pod kierownictwem A. Antkiewicz próbowały pokonać zawalisko na dnie jaskini. Osiągnięto głębokość ok. -30 m (nieudokumentowane).

Dokumentację jaskini sporządził w 1995 r. K. Recielski przy współpracy A. Gajewskiej. Pomiary wykonano przyrządem Topo-Vulcain. Pomiary lokalizujące otwór wykonał w ramach prac inwentaryzacyjnych OW PTPNoZ zespół pod kierownictwem J. Grodzickiego w dniu 24 września 1975 r. przy użyciu teletopu. Dane zaktualizował K. Recielski (2009 r.).
Plan opracował K. Recielski

Wójcik, Z. 1966a (lokalizacja jaskini na mapce pod nr 120, nazwa błędna); Borowiec, W. i in. 1977, 1978 (dane morfometryczne pod nr 190 - bez nazwy); Wiśniewski, W.W. 1978a,b (wzmianki o próbach eksploracji); Kardaś, R. M. 1986h (wzmianka o pogłębieniu); Pryjma, T. K. 1987 (wzmianka o pogłębieniu); Wiśniewski, W. W. 1989b (wymienia na liście najgłębszych jaskiń tatrzańskich na 42 pozycji); Jaskinie TPN, 2004 (plan i opis inwentarzowy).

(brak informacji o źródłach)

Jerzy Grodzicki

Krzysztof Recielski