Numer inwentarzowy: T.E-07.30
Inne nazwy: Schron ze Znakami
Gmina: Kościelisko (gmina wiejska); tatrzański; małopolskie
Właściciel terenu: Skarb Państwa
Zarządca: Tatrzański Park Narodowy
Wysokość otworu: 1390 m n.p.m.
Wystawa otworu: ENE
WGS84: N49.241515, E19.852831
WGS84: N49d 14.4909m, E19d 51.1699m
WGS84: N49d 14m 29.5s, E19d 51m 10.2s
UTM: Easting 416500, Northing 5454938, Zone 34
W prawym orograficznie zboczu Żlebu Żeleźniak wciętego w zachodnim stoku Doliny Kościeliskiej, w prawej orograficznie ścianie bocznego Żlebu na Spady. Żleb na Spady odgałęzia się ku zachodowi w górnej części Żlebu z Bramką (nazywanego też w publikacjach W.W. Wiśniewskiego Żlebem z Bramkami lub Żlebem z Mostami), który z kolei jest odgałęzieniem (ku W) Głębowca (żlebu z Żeleźniakową Bramą). Patrząc od Zawieszonej Skały ku wschodowi Żleb na Spady jest pierwszym wciętym głęboko w ściany żlebem; wyprowadza on nad Żeleźniakowe Spady.
Drogi dojścia
Z Doliny Kościeliskiej skręcamy za pierwszym mostkiem powyżej Polany Pisanej na prawo i trawersujemy zbocze niewyraźną percią do dna Żlebu Żeleźniak. Dalej idziemy w górę tego żlebu około 300 m, następnie skręcamy na lewo, pod skałki widoczne w zachodnim ograniczeniu żlebu zwanego Głębowcem (jest to drugi licząc od dołu żleb, przy czym pierwszy jest mniej wyraźny, bez muru skalnego na dole). Głębowcem podchodzimy stromo kilkaset metrów, aż do miejsca, gdzie po obu stronach zanikną skały ograniczające żleb. Stąd trawersujemy na prawo, nieco do góry przez grzędę, górną część Żlebu z Bramką i dalej do następnego żlebu Na Spady (znając dobrze układ skał i licznych żlebów, można tu dojść mniej stromo, trawersując do góry zbocze Żeleźniaka, od ścieżki wyprowadzającej z Jaskini Mylnej T.E-8.4). Podchodząc Żlebem na Spady pokonujemy w nim mały, śliski prożek (można go obejść) i omijamy kilka otworów w wybitnej skale z wielką niszą kryjącą Jaskinię z Mułem T.E-7.31. Po około 20 - 25 m spotykamy obszerny otwór poszukiwanego schronu. Dojście łatwe lecz uciążliwe, zwiedzanie łatwe.
Opis jaskini
Rozległy okap wyznacza wysoki na około 8 m, szczelinowy otwór, nachylony stromo ku NW. Ma on przy spągu około 1,5 m szerokości. Wiedzie do wznoszącego się korytarza, który sięga w głąb skały na 9,5 m. NW ścianę tworzy stromo nachylona płyta wapienna uskoku oraz dwa duże filary skalne, które wydzielają wyższy poziom groty i korytarzyki łączące oba poziomy. Na wprost, 2 m przed ślepym zakończeniem korytarza, nad małym pochyłym prożkiem, przechodzi on w zwężającą się, ciasną szczelinę.
Schronisko rozwinęło się na rozmytej szczelinie tektonicznej, w wapieniach malmo-neokomu wierchowej serii paraautochtonicznej. Jego ściany są nieco zwietrzałe, miejscami myte. Występują na nich drobne nacieki grzybkowe. Namulisko buduje w głębi żółta glina jaskiniowa oraz gruz wapienny, bliżej otworu - gleba. W schronisku widać legowisko z suchych kępek trawy sięgających aż do prożka szczeliny końcowej oraz odchody zwierząt.
Nyża jest sucha nawet po opadach. Przewiewu nie wyczuwa się. Światło rozproszone sięga do końca.
W otworze rozwijają się rośliny kwiatowe, mchy i małe paprocie, na ścianach - mchy i porosty.
W korytarzyku widać liczne owady (m.in. motyle Scoliopteryx libatrix, szare ćmy, różne gatunki pająków, kosarze, muchówki).
Historia
Historia eksploracji
Opisywany obiekt znany był od dawna. SW ścianę przy otworze i na przestrzeni kilku metrów przed nim, pokrywają liczne, wykute w skale napisy, rysunki oraz znaki naskalne. Niektóre z nich wyglądają na bardzo stare, inne pochodzą z lat międzywojennych i późniejszych. M.in. jest tam rysunek koła o średnicy około 65 cm podzielonego na cztery części, różne krzyże, rysunek sylwetki kobiety, ptaka, drabina. Na tych znakach wykuto późniejsze podpisy: m.in.: Sokaj 1882, Stanisław Michniak lat 14 z 1934 r., Jarząbek i in.
W.W. Wiśniewski, który w latach 1975-76 poszukiwał jaskiń w rejonie Żeleźniaka zwiedził schronisko i wymienił je w wykazie jaskiń masywu Kominiarskiego Wierchu pod nazwą Schron ze Znakami (Wiśniewski, 1988). W innych publikacjach opisał on znaki naskalne stosując nazwę Schron z Kołem (Wiśniewski, 1992b, 1993o).
Historia dokumentacji
Podczas prac nad inwentaryzacją jaskiń tatrzańskich prowadzonych przez PTPNoZ, dokumentację schronu sporządziła w dniu 5 września 2003 r. I. Luty. Pomiary wykonano przy użyciu busoli i klizymetru Silva oraz taśmy parcianej. Dane zaktualizowała I. Luty (2009).
Plan opracowała I. Luty.
Bibliografia
Wiśniewski, W.W. 1988 (wymienia w wykazie jaskiń Kominiarskiego Wierchu, podaje niektóre dane morfometryczne); Wiśniewski, W.W. 1992b (opis znaków naskalnych pod nazwą Schron z Kołem); Wiśniewski, W.W. 1993o (opis znaków naskalnych pod nazwą Schron z Kołem); Jaskinie TPN 2004 (plan i opis inwentarzowy).
Źródła
(brak informacji o źródłach)
Opracowali
Jerzy Grodzicki
Izabella Luty
