Schron przy Arkadzie

Informacje ogólne

Numer inwentarzowy: T.E-09.25
Inne nazwy: Szczelina przy Arkadzie?, Dziura pod Arkadą?
Gmina: Kościelisko (gmina wiejska); tatrzański; małopolskie
Właściciel terenu: Skarb Państwa
Zarządca: Tatrzański Park Narodowy
Wysokość otworu: 1200 m n.p.m.
Wystawa otworu: WSW

Dane morfometryczne

Długość: 6.0 m
Deniwelacja: 0.0 m

Współrzędne geograficzne

WGS84: N49.236550, E19.873750
WGS84: N49d 14.1930m, E19d 52.4250m
WGS84: N49d 14m 11.6s, E19d 52m 25.5s
UTM: Easting 418015, Northing 5454363, Zone 34

Lokalizacja otworu

Dolina Kościeliska, na prawym orograficznie zboczu Wąwozu Kraków, w stoku opadającym spod Upłazkowej Turni.

Dokumentacja graficzna

Drogi dojścia

Podchodzimy dnem wąwozu, omijając żleb, którym prowadzi droga do Żółtej Dziury T.E-09.16 (pierwszy żleb po prawej orograficznie stronie wąwozu, odchodzący nad pierwszym małym progiem, licząc od bariery zamykającej szlak turystyczny). Wąwóz zakręca tu pod kątem prostym na prawo. Za zakrętem spostrzegamy po prawej stronie, w ograniczeniu bardzo stromego, wąskiego żlebu, otwór Jaskini pod Oknem T.E-09.10. Idziemy dalej dnem wąwozu, który skręca na prawo (zwężenie między wysokimi skałami), a następnie ostrym łukiem w lewo. Za kolejnym zakrętem w prawo wychodzimy na rozszerzenie wąwozu o dnie częściowo porośniętym smrekami. Z tego rozszerzenia prowadzi w górę kilka żlebów, a trzeci licząc od ostatniego zakrętu, położony w prawym orograficznie zboczu wąwozu, wiedzie do Arkady T.E-09.07. Jest on stromy, porośnięty aktualnie lasem. Podchodzimy kilkadziesiąt metrów tym żlebem do maleńkiej skałki (wysokiej na 2 m) i dalej około 10 m w górę do dolnego otworu Arkady. Stąd trawersujemy na prawo, na drugą (lewą or.) stronę żlebu, nieco wznosząc się, do podnóża skałki ograniczającej żleb (przed jego zwężeniem). Po drugiej stronie widać skałkę z otworami Jaskini nad Arkadą T.E-09.05 i Szczeliny przy Arkadzie T.E-09.06. Dojście i zwiedzanie łatwe.

Opis jaskini

    Otwór schronu ma wysokość 2 m i szerokość 0,7 m Za otworem, nad 1,5 m, pochyłym prożkiem, znajduje się szczelinowy, obszerny korytarz o poziomym dnie. Blisko otworu, 3 m nad dnem, widać niewielkie okno prowadzące na powierzchnię.

    Schron rozwinął się na uskoku (na południowej ścianie lustro tektoniczne) w obrębie wapieni malmo-neokomu wierchowej serii autochtonicznej. Ściany nieco rozmyte, występują na nich niewielkie (do 0,5 cm) nacieki grzybkowe. Namulisko piaszczysto-gliniaste pokryte jest gruzem skalnym i blokami wapienia (do 0,6 m). Materiał gruzowy zanika ku końcowi korytarza.

    Schronisko jest wilgotne. Przewiewu brak. Światło sięga do końca. Rośliny kwiatowe występują przy otworze, a do około 1 m sięgają mchy. W otworze zaobserwowano ślimaki, głębiej owady.

Historia

Historia eksploracji

Schron prawdopodobnie był znany już dawniej, brak jednak o nim jednoznacznych informacji w publikacjach i materiałach archiwalnych. Nie wykluczone, że poznany został jednocześnie z innymi w rejonie Arkady (patrz opis Arkady, Jaskini nad Arkadą, Szczeliny przy Arkadzie i Dziury pod Arkadą) w latach 50-tych, gdy działali tu grotołazi zakopiańscy i prowadził badania geologiczne jaskiń Z. Wójcik. Nie można zupełnie wykluczyć, że informacje Wójcika (1966a, 1969a) o Szczelinie przy Arkadzie lub Dziurze pod Arkadą mogły dotyczyć tego obiektu, a nie nazwanych tak obecnie krótszych nieco korytarzy położonych bliżej Arkady.

Historia dokumentacji

W ramach inwentaryzacji jaskiń tatrzańskich OW PTPNoZ dane do dokumentacji jaskini zebrała w dniu 8 lipca 1977 r. E. Kuźniak przy współpracy P. Herzyka, M. Kardasia i R. Kardaś, a następnie w dniu 13 sierpnia 1994 r. I. Luty przy współpracy R. Cygana. Pomiary wykonano busolą geologiczną Meridian i taśmą parcianą. Już wcześniej (9 lipca 1975 r.) otwór został zlokalizowany pomiarami przez R. M. Kardasia i P. Kulbickiego. Dane zaktualizowała I. Luty (2009).
Plan opracowały E. Kuźniak i I. Luty.

Bibliografia

Wójcik, Z. 1966a, 1969a (lokalizacja na mapkach, dane morfometryczne i geologiczne – mogą dotyczyć opisywanego schronu); Gradziński R. i in. 1985a (dane morfometryczne, lokalizacja na mapie – mogą dotyczyć opisywanego obiektu); Jaskinie TPN 1994 (plan i opis inwentarzowy).

Źródła

(brak informacji o źródłach)

Opracowali

Jerzy Grodzicki
Eugenia Kuźniak | Izabella Luty