Numer inwentarzowy: T.D-08.10
Gmina: Kościelisko (gmina wiejska); tatrzański; małopolskie
Właściciel terenu: Skarb Państwa
Zarządca: Tatrzański Park Narodowy
Wysokość otworu: 1283 m n.p.m.
Wystawa otworu: NE
Inne otwory: 2 - ku NE, 1274 m n.p.m.
Na prawym orograficznie zboczu Doliny Kościeliskiej, w grani Organów; dolny otwór jest doskonale widoczny z dna doliny w skraju największej ściany Organów.
Drogi dojścia
Idziemy czarnym szlakiem od Lodowego Źródła w stronę północnego otworu Jaskini Mroźnej. Po dojściu do wyraźnej płaśni (za skrętem szlaku w lewo), skręcamy w prawo, na zarośniętą ścieżkę wiodącą przez las. Z miejsca, gdzie z lasu wychodzi się na zarastające malinisko z wiatrołomami, idziemy jeszcze kilkadziesiąt metrów do góry i skręcamy w niewyraźną perć przez wiatrołomy, która prowadzi na prawo, do grani, wprost do otworu Okien Zbójnickich Niżnich. Stąd granią do góry, aż do poszukiwanego otworu, położonego w dużym leju krasowym, po północnej stronie grani. Wygodniej jest dojść ścieżką prawie do samej góry maliniska i dopiero stamtąd trawersować do grani. Dojście łatwe, zwiedzanie wymaga ostrożności, ze względu na stromiznę korytarza i ekspozycję.
Opis jaskini
Otwór północny, położony w dużym leju krasowym, jest owalny w przekroju, ma 1,7 m szerokości i około 5 m wysokości. Prowadzi do stromo opadającego ku SW, mytego korytarza, który przebija na wylot grań Organów. Uchodzi on w ścianie turni otworem o wymiarach 2 m x około 10 m. Korytarz w środkowej części rozszerza się nieco, a przed SW otworem odchodzi od niego ku E wąska, boczna szczelina z gliną.
Schronisko powstało na szczelinie w wapieniach malmo-neokomu jednostki Organów (seria wierchowa, płaszczowina Czerwonych Wierchów).
Ściany są gładkie, myte. Dno pokryte jest gruzem wapiennym z domieszką osadu gliniastego i – w pobliżu otworów – gleby. Na namulisku spotyka się kości zwierząt (gryzoni?) i odchody. Przy SE ścianie znaczną część dna budują wielkie, pochyłe płyty skalne, tworzące małe prożki.
Całe schronisko jest jasne i przewiewne, wilgotność zależy od zewnętrznych warunków atmosferycznych.
Roślinność zielona obficie występuje w przy otworach.
Faunę reprezentują głównie owady, znaleziono ślimaki, ślady gryzoni (kości i odchody), bywają też nietoperze.
Historia
Historia badań
O genezie schroniska wypowiadali się Zwoliński (1955a, 1961), Rudnicki (1958, 1967), Wójcik (1960a, 1966a, 1968) wiążąc je z najwyższym piętrem jaskiń tatrzańskich, które uformowało się w trzeciorzędzie (nawet w miocenie – wg Wójcika 1966a).
Historia eksploracji
Schronisko znane od dawna, prawdopodobnie pierwszy raz wzmiankowane przez Goszczyńskiego w 1835 r. (wg Zwolińskiego 1961). W 1900 r. do schroniska wyznakowano szlak (Pawlewski 1900). Od 1919 r. opis dojścia był umieszczany we wszystkich przewodnikach.
Historia dokumentacji
Pierwszy opis inwentarzowy i plan schroniska sporządził 12 września 1952 r. Kowalski (1953 a). Wysokość otworów ustalono na podstawie mapy topograficznej 1:10 000 TATRY POLSKIE, opracowanej przez Wojskowe Wydawnictwa Kartograficzne (1984). Dokumentację schroniska, w tym fotografie otworów, sporządziła w dniu 6.12.2008 r. I. Luty przy współpracy M. Roman. Pomiary wykonano busolą Suunto i taśmą mierniczą. Dane zaktualizowała I. Luty (2009).
Plan opracowała I. Luty.
Bibliografia
Pawlewski, 1900 (opis dojścia i schroniska, wzmianka o wyznakowaniu szlaku); Świerz, M. 1919 (opis); Wrzosek, A. 1933 (wzmiankuje w rozważaniach o genezie jaskiń); Kowalski, K. 1953a (opis inwentarzowy), Rudnicki , J. 1958 (geneza); Wójcik, Z. 1960b (schematyczna lokalizacja, osady, geneza, wiek); Zwoliński, S. 1961 (historia, geneza); Bac, M., Grochocka, K. 1965 (budowa geologiczna); Wójcik, Z. 1966a (geneza, osady, wiek); Rudnicki, J. 1967 (geneza, wiek); Wójcik, Z. 1968 (geneza, wiek); TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie); Gradziński, R. i in. 198 a (lokalizacja na mapie); Jaskinie TPN 1993b (plan, przekrój i opis inwentarzowy).
Źródła
(brak informacji o źródłach)
Opracowali
Jerzy Grodzicki
Jerzy Grodzicki | Izabella Luty
