Jaskinia w Szerokiem

Informacje ogólne

Numer inwentarzowy: T.E-11.04
Inne nazwy: Jaskinia w Szerokim, W Szerokim
Gmina: Kościelisko (gm. wiejska); tatrzański; małopolskie
Właściciel terenu: Skarb Państwa
Zarządca: Tatrzański Park Narodowy
Wysokość otworu: 1831 m n.p.m.
Wystawa otworu: ku górze

Dane morfometryczne

Długość: 40.0 m
Deniwelacja: 13.3 m (-13.3m)

Współrzędne geograficzne

WGS84: N49.238189, E19.899186
WGS84: N49d 14.2913m, E19d 53.9512m
WGS84: N49d 14m 17.5s, E19d 53m 57.1s
UTM: Easting 419869, Northing 5454518, Zone 34

Lokalizacja otworu

Dolina Miętusia, Twardy Upłaz, w północnym zboczu Twardej Kopy, w Szerokiem.

Dokumentacja graficzna

Drogi dojścia

Idziemy z Doliny Kościeliskiej czerwonym szlakiem do Chudej Turni i dalej niewyraźną ścieżką trawersującą zbocze w kierunku Dolinki Mułowej. Otwór położony jest przy perci w leju krasowym o średnicy około 6 m, w odległości około 40 m od grzędy, z której perć schodzi do Dolinki Mułowej. W pobliżu leja znajduje się północna granica wychodni granitognejsów. Dojście bez trudności, zwiedzanie łatwe lecz uciążliwe (ciasno).

Opis jaskini

      Otwór jest niewielki (0,4x0,7 m), czworokątny. Krótką, stromą pochylnią w dół dostajemy się do zawaliskowej salki (3,1x1,7 m), z której schodzimy 2,5 m studzienką do pochyłej komory zawaliskowej, położonej pod salką. Dno komory opada ku NW. Stąd idziemy nieco w górę, na prawo omijamy małą wnękę zasłaną piaskiem granitowym i schodzimy przez pochyły prożek na lewo. Spod niego w lewo, do góry wiedzie boczny ciąg, natomiast główny korytarz prowadzi dalej w dół przez 2,5-metrowy prożek z want.

      Od dna komory można też iść ciasną szczeliną na lewo (ku W) w dół. Ze szczeliny widać liczne przełazy między wantami łączące ją z głównym korytarzem Najniższe z nich uchodzą w rozszerzeniu poniżej ww. 2,5-metrowego prożka z want. Pod tym prożkiem główny korytarz kontynuuje się ku N, a następnie zakręca na lewo w dół. Omijamy odchodzącą na prawo szczelinę o kierunku N-S, która po kilku metrach kończy się w zawalisku i dochodzimy do następnej szczeliny o takim samym kierunku. Również i ona wkrótce niknie w zawalisku, zarówno w kierunku północnym jak i południowym.

      Jaskinia rozwinęła się w wapieniach triasu środkowego jednostki Ździarów (seria wierchowa, fałd Czerwonych Wierchów). Ma charakter zawaliska w szczelinie tektonicznej 1750/330 S. Zachodnie ograniczenie jaskini i jej strop tworzy płyta, wzdłuż której nastąpiło przesunięcie, wschodnie ściany budują wanty zawaliska. Z. Wójcik (1978c) określa jaskinię jako starą formę, częściowo zawaloną, będącą odprowadzeniem wód z czapy krystalicznej.

      Namulisko tworzą głównie duże wanty i rumosz wapienny z domieszką granitognejsów. Zagłębienia wypełnia piasek, żwir i otoczaki granitognejsów oraz miejscami glina rezydualna. Gleba i szczątki roślinne spłukiwane są od otworu w głąb jaskini.

      Jaskinia jest wilgotna, woda kapie ze stropu. Wyczuwa się bardzo silny przewiew. Zasięg światła pośredniego - do około 8 m. Przy otworze występują rośliny kwiatowe, a porosty do około 4 m. T. Bielska wymienia następujące gatunki roślin (oznaczenia mszaków wg J. Mickiewicz):

kwiatowe - Aconitum callibotryon Rchb., Viola biflora L., Campanula polymorpha Witasek, Saxifraga carpatica Rchb., Alchemilla sp.;

paproć - Cystopteris regia Desv.;

mszaki - Marchantia polymorpha L., Hygrophynum alpinum Lske, Tortula ruralis Ehrh., Encalypta contorta Lindb.

Faunę reprezentują ćmy i inne owady oraz ślimaki przy otworze.

Historia

Historia eksploracji

Informację o odkryciu jaskini pod nazwą Jaskinia w Szerokim zamieścił J. Wala (1963). Podaje on, iż 9 lipca 1963 r. wraz z M. Bąbińskim odkopali otwór i doszli do korytarza między drugą i trzecią komorą. Następnie 13 lipca 1963 r. J. Wala wraz z Z. Wójcikiem i B. Gochem weszli nieco dalej, próbując bez rezultatów odkopać rumowisko. W „trzeciej komorze” znaleźli kartkę przyciśniętą kamieniem, świadczącą o czyjeś wcześniej obecności. Trudno było jednak ustalić, czy miało to miejsce między pierwszym a drugim wejściem J. Wali, czy wcześniej (wzmiankę o niewielkich grotach w zboczu Twardego Upłazu, pod czapą krystaliczną, zamieścił już A. Wrzosek - 1933). J. Wala podał też opis położenia jaskini i znanych wówczas partii. Ocenił jej długość na około 35 m i głębokość na 20 m.
W późniejszym okresie wielokrotnie podejmowano próby rozkopania zawaliska. Prace te przeprowadzili głównie grotołazi zakopiańscy (informacja Ch. Parmy).

Historia dokumentacji

W ramach inwentaryzacji OW PTPNoZ I. Luty przy współpracy A. Czernego sporządziła w dniu 5 sierpnia 1977 r. dokumentację jaskini, a T. Bielska zbadała roślinność około otworową zebraną w dniu 12 sierpnia 1977 r. Pomiary wykonano busolą geologiczną Meridian i taśmą parcianą. Pomiary sytuacyjno-wysokościowe położenia otworu przeprowadził zespół pod kierownictwem W. Borowca w dniu 15 sierpnia 1981 r.
Zaktualizowała I. Luty (2009).
Plan opracowała I. Luty.

Bibliografia

Wrzosek, A. 1933 (wzmianka o niewielkich grotkach pod czapą krystaliczną Twardego Upłazu, może dotyczyć opisywanej jaskini); Wala, J. 1963b (opis odkrycia, eksploracji oraz położenia i wnętrza jaskini); Wójcik, Z. 1966a (opis osadów, położenia, lokalizacja na mapie); Kozik, A. 1972a (wzmiankuje, podaje długość); Burkacki, M., Kropiwnicka, M. 1976 (wzmianka o pracach inwentaryzacyjnych); Borowiec, W. i inni, 1977, 1978 (dane morfometryczne); Kardaś, R. M., Burkacki, M. 1977 (wzmianka o udokumentowaniu, bez nazwy); Borowiec, W. i in. 1978 (dane morfometryczne); TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie 1:10 000); Gradziński, R. i in. 1985a (dane morfometryczne, lokalizacja); Jaskinie TPN 1996 (plan i opis inwentarzowy); Bielska, T., Mickiewicz, J. 2000 (flora).

Źródła

(brak informacji o źródłach)

Opracowali

Jerzy Grodzicki
Izabella Luty