Numer inwentarzowy: T.D-05.09
Inne nazwy: Schron w Dudzińcu, Pseudodmuchawa, Szczelina z Belką, Dmuchawa
Gmina: Kościelisko (gm. wiejska); tatrzański; małopolskie
Właściciel terenu: Skarb Państwa
Zarządca: Tatrzański Park Narodowy
Wysokość otworu: 1250 m n.p.m.
Wystawa otworu: SW
WGS84: N49.247758, E19.820958
WGS84: N49d 14.8655m, E19d 49.2575m
WGS84: N49d 14m 51.9s, E19d 49m 15.4s
UTM: Easting 414191, Northing 5455667, Zone 34
W prawym orograficznie zboczu Doliny Chochołowskiej, na północno-wschodnim stoku Dudzińca (sensu Wrzosek 1933).
Drogi dojścia
Dnem Doliny Chochołowskiej docieramy w okolice otworu Dziury nad Potokiem T.D-05.01 (około 200 m za odgałęzienie Ścieżki nad Reglami). Stąd skręcamy na lewo i podchodzimy nieznakowaną, zwykle zarośniętą ścieżką, wiodącą rozległym żlebem w Dudziniec. Przy pierwszym, niewyraźnym rozwidleniu w dolnej części tego żlebu, idziemy jego główną gałęzią, nieco na prawo, ku S, a przy drugim rozwidleniu skręcamy na lewo do góry, do trawiastego, stromo wznoszącego się, bocznego żlebu. Podchodzimy nim ponad 250 m, w pobliże skał położonych po lewej (północnej) stronie żlebu, około 20 - 30 m od jego osi. Skręcamy na lewo i obchodzimy najbliższą żlebu skałkę od dołu, następnie idziemy do góry wzdłuż jej NW ściany, gdzie niebawem odnajdujemy otwór poszukiwanej jaskini. Dojście łatwe, zwiedzanie uciążliwe, ciasno (trzeba pokonać trudny zacisk).
Opis jaskini
Obszerny otwór ma około 2,5 m wysokości i prawie 2 m szerokości. Prowadzi do wznoszącej się lekko nyży wstępnej, z dużymi głazami na dnie. Z jej końca, przy lewej ścianie, biegnie bardzo wąska szczelina (0,2 m), która opada na początku 1,4-metrowym prożkiem (w szczelinie jest belka ułatwiająca wyjście). Ma ona około 5 - 7 m wysokości. Kilka metrów dalej, przy sporych wantach, szczelina zakręca na prawo (za wantami jest jej najniższy punkt ( - 3,5 m) i biegnie jeszcze około 9 m W jej górnej części następuje rozszerzenie. Szczelinę kończy zawalisko.
Jaskinia rozwinęła się na nieco rozmytej szczelinie tektonicznej w wapieniach malmo-neokomu wierchowej serii paraautochtonicznej. Ściany są gładkie, miejscami występują na nich drobne nacieki grzybkowe. Dno buduje namulisko gliniaste i gruz wapienny, a we wstępnej nyży - gleba i duże wanty oberwane ze stropu.
Jaskinia jest sucha (namulisko - nieco wilgotne). Światło sięga do około 6 m w głąb. Wyczuwa się silny, bardzo zimny przewiew.
W otworze i w nyży wstępnej rozwijają się niezbyt liczne rośliny kwiatowe oraz paprocie, mchy, glony i porosty.
Faunę reprezentują liczne gatunki pająków, motyle (min. motyle Scoliopteryx libatrix) szare ćmy, różne gatunki pająków, kosarze, muchówki i inne owady; przy otworze znaleziono tez ślimaki,
Historia
Historia eksploracji
Wstępna nyża znana była od dawna. Zwiedzali ją bracia Zwolińscy (prawdopodobnie w 1923 r.). Pierwszą wzmiankę zamieścił Wrzosek (1933), który poznał schronisko podczas prac terenowych prowadzonych w latach 1931 - 32. W końcu lat 1970 - tych umieszczono belkę w ciasnym przełazie za nyżą wstępną. Nie wiadomo jednak, czy wówczas przedostano się do dalszej części groty. Nazwę Schron w Dudzińcu nadano grocie w 1976 r., podczas opracowywania spisu jaskiń do mapy krasowo-speleologicznej TPN, podając na mapie błędną lokalizację (Gradziński i in. 1985a). W inwentarzu jaskiń TPN (red. Grodzicki, 1991) pod tą nazwą zamieszczono plan Schronu w Wyżniej Bramie Chochołowskiej (położonego na S stoku wschodniej części bramy), mylnie identyfikowanego jako Schron w Dudzińcu (błędna nazwa druga), a w opisie innej groty (pod nazwą Schron w Dudzińcu) zawarto informacje dotyczące położenia dwóch różnych jaskiń: Schronu w Dudzińcu i Dmuchawy. Na mapie TATRY POLSKIE 1984 zlokalizowano Schron w Wyżniej Bramie Chochołowskiej pod błędną nazwą Schron w Dudzińcu. W czerwcu 1986 r. zwiedził opisywaną szczelinę do końca W.W. Wiśniewski w towarzystwie T. Mączki. Wykonał wówczas pomiary przy pomocy busoli geologicznej i taśmy parcianej. Autor ten wymienił grotę w spisie jaskiń Kominiarskiego Wierchu oraz zamieścił jej plan i dane historyczne pod nazwą Schron w Dudzińcu (Wiśniewski, 1988).
Historia dokumentacji
Podczas prac nad inwentaryzacją jaskiń tatrzańskich prowadzonych przez PTPNoZ, dokumentację nyży wstępnej i części szczeliny sporządziła I. Luty przy współpracy A. Gajewskiej w dniu 4 września 2003 r. Pomiary wykonano przy użyciu busoli i klizymetru Sisteco oraz taśmy parcianej. Otwór sfotografowali K. Recielski i I. Luty. Dane zaktualizowała I. Luty (2009).
Plan na podstawie planu W.W. Wiśniewskiego z 1986 r. oraz pomiarów własnych nyży i wstępnej części szczeliny opracowała I. Luty (wkładka na końcu tomu).
Bibliografia
Wrzosek, A. 1933 (ogólna wzmianka bez nazwy); Borowiec i in. 1977 (wymieniają pod nazwą Schron w Dudzińcu, podają długość 25 m); Gradziński, R. i in. 1985a (niektóre dane morfometryczne, błędna lokalizacja na mapie pod nazwą Schron w Dudzińcu); Wiśniewski, W.W. 1988 (wymienia w wykazie jaskiń Kominiarskiego Wierchu pod nazwą Schron w Dudzińcu, zamieszcza plan i dane historyczne); Jaskinie TPN 2004 (plan i opis inwentarzowy).
Źródła
(brak informacji o źródłach)
Opracowali
Jerzy Grodzicki
Izabella Luty
