Numer inwentarzowy: T.E-12.42
Gmina: Kościelisko (gmina wiejska); tatrzański; małopolskie
Właściciel terenu: Skarb Państwa
Zarządca: Tatrzański Park Narodowy
Wysokość otworu: 1872 m n.p.m.
Wystawa otworu: N
Inne otwory: 2 - ku SW.
WGS84: N49.238246, E19.914634
WGS84: N49d 14.2948m, E19d 54.8780m
WGS84: N49d 14m 17.7s, E19d 54m 52.7s
UTM: Easting 420994, Northing 5454508, Zone 34
Dolina Miętusia, w prawym orograficznie zboczu Doliny Litworowej, w pobliżu podstawy ściany, w której znajduje się otwór Jaskini Wielkiej Litworowej T.E-12.01, w linii spadku tego otworu.
Drogi dojścia
Z Przysłopu Miętusiego idziemy Dojście niebieskim szlakiem prowadzącym na Czerwone Wierchy. Nad Kobylarzowym Żlebem trawersujemy zbocze Czerwonego Grzbietu nieoznakowaną ścieżką wiodącą na rygiel Doliny Litworowej. Przed ryglem skręcamy pod ścianę i podchodzimy około 40 m piarżystym żlebem z dużymi głazami. Stąd kilka metrów na prawo wspinamy się do otworu północnego, ukrytego nad małym prożkiem, w szczelinie za odpękniętą płytą. Dojście i zwiedzanie łatwe, miejscami ciasno.
Opis jaskini
Otwór północny jest trójkątny, ciasny (0,6x0,3 m). Niewielka studzienka za nim prowadzi do wąskiego, szczelinowego korytarzyka z zaciskiem szczelina głębiej rozszerza się nieco, między zaklinowanymi wantami można zejść do jej niższej części z krótkim odgałęzieniem w zawalisku, a około dwumetrowy prożek sprowadza na dno. Na wysokości prożka widać szczelinę przebijającą się do powierzchni terenu (jest zbyt wąska, aby przejść). Korytarz ku SW wznosi się i za zaciskiem przy wielkiej, zaklinowanej wancie, kilka metrów dalej, uchodzi południowym otworem na wygodną półkę skalną. W stropie szczeliny, tuż przed tym otworem widać przebicia do powierzchni.
Jaskinia powstała w wapieniach triasu środkowego serii wierchowej (fałd Czerwonych Wierchów), na szczelinie tektonicznej rozdzielającej dwa kompleksy skalne. Ściany są kruche, silnie zwietrzałe. Namulisko tworzy autochtoniczny gruz wapienny z domieszką piasku i żwiru granitoidowego pochodzących z czapy krystalicznej Czerwonych Wierchów.
Jaskinia jest wilgotna. Wyczuwa się przewiew, który jest zależny od warunków atmosferycznych na powierzchni terenu. Światło sięga do kilku metrów od otworów. Nieliczne okazy roślin kwiatowych występują przy otworach. Faunę reprezentują owady, głównie komary.
Historia
Historia eksploracji
Jaskinia być może znana była grotołazom zakopiańskim eksplorującym ten teren w latach sześćdziesiątych naszego wieku. Nie było w niej jednak żadnego śladu - kopczyka, czy numeru, a przejście zamykała wanta. Według informacji ustnych Z. Wójcika, S. Wójcik używał nazwy Dziura przy Ryglu jako drugiej nazwy Dziury w Litworowej. Przyjęto jednak tą starą nazwę ze względu na bliskość rygla.
Historia dokumentacji
Podczas inwentaryzacji jaskiń tatrzańskich OW PTPNoZ w lipcu 1981 r. jaskinię poznała i zebrała materiały do dokumentacji I. Luty przy współpracy A. Sadowskiej i A. Skarżyńskiego. Pomiary sytuacyjno-wysokościowe położenia otworu przeprowadził w dniu 16 sierpnia 1981 r. zespół pod kierownictwem W. Borowca. W lipcu 1984 r. eksplorację w szczelinie (bez wyraźnych rezultatów) prowadzili S. Gabiński, T. Łagowski i C. Sadowski z SW PTTK. Pomiary uzupełniające busolą geologiczną Meridian i taśmą parcianą wykonała w 1998 r. I. Luty przy współpracy R. Cygana. Dane zaktualizowała I. Luty (2009). Plan opracowała I. Luty.
Bibliografia
Luty, I. 1981 (informacja o udokumentowaniu); Luty, I. 1984 (wzmianka o eksploracji); Jaskinie TPN 1999 (plan, przekrój i opis inwentarzowy).
Źródła
(brak informacji o źródłach)
Opracowali
Jerzy Grodzicki
Izabella Luty