Jaskinia przy Jędrusiowej Dziurze

    Otwór ukryty pod płytowym, niskim okapem, jest dwuczęściowy (rozdzielony głazami), niski, o szerokości ponad 2 m. Za nim opada stromo 8-metrowa pochylnia zasłana osuwającym się rumoszem. Wiedzie ona do obszernego, szerokiego korytarza, który biegnie na lewo, stromo w dół. Przy zachodniej jego ścianie odchodzą dwa równoległe do głównego ciągu, bardzo ciasne, krótkie odgałęzienia. Po około 6 m korytarz zablokowany był w latach 1979-2006 zawaliskiem, a przejście przez zacisk do dalszej części jaskini zagradzały duże wanty.

   Opis dalszych partii groty wg Kobyłeckiego (1972): „Na głębokości około 8 m korytarz przechodzi w trudny zacisk, po przejściu którego przechodzimy do Obszernej Sali o wymiarach 7 x 8 i wysokości 6 m. Z sali tej w głąb masywu wiedzie niewielki korytarz, na którego końcu stwierdzono połączenie z Jędrusiową Dziurą (w rejonie Sali z Brzytwą). Do tego korytarza wpada kilkunastometrowy meander z niewielką strugą płynącej wody, która znika w dnie 7-metrowej studzienki. W Sali Obszernej odchodzi szeroki korytarz, biegnący równolegle do korytarza, doprowadzający po kilku metrach do niewielkiej komory, z której za 7-metrowym progiem, w górę, prowadzi korytarz, przechodzący w komin całkowicie zablokowany żwirowiskiem zmieszanym z gliną”.

    Jaskinia rozwinęła się w wapieniach robaczkowych triasu środkowego (anizyku) wierchowej jednostki Organów (fałd Czerwonych Wierchów), na szczelinie 235°/40°S. We wstępnej części ma charakter zawaliskowy, dalej – częściowo myty. strop jest płytowy. Namulisko stanowi głównie rumosz wapienny i duże wanty, przy otworze z domieszką gleby, w głębi również glina i żwir. W osadach znajdują się kości nietoperzy, gryzoni i większych zwierząt.

    Jaskinia jest wilgotna, okresowo mokra. Światło odbite dociera do pierwszego zacisku. Wyczuwa się silny przewiew.

    Roślinność kwiatowa rozwija się przy otworze, głębiej sięgają paprocie, mchy, glony i porosty. T. Bielska wymienia następujące gatunki roślin zebranych w dniu 11 sierpnia 1980 r. (oznaczenia mszaków wykonała J. Mickiewicz):

kwiatowe – Viola biflora L., Arabis alpina L., Saxifraga cernua L., Saxifraga aizoides L., Carex firma Host., Oxyria digyna Hill., Hutchinsia alpina R.Br., Ranunculus alpestris L.;

paproć – Cystopteris regia Desv.;

mszaki – Distichium montanum Hag., Amblystegium serpens Br., Cirriphyllum polymorpha L., Marchantia polymorphaL., Pellia epiphylla (L.) corda, Pohlia sp., Mniobryum sp.

    W jaskini wielokrotnie obserwowano nietoperze, ćmy, muchówki, komary i inne owady. W 1985 r. w otworze I. Luty znalazła gnijące szczątki kozicy.

Otwór jaskini został odkryty w dniu 12 lipca 1971 r. przez członków STJ KW Kraków. Oczyścili oni wówczas przejście między głazami blokującymi otwór, a w dniu 1 sierpnia 1971 r. A. Górny, J. Smoleń i Z. Krajewski zwiedzili całą jaskinię oraz sporządzili jej szkicowy plan. Plan ten wraz z opisem zamieścił Kobyłecki (1972).

Podczas prac nad inwentaryzacją jaskiń tatrzańskich OW PTPNoZ dokumentację dostępnej części groty sporządziła latem 1979 r. I. Luty przy współpracy zespołu, uzupełniając obserwacje terenowe w następnych latach, do 1986 r. Podejmowano wówczas również kilkakrotnie próby wyciągnięcia want blokujących zacisk wiodący do głównej części jaskini, jednak bez powodzenia. Pomiary przeprowadzono busolą geologiczną Meridian i taśmą parcianą. W dniu 11 sierpnia 1980 r. badania flory okołootworowej wykonała T. Bielska, a fotografię otworu wykonał T. Ostrowski. Dane sytuacyjno-wysokościowe położenia otworu podano na podstawie pomiarów wykonanych w dniu 17 sierpnia 1981 r. przez Zespół Koła Naukowego Geodetów Górniczych AGH pod kierownictwem W. Borowca.
W dniu 28.07.2006 r. F. Filar udrożnił ponownie przejście między jaskiniami systemu (zlikwidował wielką wantę przed zaciskiem w Jaskini przy Jędrusiowej Dziurze – przyp. I. Luty) – Kronika – jaskinie (2008). Sienkiewicz (2007) podał uwagi do dokumentacji. Dane zaktualizowała I. Luty (2009).
Szkic jaskini wg A. Górnego (Kobyłecki 1972).
Plan partii dostępnych w 1979 r. opracowała I. Luty.

Kobyłecki, A. 1972 (opis i szkicowy plan A. Górnego); Parma, C. 1972 (błędna wzmianka o odkryciu bez użycia nazwy); Zembrzuski, J. (wzmianka o limicie osobowejść); Borowiec, W. i in. 1977,1878 (dane morfometryczne); Orłowski, J. 1983 (wzmianka dotycząca historii odkrycia); Luty, I. 1982b (informacja o pomiarach sytuacyjno wysokościowych); TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie 1:10 000); Gradziński, R. i in. 1985a (dane morfometryczne, orientacyjna lokalizacja na mapie); Luty, I. 1989a (nowe dane morfometryczne, lokalizacja na mapie i szkicu ściany, dane historyczne); Bielska, T., Mickiewicz, J. 2000 (flora); Jaskinie TPN 2000 (plan i opis inwentarzowy); Kronika – jaskinie 200008 (udrożnienie zacisku w dolnej jaskini systemu i eksploracja na końcu systemu); Sienkiewicz, P. 2007 (uwagi do dokumentacji).

(brak informacji o źródłach)

Jerzy Grodzicki

Izabella Luty