Jaskinia pod Oknem

Informacje ogólne

Numer inwentarzowy: T.E-09.10
Inne nazwy: Pod Oknem
Gmina: Kościelisko (gm. wiejska); tatrzański; małopolskie
Właściciel terenu: Skarb Państwa
Zarządca: Tatrzański Park Narodowy
Wysokość otworu: 1185 m n.p.m.
Wystawa otworu: NE
Inne otwory: 2 - ku NE, 1193 m n.p.m.

Dane morfometryczne

Długość: 78.0 m
Deniwelacja: 15.0 m (+7.0 m , -8.0m)

Współrzędne geograficzne

WGS84: N49.236479, E19.871087
WGS84: N49d 14.1887m, E19d 52.2652m
WGS84: N49d 14m 11.3s, E19d 52m 15.9s
UTM: Easting 417821, Northing 5454358, Zone 34

Lokalizacja otworu

Dolina Kościeliska, w lewym orograficznie zboczu Wąwozu Kraków, na stoku Żaru, poniżej Wielkiej Turni.

Dokumentacja graficzna

Drogi dojścia

Podchodzimy dnem wąwozu Kraków, omijając żleb, którym prowadzi droga do Żółtej Dziury T.E-09.16 (pierwszy żleb po prawej orograficznie stronie wąwozu, odchodzący nad pierwszym małym progiem, licząc od bariery zamykającej szlak turystyczny). Wąwóz zakręca tu pod kątem prostym na prawo. Za zakrętem spostrzegamy po prawej stronie, w ograniczeniu bardzo stromego, wąskiego żlebu otwór Jaskini pod Oknem. Nakryty jest on dużym okapem. Ponad nim znajduje się słabo widoczny NE wylot Okna Krakowskiego T.E-09.09. Podchodzimy wspomnianym żlebem około 80 m wprost do otworu, omijając po drodze otwór małej (około 1,5 m) nyży z silnym wywiewem. Dojście łatwe, zwiedzanie nieco trudne.

Opis jaskini

    Główny otwór jaskini jest nieregularny, ma ok. 4 m szerokości i około 6-8 m wysokości. Boczny – ograniczony tym samym okapem co główny, ma około 2,5 m szerokości i około 4 m wysokości. Uchodzi on w ścianie, nieco na prawo i powyżej głównego otworu.

    Główny otwór prowadzi do obszernej Zielonej Komory, o dnie opadającym w kierunku żlebu. Jej SE ściana jest pochylona, widać w niej wylot płytkiej nyży. Na wprost wiedzie szczelinowy korytarz, kończący się ślepo po kilku metrach.

    Na prawo wspinamy się 3,7-metrowym, pochyłym, śliskim progiem (I) prowadzącym do prostego, szczelinowego korytarzyka o długości 6 m. Szczelina nad progiem w górze rozszerza się. Widać w niej wyloty kilku kominków oraz górnego korytarza, z którego dochodzi światło dzienne. Wspinamy się eksponowanym 3,5-metrowym progiem (III), położonym na lewo (ku E) od wyżej opisanego progu, do salki (ok. 3x3x4 m) zasłanej osuwającym się rumoszem wapiennym. Stąd ciasnym, mytym korytarzykiem idziemy na prawo, stromo do góry, nad studzienką. Prowadzą stąd następujące drogi: 2-metrową studzienką w dół do poziomego, ślepego korytarza o długości 5 m, odchodzącego na lewo. Od górnego wylotu studzienki odgałęzia się rozdzielona od niej mostem skalnym, następna studzienka (3 m), uchodząca na prawo, w stropie szczeliny nad pierwszym progiem. Po przejściu nad studzienkami stajemy w korytarzu o przebiegu prostopadłym do tego, który nas tu doprowadził. Na lewo kończy się on po 6 m, a na prawo, po około 3 m, jest 2,2-metrowy, pochyły prożek w dół. Pod nim, na prawo widać okna uchodzące do Zielonej Komory. Tuż obok większego okna, w ścianie znajduje się wylot krótkiego, ciasnego korytarzyka, przechodzącego w 2-metrową studzienkę, która również uchodzi w stropie Zielonej Komory. Na wprost wiedzie obszerny, myty korytarz z głęboką, wąską szczeliną w dnie. Spiętrza się ona w połowie w 1,6-metrowy próg, dalej opada małymi prożkami aż do kilkumetrowej platformy przed II otworem.

    Jaskinia rozwinęła się w wapieniach malmo-neokomu autochtonicznej serii wierchowej na szczelinach o przebiegu SW-NE. Jest w znacznej części myta. Tworzy rozgałęziony, wielopiętrowy system poziomych korytarzyków połączonych kominkami, skupiony wokół Zielonej Komory.

Ściany pokryte są miejscami wysuszonym mlekiem wapiennym i naciekami grzybkowymi. W poziomych korytarzykach, biegnących ku SW występuje namulisko gliniaste. Dno salki nad drugim progiem zaściela rumosz wapienny, a Zielonej Komory i platformy przed II otworem – gleba z domieszką gliny. Liczne kominki i studzienki oraz korytarz wiodący do II otworu są pozbawione namuliska. Domieszkę w drobnych frakcjach osadów stanowi materiał allochtoniczny. Na osadach widać odchody nietoperzy.

    Jaskinia jest sucha. Wyczuwa się niewielki przewiew między otworami. Ciemne są jedynie zakończenia górnych korytarzyków biegnących ku SW.

    W Zielonej Komorze rozwijają się bujnie paprocie, mchy, wątrobowce i porosty, a w pobliżu otworów również rośliny kwiatowe. T. Bielska w dniu 23 lipca 1977 r. zebrała następujące okazy roślin (oznaczenia mszaków wg J. Mickiewicz):

kwiatowe: Chrysosplenium alternifolium L., Viola biflora L.

paproć: Cystopteris fragilis Bernh.

mszaki: Eurhynchium swartzii Hobkirk, Marchantia polymorpha L., Mnium rostratum Schwagr., Polytrichum alpinum L., Amblystegium serpens Br. eur., Conocephalum conicum, Mnium orthorrynchum Br. eur.

    Faunę reprezentują nietoperze oraz ślimaki, ćmy kosarze, muchy i pająki.

Historia

Historia badań

Badania flory przyotworowej przeprowadziła T. Bielska.

Historia eksploracji

Brak dokładniejszych danych o odkryciu i eksploracji jaskini.  Informacji ustnej o jej istnieniu udzielił E. Winiarski, była więc zapewne od dawna znana grotołazom zakopiańskim. W ramach inwentaryzacji jaskiń tatrzańskich OW PTPNoZ część jaskini zwiedził K. Krystyniak w 1975 r.

Historia dokumentacji

23 lipca 1977 r. i 8 sierpnia 1977 r. I. Luty przy współpracy M. Lasoty sporządziła dokumentację groty. Pomiary wykonano busolą geologiczną Meridian i taśmą parcianą. Dane zaktualizowała I. Luty (2009).
Plan opracowała I. Luty.

Bibliografia

Borowiec, W. i in. 1977, 1978 (wymieniają pod nazwą „Pod Oknem”); Kardaś, R.M., Burkacki, M. 1977 (informacja o udokumentowaniu, bez nazwy); TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja otworów na mapie 1:10 000); Gradziński, R. i in. 1985a (lokalizacja na mapie); Jaskinie TPN 1994 (plan i opis inwentarzowy); Bielska, T., Mickiewicz, J. 2000 (flora).

Źródła

(brak informacji o źródłach)

Opracowali

Jerzy Grodzicki
Izabella Luty