W lewym orograficznie zboczu Doliny Miętusiej, po lewej (or.) stronie żlebu opadającego z kotła Małej Świstówki.
Drogi dojścia
Idziemy dnem Doliny Miętusiej do Wyżniej Równi Miętusiej. Dalej idziemy prawym odgałęzieniem ścieżki ku południowi. Przed Wantulami skręcamy na zachód, do płytkiego, trawiastego żlebu (zwanego Wołowym Żlebem), wyżej zarośniętego malinami. Po około 150 m skręcamy na lewo, ku S, na perć trawersującą zbocze lekko do góry. Początkowo idziemy przez maliny, następnie lasem. Perć doprowadza do pasa skał, widocznego po jej prawej stronie i łączy się w końcu ze żlebem, opadającym z kotła Małej Świstówki. W tym miejscu skały tworzą wyraźne zwężenie żlebu. (Pod tymi skałami, około 100 m ku NW od zwężenia żlebu, nad piarżystym zboczem położony jest otwór Jaskini Niedźwiedziej Niżniej T.D-10.03). Do tego miejsca można dojść również mniej wygodną percią wiodącą osią żlebu. Od zwężenia w żlebie idziemy nim kilkadziesiąt metrów ku południowi i dalej około 30 m nieco na prawo do góry, po zarośniętym trawą stożku piargów, aż do ograniczającej ten stożek małej ścianki. Pod nią wspinamy się na lewo (łatwo), na trawiasto-skalisty garb, porośnięty na grzbiecie smreczkami. Rozdziela on na dwie odnogi dolną część żlebu opadającego z zachodniego zbocza doliny (jest to drugi ku S żleb, licząc od Jaskini Niedźwiedziej Niżniej T.D-10.03). Garbem idziemy na prawo do góry, do wyraźnego, nie podzielonego już trawiasto-skalistego żlebu, którym wznosimy się aż do jego wyraźnego zwężenia. Tworzy je poprzecznie przebiegająca ścianka skalna. Przed nią rośnie rozłożysty, wielki świerk i grupa jaworów. Za świerkiem, tuż pod ścianą, skręcamy na prawo do góry do kępy kosówki i trawersujemy kilka kroków w dół przez kosówkę. Dalej idziemy trawiastą półką około 17 m do otworu ukrytego za trawami i krzewami pod małą skałką. Dojście łatwe, w końcowym odcinku nieco eksponowane, zwiedzanie łatwe.
Opis jaskini
Otwór o szerokości 1,1 m i wysokości 0,8 m ma kształt zbliżony do półokrągłego. Wiedzie on do 5-metrowego, mytego, poziomego korytarza, opadającego dalej 4-metrowym pochyłym, łatwym progiem do zawaliskowej komory. Ma ona 4 m długości, 1,5-2 m szerokości i około 3 m wysokości. Od SW jest zakończona zwężającą się szczeliną. Nad progiem, z półki na przedłużeniu korytarza, po jego północnej stronie, odchodzi , krótka, ślepa szczelina oraz pochyły kominek. Ma on charakterystyczny, soczewkowaty przekrój o wymiarach 0,4x0,3 m. Po 3 m zwęża się, a dalej jest zablokowany wantą.
Jaskinia rozwinęła się w wapieniach malmo-neokomu jednostki Organów (seria wierchowa, fałd Czerwonych Wierchów). Wstępny korytarz jest myty na szczelinie o przebiegu W-E, na ścianach widoczne są zagłębienia wirowe. Komora powstała na szczelinie SW-NE ma charakter zawaliskowy, a jej strop i ściany są spękane. Pod progiem widać lustro tektoniczne o biegu i upadzie 88/43°N. O genezie i osadach jaskini wzmiankuje Z. Wójcik (1966a).
W jaskini występują małe nacieki grzybkowe, lepiej rozwinięte w bocznym kominku. Namulisko wstępnego korytarza tworzy głównie gleba, głębiej z domieszką rumoszu i gliny. Wielokrotnie rozkopywane osady komory tworzą wanty i gruz wapienny oraz piaszczysta glina z kośćmi zwierząt. W górnej części komory znajduje się (sztucznie usypany) duży kopiec kości różnych zwierząt, m. in. niedźwiedzi brunatnych, którym jaskinia zawdzięcza nazwę. Spośród kości wydobytych z namuliska Z. Wójcik (1956) zebrał kości kozicy (czaszka, żuchwa, kręgi, kości przedramienia) oraz niedźwiedzia brunatnego (czaszki z zębami, kręgi, kości przedramienia), które przechowywane są w Muzeum Ziemi w Warszawie. W trakcie inwentaryzacji jaskini zauważono także kości drobnych kręgowców - kuny, gryzoni i in.
Jaskinia jest wilgotna. Światło odbite sięga do końca komory, jedynie boczny kominek jest całkowicie ciemny. Przewiewu nie wyczuwa się.
Roślinność kwiatowa występuje przy otworze, do końca korytarza sięgają mchy, glony i porosty.
Faunę reprezentują kosarze, pająki, komary i inne owady, a przy otworze znaleziono ślimaki.
Historia
Historia eksploracji
Jaskinia została odkryta 4 sierpnia 1936 r. przez W. Goryckiego, robotnika Zwolińskich, który znalazł w niej szkielety niedźwiedzi brunatnych. S. Zwoliński wraz z odkrywcą próbowali następnie przekopać namulisko, poszukując dalszych części groty, wydobyli też wiele kości, pozostawiając większość z nich w komorze. Nazywali wówczas jaskinię Niedźwiedzią lub Niedźwiedzią Górną, później Niedźwiedzią Wyżnią. Fakt odkrycia jaskini przez W. Goryckiego zanotował „na gorąco” S. Zwoliński (1993). K. Kowalski (1953a) wymienia za T. Zwolińskim (1948, 1951) jako odkrywców obu braci Zwolińskich, a S. Zwoliński (1955b) pisze o znalezieniu przez siebie grot Niedźwiedzich, wskazując na celowość przeprowadzenia w nich badań paleontologicznych (nb. nie wykonanych do dziś). Wymienione nieścisłości wynikają prawdopodobnie ze sposobu traktowania robotników tylko jako wykonawców poleceń, choć czasem dokonywali oni samodzielnych odkryć, a także z poczucia solidarności braterskiej - wielokrotnie odkrycia i prace prowadzone przez Stefana odnoszone są do obu braci.
Historia dokumentacji
Pierwszy plan i opis inwentarzowy, datowany na 28 września 1950 r. zamieścił K. Kowalski (1953a), używając nazwy Niedźwiedzia Średnia. W trakcie inwentaryzacji jaskiń tatrzańskich prowadzonej przez PTPNoZ dokumentację jaskini wraz z pomiarami położenia otworu sporządziła w dniu 1 sierpnia 1994 r. I. Luty przy współpracy J. Pośpiech i W. Kuczoka. Pomiary wykonano przy pomocy busoli geologicznej Meridian i taśmy parcianej. Dane zaktualizowała I. Luty (2009).
Plan opracowała I. Luty.
Bibliografia
Zwoliński, T. 1948 (wzmianka o odkryciu); Zwoliński, T. 1951 (ditto); Kowalski, K. 1953a (plan i opis inwentarzowy); Kowalski, K. 1955a (niektóre dane morfometryczne); Zwoliński, S. 1955b (wzmianka o odkryciu); Zwoliński, T. 1958 (wzmianka o odkryciu grot Niedźwiedzich z kośćmi niedźwiedzi jaskiniowych); Wójcik, Z. 1960b (wzmianka, lokalizacja); Wójcik, Z. 1966a (niektóre dane morfometryczne, wzmianka o osadach i genezie, lokalizacja na mapkach); Gradziński, R. i in. 1985a (dane morfometryczne, lokalizacja); Zwoliński, S. 1993 (opis odkrycia, jaskini i jej eksploracji); Kronika 1995 (informacja o udokumentowaniu); Jaskinie TPN 1996 (plan, przekrój i opis inwentarzowy).
Źródła
Wójcik, Z. 1956 (notatki terenowe, wzmianka o zebraniu kości i charakterze namuliska).
Opracowali
Jerzy Grodzicki
Izabella Luty
