Jaskinia Barania

Informacje ogólne

Numer inwentarzowy: T.E-11.41
Gmina: Kościelisko (gmina wiejska); tatrzański; małopolskie
Właściciel terenu: Skarb Państwa
Zarządca: Tatrzański Park Narodowy
Wysokość otworu: 1622 m n.p.m.
Wystawa otworu: W

Dane morfometryczne

Długość: 57.0 m
Deniwelacja: 19.6 m (-19.6m)

Współrzędne geograficzne

WGS84: N49.240974, E19.908394
WGS84: N49d 14.4584m, E19d 54.5036m
WGS84: N49d 14m 27.5s, E19d 54m 30.2s
UTM: Easting 420544, Northing 5454818, Zone 34

Lokalizacja otworu

Dolina Miętusia, Dolina Litworowa, w prawym orograficznie zboczu Doliny Litworowej, w stoku Ratusza Litworowego, w pobliżu Progu Litworowego.

Dokumentacja graficzna

Drogi dojścia

Niebieskim szlakiem wiodącym na Czerwone Wierchy. Nad Kobylarzowym Żlebem wznosimy się jeszcze szlakiem około 150 m, w pobliże kontaktu wapieni i skał krystalicznych, następnie skręcamy na prawo i nieznakowaną ścieżką trawersujemy zbocze Czerwonego Grzbietu. Ścieżką tą docieramy do dużego, trawiastego żlebu, którym biegnie niewyraźna perć sprowadzająca na dno doliny Litworowej. Dnem doliny idziemy w dół, aż do charakterystycznych, różowych skał oddzielających ostatnią kotlinkę od Progu Litworowego. Na prawo od tych skał widać duży płat kosówki z grupą małych, białych skałek położonych około 30 m nad dnem Doliny Litworowej. Otwór jaskini znajduje się w prawo w skos i nieco w dół od tych skałek, nad trawiastym prożkiem rozdzielającym płaty kosówki (około 50 m od różowych skałek). Dojście bez trudności, zwiedzanie nieco trudne, zaciski. Niezbędne 10 m liny i odpowiedni sprzęt.

Opis jaskini

    Otwór o wymiarach 0,8x1 m prowadzi do kilkumetrowego, stromo opadającego korytarza z 0,7-metrowym prożkiem w środkowej części. Przed końcem korytarza przechodzimy ciasną, pionową szczeliną w jego dnie (zacisk) do obszernej, trójkątnej salki. Stąd biegnie na wschód kilkunastometrowy, szczelinowy korytarz o poziomym dnie, z dwoma prożkami w dół (0,8 m i 1,1 m); przed pierwszym prożkiem jest zacisk. W północnej ścianie korytarza widać obszerne, półkoliste, rynnowe wymycia, nad którymi strop gwałtownie wznosi się. Dalej zjazdem docieramy na dno szczelinowej studni o głębokości 8,2 m. Stąd na wschód odgałęzia się ciasny, zawaliskowy korytarzyk, po kilku metrach całkowicie zamknięty wantami oraz wąska szczelina, zbyt ciasna jednak do przejścia. We wschodniej części studni widać dwa ucha skalne.

    Wracamy do korytarza nad studnią, wspinamy się nad dużą, zaklinowaną nad dnem wantę i dalej skosem do góry, do komina będącego kontynuacją studni. Przez pionowy zacisk w stropie komina wchodzimy do nieco obszerniejszej części szczeliny. Niecałe 2 m wyżej, za następnym zaciskiem jest mała komórka (Salka z Niespodzianką), z wielką, zaklinowaną w jej stropie wantą.

    Jaskinia rozwinęła się w wapieniach triasu serii wierchowej (fałd Czerwonych Wierchów). Została wymyta na szczelinie o kierunku W-E. Pierwsza salka i dno studni mają charakter zawaliskowy. Namulisko tworzy głównie autochtoniczny rumosz wapienny, w korytarzu wejściowym z domieszką gleby.

    Jaskinia jest wilgotna. Przy otworze i w pierwszej salce do późnego lata zalega płat śniegu. Wyczuwa się bardzo silny przewiew. Światło sięga do około 5 m w głąb jaskini.

    Skąpa roślinność kwiatowe występuje przy otworze. Faunę reprezentują owady i nietoperze.

Historia

Historia eksploracji

Brak dokładnych danych o odkryciu. Otwór znany był F. Rabowskiemu prowadzącemu w latach trzydziestych badania geologiczne w tej okolicy. Odręczną notatkę o położeniu otworu, jego wysokości bezwzględnej wraz z charakterystyką wstępnej partii jaskini i silnym wywiewie Rabowski przekazał S. Zwolińskiemu. Znaleziono ją w notatniku S. Zwolińskiego (Zwoliński 1993). Według informacji ustnej Z. Wójcika jaskinia została poznana przez grotołazów wrocławskich około 1959 r. Sporządzili oni podobno szkic, który później zaginął. W końcu czerwca 1960 r. Zwiedzili ją grotołazi z STJ Kraków (J. Danysz, R. Gradziński i R. Rodziński) i opublikowali wzmiankę o odkryciu (Kronika 1960) pod nazwą Jaskinia Barania. W pierwszej połowie lat siedemdziesiątych P. Kulbicki z towarzyszami z SW PTTK przeprowadził kilka akcji eksploracyjnych, sądząc że jest to jaskinia nieznana. Prawdopodobnie odkrył wówczas niektóre partie, na pewno Salkę z Niespodzianką, wykonał też plan jaskini (niepublikowany).

Historia dokumentacji

W ramach prac nad inwentaryzacją jaskiń tatrzańskich OW PTPNoZ dokumentację jaskini sporządziła 5 sierpnia 1980 r. I. Luty przy współpracy A. Skarżyńskiego. Pomiary wykonano przy użyciu busoli geologicznej Meridian i taśmy parcianej. Pomiary sytuacyjno-wysokościowe położenia otworu przeprowadził w dniu 16 lipca 1981 r. zespół pod kierownictwem W. Borowca. Dane zaktualizowała I. Luty (2009).
Plan opracowała I. Luty

Bibliografia

Kronika 1960 (błędna informacja o odkryciu); Wójcik, Z. 1966a (niektóre dane morfometryczne, lokalizacja na mapie 1 : 20 000); Wójcik, Z. 1968 (lokalizacja na mapce); Borowiec, W. i in. 1977,1978 (dane morfometryczne; wymieniana długość 150 m wskazuje na gruby błąd); Zwoliński, S. 1993 (notatka Rabowskiego o położeniu otworu); Gradziński, R. i in. 1985a (dane morfometryczne, lokalizacja); TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie 1: 10 000); Jaskinie TPN 1999 (plan, przekrój i opis inwentarzowy).

Źródła

(brak informacji o źródłach)

Opracowali

Jerzy Grodzicki
Izabella Luty