Grota u podnóża Myślenickich Turni

Informacje ogólne

Numer inwentarzowy: T.D-16.08
Inne nazwy: Grota z Kośćmi, Dziura z Kośćmi
Gmina: Zakopane (gmina miejska); tatrzański; małopolskie
Właściciel terenu: Skarb Państwa
Zarządca: Tatrzański Park Narodowy
Wysokość otworu: 1319 m n.p.m.
Wystawa otworu: SW

Dane morfometryczne

Długość: 30.0 m
Deniwelacja: 4.5 m (+4.5 m )

Współrzędne geograficzne

WGS84: N49.250718, E19.973768
WGS84: N49d 15.0431m, E19d 58.4261m
WGS84: N49d 15m 02.6s, E19d 58m 25.6s
UTM: Easting 425317, Northing 5455834, Zone 34

Lokalizacja otworu

W prawym orograficznie zboczu Doliny Goryczkowej, pod południowo-zachodnią, pionową ścianą Myślenickich Turni, poniżej stacji kolejki linowej.

Dokumentacja graficzna

Drogi dojścia

Z Kuźnic idziemy zielonym szlakiem - drogą wiodącą Doliną Bystrej do ujścia Kasprowego Potoku, następnie prosto, ścieżką prowadzącą prawym orograficznie zboczem Doliny Goryczkowej, pod Myślenickiemi Turniami, w kierunku wyciągu narciarskiego. W miejscu, gdzie przebiega ona najbliżej skał Myślenickich Turni, poniżej skałki wysuniętej najdalej na zachód, skręcamy na lewo, na strome zbocze porośnięte krzewami i drzewami. Po kilkudziesięciu metrach docieramy w pobliże otworu Jaskini Goryczkowej (T.D-16.01) położonego pod tą skałką. Omijamy go i idziemy dalej nieco na prawo (na SE), stromo do góry żlebem, który opada spod stacji kolejki linowej. Żleb ten w górnej części ograniczają ściany skalne, niżej porośnięty jest gęstą roślinnością i zasypany warstwą śmieci wyrzucanych ze stacji. U podnóża najwyższej skałki w pobliżu ograniczenia żlebu, po jego prawej orograficznie (północnej) stronie, znajduje się obszerna nisza krasowa stanowiąca wstępną część poszukiwanej jaskini. W głębi niszy widać dwa niewielkie otwory prowadzące do dwóch nie łączących się ze sobą części groty. Dojście bez trudności, zwiedzanie dość trudne, miejscami ciasno.

Opis jaskini

    Otwór niszy wstępnej ma około 3,5 m szerokości i około 4,5 m wysokości. W jej lewym ograniczeniu widać rozwartą szczelinę tektoniczną 35o/58oS. W głębi niszy, na wprost wejścia położony jest otwór głównej części jaskini (1,2x0,9 m), natomiast w prawej (południowej ścianie) jest półkolisty, niski otwór (1,0x0,4 m), prowadzący do bocznego korytarza.

    Z niszy, otworem wiodącym na wprost (ku NE), dostajemy się do niskiego, ciasnego korytarzyka o długości 6 m, zakończonego obszerniejszą komorą. Przed wejściem do niej trzeba pokonać zacisk nad dużą wantą tkwiącą w dnie korytarzyka. Z komory, wysokiej na około 3,5 m, na lewo biegnie prawie poziomy, myty, 4-metrowy korytarz. W połowie jego długości odchodzi komin wiodący do górnej części jaskini. Na końcu korytarza widać ślady kopania w namulisku. Z tego miejsca, do góry, nieco wstecz, wiedzie ciasny i śliski, około 4-metrowy kominek o ścianach pokrytych mlekiem wapiennym. Doprowadza on przez zacisk w górnej części do małej lecz dość wysokiej (około 3 m) salki rozwiniętej na szczelinie 10o/56oS. Na końcu szczeliny utworzyły się niewielkie wnęki z naciekami grzybkowymi. Widać też fragmenty cienkiej polewy naciekowej zarówno na ścianach jak i wantach pokrywających dno salki.

    Z salki można zejść 3,8-metrową studzienką do dolnego korytarza lub przejść do wysokiego okna położonego w połowie studzienki, 1,8 m nad jej dnem. Tuż przy oknie widać lustro tektoniczne w rozwartej szczelinie 30o/48oS. Okno prowadzi do wysokiej szczeliny, która przy stropie kończy się pochyłą wnęką, a w dół wiedzie do okna uchodzącego 1,2 m nad dnem pierwszej komory.

    Od otworu położonego po prawej stronie wstępnej niszy prowadzi ciasny, poziomy korytarzyk, który po 2,5 m zakręca na prawo do góry tworząc stromą pochylnię, a niespełna 2 m dalej następuje zwężenie zbyt ciasne, aby przejść i zakręt na lewo. Za zakrętem widać kontynuację korytarzyka. Biegnie on dalej poziomo i jest nieco szerszy.

    Jaskinia rozwinęła się na kontakcie wapieni krynoidowych bajosu (w części wschodniej) z wapieniami dolomitycznymi środkowego triasu (w części zachodniej) oraz (od góry) z wapieniami malmu (seria wierchowa, fałd Giewontu). Grota powstała w strefie spękań tektonicznych. We wnętrzu można obserwować lustra tektoniczne i rozwarte szczeliny. Dolne korytarze są myte. Na ścianach występują nacieki grzybkowe, mleko wapienne i cienkie polewy naciekowe. Namulisko w partiach przyotworowych tworzy gleba, głębiej występuje rumosz wapienny i glina, a na końcu korytarza dolnego - żwir wapienny. W górnej części jaskini namulisko stanowi jedynie ostrokrawędzisty gruz wapienny. W osadach widać kości nietoperzy (duże skupienie w górnej salce); w dolnym korytarzu - również kości większych zwierząt.

    Jaskinia jest wilgotna, woda kapie ze stropu. Światło odbite sięga do pierwszej komory, a w bocznym korytarzu południowo-wschodnim nieomal do jego zwężenia. Wyczuwa się przewiew. Rośliny kwiatowe rozwijają się bujnie w niszy wstępnej, głębiej sięgają ich nieliczne egzemplarze. Na ścianach niszy widać porosty, w korytarzu SE - mchy. W jaskini występują owady troglokseniczne (m. in. pająki, motyle i komary), bywają nietoperze oraz gryzonie i większe zwierzęta. Przy otworze zauważono ślimaki i żuki.

Historia

Historia eksploracji

Wstępne partie jaskini zwiedził w dniu 13 maja 1932 r. S. Zwoliński w towarzystwie M. Pawlikowskiego (syna Jana Gwalberta). Zauważył w niej wówczas kości i odtąd nazywał ją Grotą (lub Dziurą) z Kośćmi; stwierdził też możliwość połączenia z Jaskinią Goryczkową. W dniu 27 września 1933 r. S. Zwoliński nakazał eksplorację pracownikowi K. Niechajowi, który poznał ciągi głównej części jaskini. W końcu czerwca 1936 r. S. Zwoliński zwiedził dokładniej wnętrze groty wraz z bratem Tadeuszem i J. Zahorskim, szacując jej długość na około 25 m (Zwoliński,1993).
Jaskinia znana była też F. Rabowskiemu, który w latach trzydziestych naszego wieku prowadził badania geologiczne w tym rejonie. Jego notatki wydane później (Rabowski, 1959) zawierają opis „niewielkiej grotki” czy „niszy z wąskim wejściem do pełzania” oraz lokalizację na szkicach obrazujących budowę geologiczną Myślenickich Turni. Prawdopodobnie Rabowski nie zwiedzał jednak głównej część jaskini. Zwoliński (1955b) wzmiankuje o kilku mniejszych „dziurach” w Myślenickich Turniach noszących charakter dawnych przepływów potoku Goryczkowego z czasów, kiedy dno doliny leżało na znacznie wyższym poziomie. Nie podaje on jednak nazw tych „dziur” ani bliżej ich nie opisuje.
Według informacji ustnej Z. Wójcika, w latach sześćdziesiątych naszego wieku jaskinię znaleźli grotołazi wrocławscy, podając ten fakt jako odkrycie. Poszerzyli oni wejście we wstępnym korytarzu i, jak sądzili, odkryli główną część groty, a następnie przeprowadzili prace zmierzające do odkopania korytarza końcowego. Sporządzono wówczas dokumentację, która jednak zaginęła, nigdzie niepublikowana. Wójcik (1968) zamieścił wzmiankę o jaskini jako o „niedawno odkrytej grocie” bez użycia nazwy. Zalicza ją do tego samego piętra (IV), co Jaskinię Kalacką (według własnego podziału piętrowego jaskiń tatrzańskich), a jej powstanie wiąże z etapem zahamowania erozji (günz). W spisach jaskiń grota nie była zamieszczana do czasu zinwentaryzowania.

Historia dokumentacji

Podczas prac nad inwentaryzacją jaskiń tatrzańskich prowadzonych przez OW PTPNoZ dokumentację groty sporządziła I. Luty przy współpracy L. Młynarskiego w dniu 19 lipca 1979 r., uzupełniając obserwacje terenowe oraz pomiary sytuacyjno-wysokościowe położenia otworu metodą ciągu busolowo-taśmowego 3 sierpnia 1980 r. przy współpracy A. Skarżyńskiego. Wszystkie pomiary przeprowadzono busolą geologiczną Meridian i taśmą parcianą. W 1992 r., w związku z przygotowaniem do druku „Notatek z wypraw grotowych” S. Zwolińskiego, podczas zwiedzania jaskini wcześniej uznawanej jako odkrycie wrocławskie, została ona zidentyfikowana jako znana Stefanowi „Grota z Kośćmi”. Dane zaktualizowała I. Luty (2009).
Plan opracowała I. Luty.

Bibliografia

Rabowski, F. 1959 (opis i położenia i budowy geologicznej okolicy, szkic położenia); Zwoliński, S. 1955b (wzmianka o genezie kilku małych grot w tej okolicy, bez nazw, dotyczy również opisywanej groty); Wójcik, Z. 1968 (wzmianka o genezie, bez nazwy); Kardaś, R. M. 1980a (wzmianka o zinwentaryzowaniu); TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie 1:10000, bez nazwy); Zwoliński, S. 1993 (opis akcji odkrywczych, położenia, groty); Luty, I. 1994 (informacja o zwiedzaniu i identyfikacji jako odkrycie S. Zwolińskiego - „Grota z Kośćmi”); Jaskinie TPN 2002b (plan, przekroje i opis inwentarzowy).

Źródła

(brak informacji o źródłach)

Opracowali

Jerzy Grodzicki
Izabella Luty