Numer inwentarzowy: T.D-08.01
Gmina: Kościelisko (gmina wiejska); tatrzański; małopolskie
Właściciel terenu: Skarb Państwa
Zarządca: Tatrzański Park Narodowy
Wysokość otworu: 1025 m n.p.m.
Wystawa otworu: S
Inne otwory: 2 - ku NE, 1025 m n.p.m.
WGS84: N49.253165, E19.865294
WGS84: N49d 15.1899m, E19d 51.9176m
WGS84: N49d 15m 11.4s, E19d 51m 55.1s
UTM: Easting 417427, Northing 5456219, Zone 34
W lewym orograficznie zboczu Doliny Kościeliskiej, za Bramą Kraszewskiego.
Drogi dojścia
Doliną Kościeliską idziemy do odejścia niebieskiego szlaku wiodącego na Stoły. Tuż za nim odnajdujemy starą, niewyraźną drogę łagodnie wznoszącą się w kierunku muru skalnego widocznego w lesie. Trawersujemy zbocze ok. 200 m równolegle do dna doliny, aż do miejsca, gdzie skały odchodzą w górę. Dalej podchodzimy za charakterystyczną skałką wysuniętą ku E, wyższą niż poprzednie, wprost do południowego otworu. Skałka ta ze względu na liczne szczeliny i otwory nazywana jest Dziurawcem, podobnie, jak największa jaskinia przecinająca ją na wylot. Dojście i zwiedzanie bez trudności.
Opis jaskini
Południowy otwór groty, położony nad stromym stokiem, na piaszczysto-gliniastej platformie, ma ok. 5 m wysokości i 2,5 m szerokości. Prowadzi on do obszernego przedsionka o długości 4,5 m. Od NE jego końca odchodzi szczelina, która zaraz zwęża się i staje się zbyt wąska do przejścia. Od NW końca przedsionka biegnie korytarz o szerokości 0,8 m, rozwinięty na ukośnej szczelinie. Po kilku metrach na prawo widać wąskie, niedostępne odgałęzienie. Korytarz, za niewielkim zwężeniem, uchodzi do małego przedsionka o skalnym dnie, otwierającego się północnym otworem nad małym, śliskim prożkiem, opadającym do stromego żlebu. Kilka metrów za północnym otworem jaskini w ścianie skałki widać bardzo wąską szczelinę, łączącą się zapewne z niedostępnymi odnogami odchodzącymi od korytarza i południowego przedsionka.
Jaskinia została wymyta na szczelinie w wapieniach malmu jednostki Organów (seria wierchowa, płaszczowina Czerwonych Wierchów). Na ścianach korytarza widać zagłębienia wirowe, prawdopodobnie jaskinia stanowi zachowany fragment lokalnego, podziemnego przepływu potoku Kościeliskiego na poprzednim, wyższym poziomie. W kilku miejscach występują nacieki grzybkowe.
Dno płaskie, pokryte namuliskiem, złożonym z autochtonicznego gruzu wapiennego, rezydualnych iłów oraz materiału allochtonicznego. Przy południowym otworze gruz wapienny wykazuje niewielki stopień obtoczenia. Wójcik (1966) podaje, że skały krystaliczne (granity, gnejsy) oraz piaskowce seisu w grubszych frakcjach namuliska występują podrzędnie, natomiast we frakcjach drobnych dominuje kwarc.
Grota jest sucha. Światło rozproszone dociera do wnętrza korytarza. Przewiew zależy od warunków atmosferycznych (kierunku wiatru) na powierzchni.
W obu przedsionkach występują nieliczne rośliny kwiatowe oraz rozwijają się paprocie, mchy i porosty - te ostatnie szczególnie przy otworze północnym. Faunę reprezentują muchówki, ćmy oraz pająki.
Historia
Historia badań
Wójcik (1960a, 1960b, 1966a) przeprowadził badania osadów, ich próby są przechowywane w Muzeum Ziemi PAN. Bac (1963) opisała budowę geologiczną okolic jaskini.
Historia eksploracji
Jaskinia była znana od dawna poszukiwaczom skarbów, do dziś zachowały się ich znaki przy północnym otworze (krzyż oraz inne, nie dające się dziś odcyfrować). Znaleziono też niewyraźne napisy PTT, GROT.10 oraz strzałkę, a także nowsze: MYSIĄG (lub MASIĄG). Pawlikowski (1887) pisze: „W prawym zboczu Doliny Kościeliskiej leży blisko jej ujścia, w górze, grota dwuwylotowa, tworząca korytarz ciasny i błotny. Położenie dzikie, wcale ładne”. (Nazwę „Dolina Kościeliska” odnosił Pawlikowski tylko do jej części leżącej powyżej Lodowego Źródła).
Historia dokumentacji
Kowalski (1953a) zamieścił plan i opis jaskini datowany 2.06.l952 r. Dokumentację groty 14.07.1992 r. sporządziła I. Luty przy współpracy M. Kropiwnickiej i T. Mardala. Pomiary wykonano taśmą parcianą i busolą geologiczną Meridian. Dane zaktualizowała I. Luty (2009).
Plan opracowała I. Luty.
Bibliografia
Pawlikowski, J., G. 1987 (wzmianka); Kowalski, K. 1953a (plan i opis inwentarzowy); Wójcik, Z. 1969a, 1960b, 1966a (osady); Bac, M.,1963 (budowa geologiczna okolicy, lokalizacja na geologicznej mapie); TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie); Jaskinie TPN 1993a (plan i opis inwentarzowy).
Źródła
(brak informacji o źródłach)
Opracowali
Jerzy Grodzicki
Izabella Luty