Dziura nad Jaskinią Raptawicką I

Informacje ogólne

Numer inwentarzowy: T.E-08.14
Inne nazwy: Psia Budka
Gmina: Kościelisko (gm. wiejska); tatrzański; małopolskie
Właściciel terenu: Skarb Państwa
Zarządca: Tatrzański Park Narodowy
Wysokość otworu: 1157 m n.p.m.
Wystawa otworu: SE

Dane morfometryczne

Długość: 43.0 m
Deniwelacja: 2.7 m (+1.2 m , -1.5m)

Współrzędne geograficzne

WGS84: N49.239286, E19.862042
WGS84: N49d 14.3572m, E19d 51.7225m
WGS84: N49d 14m 21.4s, E19d 51m 43.4s
UTM: Easting 417167, Northing 5454680, Zone 34

Lokalizacja otworu

Dolina Kościeliska, na lewym orograficznie zboczu Doliny Kościeliskiej, w Raptawickiej Turni.

Dokumentacja graficzna

Drogi dojścia

Czarnym szlakiem, odchodzącym za drugim ku S mostkiem od Hali Pisanej, idziemy na prawo, aż pod ubezpieczony łańcuchami próg skalny, który wiedzie do otworu Jaskini Raptawickiej. Stąd pod skałami na lewo (ku W) około 25 m, wspinamy się następnie (łatwo) skalno-trawiastym progiem na trawiasty upłaz. Tam, pod ścianą ograniczającą ten upłaz od SW, odnajdujemy otwór Dziury nad Jaskinią Raptawicką II oraz otwór małej nyży. Około 10 m ku N, nieco na prawo, pod ścianą, leży otwór Dziury nad Jaskinią Raptawicką I, widoczny dopiero z bliska. Dojście i zwiedzanie łatwe, miejscami ciasno.

Opis jaskini

    Otwór jaskini jest szeroki na około 2 m, położony nad stromym upłazem, pod okapem. Tuż za nim leży duża wanta. Tu następuje rozdwojenie. Na prawo, ku NE, biegnie 10-metrowy ciąg. Na początku korytarz o szerokości 0,9 m i dnie pokrytym sporymi głazami opada nieco, przechodzi następnie w wysoką na około 2,5 m szczelinę, która rozszerza się w mała komórkę (1,8x2,5x2,5 m), z wielką wantą na dnie. Stąd ciąg wznosi się, jest coraz ciaśniejszy, niższy, w końcu zamyka go zawalisko.

Wracamy do wanty przy otworze. Na lewo (ku SW) opadający nieco korytarz, o dnie zasłanym głazami, doprowadza po około 5 m do sali (2,8x8,3x5 m), rozwiniętej na szczelinie o kierunku N-S, zasłanej dużymi głazami. Przy ujściu do sali jest wanta tworząca mały prożek. W SW części sali znajdujemy niski otwór ciasnego ciągu, wiodącego ku W. Ciąg ten ma ponad 14 m długości. Już po 2 m jest ciasny przełaz (0,4x0,7 m), za nim następuje stopniowe rozszerzenie korytarza, który przechodzi we wznoszącą się szczelinę o przekroju trójkątnym (1,1x2 m), nierównych ścianach i dnie zasłanym gruzem oraz wantami, które utrudniają przejście. Ciąg staje się coraz ciaśniejszy i zakończony jest ślepo.

    Jaskinia rozwinęła się w wapieniach malmo-neokomu autochtonicznej serii wierchowej. Stanowi jeden z fragmentów podziemnych przepływów Potoku Kościeliskiego. Korytarze jaskini predysponowane są szczelinami o przebiegu SW-NE i W-E; sala ma charakter zawaliskowy i rozwinięta jest na szczelinie N-S. Namulisko tworzy głównie wapienny gruz autochtoniczny, duże wanty oraz glina. Na osadach znaleziono odchody nietoperzy. Wójcik (1966a) podaje profil osadów w wykonanym przez siebie przekopie. Pod obtoczonymi głazami wapienia znajdują się osady ilaste zmieszane ze żwirowo-piaszczystym rumowiskiem rzecznym oraz kośćmi niedźwiedzi jaskiniowych. Autor ten sugeruje, iż materiał kostny został wymieszany z osadem w górnym würmie, a następnie pokryty zawaliskiem.

   Światło sięga do komórki w NE ciągu oraz do sali, która w głębi jest ciemna. Jaskinia jest wilgotna, przewiewu zwykle nie wyczuwa się.Kowalski 1953 podaje, że w czasie halnego wiatru da się wyczuć wyraźny przeciąg od zawaliska końcowego w ciągu NE.

   W otworze występuje skąpa roślinność kwiatowa oraz porosty. Faunę reprezentują owady i nietoperze. Kowalski 1955a wymienia gatunek Stenophylax permistus(Mc Lachlan), nie precyzując w której z Dziur nad Raptawicką został znaleziony.

Historia

Historia badań

Wójcik (1960a,b, 1966a) zbadał namulisko – próby są przechowywane w Muzeum Ziemi PAN w Warszawie.

Historia eksploracji

Jaskinia znana była już w XIX wieku. Pawlikowski (1887) napisał o niej, że jest ciasną jamą długą na 18 m. Plan i opis inwentarzowy datowany na 1.06.1952 r. opublikował Kowalski (1953a). W innej pracy (1955a) podał on wyniki badań fauny dotyczące prawdopodobnie tej jaskini. W 1967 r. zespół speleologów belgijskich i polskich wykonał analizy wody i powietrza (Kobyłecki, 1968).

Historia dokumentacji

W ramach inwentaryzacji jaskiń tatrzańskich OW PTPNoZ pomiary lokalizacyjne położenia otworu przeprowadził w lipcu 1975 r. J. Grodzicki przy współpracy M. Burkackiego, K. Krystyniaka i P. Żarskiego. W dniu 11.09.2008 r. I. Luty przy współpracy P. Burkackiego sporządziła nową dokumentację jaskini, wykonała też fotografie. Pomiary przeprowadzono używając busoli Suunto i taśmy mierniczej. Zaktualizowała I. Luty (2009).
Plan opracowała I. Luty.

Bibliografia

Pawlikowski, J. 1887 (wzmianka); Kowalski, K. 1953a (plan i opis), 1955a (fauna); Wójcik, Z. 1960a,b, 1966a (osady); Kobyłecki, A. 1968 (informacja o badaniach wody i powietrza); TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie); Gradziński, R. i in. 1985a (dane morfometryczne, lokalizacja na mapie); Jaskinie TPN, 1993a (plan i opis inwentarzowy).

Źródła

(brak informacji o źródłach)

Opracowali

Jerzy Grodzicki
Izabella Luty