Dziura Stanikowa Niżnia

Informacje ogólne

Numer inwentarzowy: T.B-09.03
Gmina: Kościelisko (gm. wiejska); tatrzański; małopolskie
Właściciel terenu: Skarb Państwa
Zarządca: Tatrzański Park Narodowy
Wysokość otworu: 1120 m n.p.m.
Wystawa otworu: NW

Dane morfometryczne

Długość: 17.0 m
Deniwelacja: 0.0 m

Współrzędne geograficzne

WGS84: N49.267374, E19.881086
WGS84: N49d 16.0424m, E19d 52.8652m
WGS84: N49d 16m 02.5s, E19d 52m 51.9s
UTM: Easting 418600, Northing 5457781, Zone 34

Lokalizacja otworu

Masyw Hrubego Regla, w dolince Staników Żleb, w jej lewym (or. ) odgałęzieniu.

Dokumentacja graficzna

Drogi dojścia

Z Nędzówki podchodzimy czerwonym szlakiem Staników Żlebem do miejsca, gdzie żleb oraz drogi rozgałęziają się (szlak skręca tu w lewo). Na rozgałęzieniu dróg opuszczamy szlak i udajemy się w prawo. Lewym or. odgałęzieniem żlebu podchodzimy do widocznej w lesie skałki. Jaskinia znajduje się w połowie długości jej północnej ściany, w miejscu gdzie skałkę przecina żleb przerwany tu parometrowym progiem skalnym. Dojście i zwiedzanie bez trudności.

Opis jaskini

    Opis wg Kowalskiego(1953a): Schronisko rozpoczyna się wiszarem skalnym 11 m szerokim, znajdującym się ponad dość połogim stokiem,porosłym lasem świerkowym. Wiszar ten Jest bardzo niski, zasypany przez gruz i ziemię, obsuwające się z góry skał. W jego południowym końcu znajduje się szeroki, lecz w znacznej części prawie pod strop wypełniony otwór, którym z trudem przedostać się można w głąb. Końcowa część jaskini Jest to komórka 11 m długa, 4 m szeroka, a 1 - 1,5 m wysoka (. . . ) Na stropie widoczne są utwory mleka wapiennego, niewielkie i bardzo miękkie.

    Jaskinia nie ma charakteru typowo krasowego, powstała ona na granicy warstw o różnej odporności: tworzących strop szarych wapieni z czerwonymi rogowcami oraz widocznych w tylnej ścianie margli (Kotański 1971, Kowalski 1953a, Wójcik 1957b). Skały te kontaktują tektonicznie, margle są, silnie spękane i sprasowane, a wapienie tworzą wielkookruchową brekcję tektoniczną (Wójcik 1957b). Wapienie należą do górnego liasu płaszczowiny reglowej środkowej (choczańskiej), łuski Bramy Kantaka, a nasunięte są na margle neokomu łuski Kiry Miętusiej wchodzącej w skład jednostki Bobrowca płaszczowiny reglowej dolnej (kriżniańskiej) (Kotański 1971).

    Głazek (1987) wiąże powstanie jaskini (jak też Dziury Stanikowej Woźnej) z działaniem wody zamarzającej w strzaskanych marglach, wysadzanych ciśnieniem górotworu spod przykrywających je wapieni. Wiek jaskini określa on na schyłek ostatniego zlodowacenia.

             Namulisko w części przyotworowej składa się z gleby z rumoszem (Kowalski 1953a). W dalszej części występuje glina, rumosz i otoczaki wapieni, co szczegółowo opisuje Wójcik (1957b). Otoczaki wapieni pod względem frakcji odpowiadają żwirom, a czasem głazikom. Znajdują się one w niewielkim zagłębieniu o kształcie miseczkowym, o średnicy około l m. Żwiry w niej znajdujące się zupełnie pozbawione są gliny jaskiniowej, znaleźć ją można jedynie w spągu miseczki. Granice tego zagłębienia nie mają kształtu zdecydowanie okrągłego. Zagłębienie ze żwirem otoczone jest gliną z ostrokrawedzistymi okruchami takich samych wapieni, jakie tworzą żwiry. Poza granicą miseczki w promieniu 10 cm nie znajdziemy żwirów w ogóle. Przekopując to zagłębienie przekonamy się, ze żwiry w głębszych partiach są bardzo słabo obtoczone, a około10 cm od powierzchni jednostronnie obtoczone okruchy tkwią już w glinie jaskiniowej. Za tą strefą w głębi znajduje się taki sam gruz wapienny w glinie, jaki otacza zagłębienie wypełnione żwirem (op. cit. ). Odpadające od stropu okruchy wapieni poddawane są obróbce na miejscu w opisywanym powyżej zagłębieniu przez wody dopływające okresowe szczelinami (silne deszcze, roztopy) z wyższej części żlebu (Wójcik 1957b, 1966a). Wójcik w czasie prac terenowych w r 1956 znalazł we wschodniej części jaskini kości kuny; żuchwę i kręgi wyglądające na różnowiekowe oraz inne (Z. Wójcik 1956 - mat. arch. ). Aktualnie na powierzchni namuliska zalegają liczne kości zwierząt domowych (prawdopodobnie owiec) wyrzucone tu przez mieszkańców okolicznych wsi po 1957 r. Problem ten szczegółowo omawia Głazek (1987)

    W głębi jest prawie zupełnie ciemno wskutek ciasnoty otworu i zarazem wilgotno (Kowalski 1953a). W zagłębieniu z otoczakami gromadzi się woda tworząc okresowe jeziorko (Wójcik 1966a). Wg. Kowalskiego (1953a) za otworem nie ma roślinności zielonej.

Historia

Historia badań

W 1956 r. badania osadów prowadził w niej Wójcik (1956 - mat. arch.,1957b, 1966a). Próbki osadów znajdują się w zbiorach Muzeum Ziemi PAN w Warszawie.

Historia eksploracji

Jaskinię znalazł w r. 1882 i opisał Gotfryd Ossowski, podając jej położenie i wymiary.

Historia dokumentacji

Plan i opis jaskini datowany na 2. 01. 1951. opublikował Kowalski (1953a). W ramach prac inwentaryzacyjnych OW PTPNoZ pomiary lokalizujące położenie otworu wykonał P. Kulbicki przy współpracy K. Krystyniaka w dniu 17. 07. 1975 r. (ciąg azymutalno-taśmowy pomierzony busolą geologiczną i taśmą parcianą). Zaktualizował R.M. Kardaś (2009 r.).
Plan wg. Kowalskiego (1953a).

Bibliografia

Ossowski, G. 1883 (opis położenia, rozmiary); Kowalski, K. 1953a (plan i opis inwentarzowy); Wójcik, Z. 1957b (sytuacja geologiczna, osady), 1966a (osady: opis, profil, fotografie, wysokość otworu); TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie); Głazek, J. 1987(budowa geologiczna, geneza, wiek, problem nagromadzenia współczesnych kości); Jaskinie TPN 1991 (opis inwentarzowy z planem Kowalskiego); Wiśniewski, W.W. 2002 (wymienia wśród znanych w 1904 r.).

Źródła

Wójcik, Z. 1956 (notatki terenowe z dn. 16. 09. 1956 r. : opis osadów, wzmianka o występowaniu kości).

Opracowali

Jerzy Grodzicki
Rafał M. Kardaś