Studnia za Murem

Informacje ogólne

Numer inwentarzowy: T.E-11.13
Inne nazwy: nad Murem, pod Murem
Gmina: Kościelisko (gmina wiejska); tatrzański; małopolskie
Właściciel terenu: Skarb Państwa
Zarządca: Tatrzański Park Narodowy
Wysokość otworu: 1555 m n.p.m.
Wystawa otworu: ku górze

Dane morfometryczne

Długość: 122.0 m
Deniwelacja: 43.0 m (-43.0m)

Współrzędne geograficzne

WGS84: N49.240407, E19.900716
WGS84: N49d 14.4244m, E19d 54.0430m
WGS84: N49d 14m 25.5s, E19d 54m 02.6s
UTM: Easting 419984, Northing 5454763, Zone 34

Lokalizacja otworu

Dolina Miętusia, na lewym orograficznie zboczu Wielkiej Świstówki, w prawej połaci ściany Kazalnicy Miętusiej, na prawo od górnej części wybitnego komina przecinającego w dole tę ścianę (znajduje się w nim otwór Studni w Kazalnicy T.E-11.12).

Dokumentacja graficzna

Drogi dojścia

Z dna Doliny Miętusiej idziemy żlebem aż do kotła Małej Świstówki. Stąd trawersujemy niewyraźną ścieżką w kierunku Wielkiej Świstówki do charakterystycznej przełączki pod stokami Dziurawego, położoną w pobliżu Piwnicy Miętusiej T.E-11.01.Dalej idziemy mylną, częściowo zarośniętą percią, wiodącą płytkim, trawiastym żlebem nieco na prawo do góry. Nie dochodząc do ścian skręcamy na lewo i trawersujemy zbocze ku E, a następnie w dogodnym miejscu podchodzimy wprost pod ściany Dziurawej Baszty. Trawersem pod ścianami omijamy najwybitniejszy żleb między Dziurawą Basztą a Harnasiowymi Czubami i dalej (około 40 m za nim) docieramy do charakterystycznej półki – zachodu nad stromym, trawiastym stokiem – prowadzącej za występ skały. Stąd wspinamy się kilkadziesiąt metrów (I–II) trawiastym, płytkim żlebem z małymi, skalnymi progami aż do niewielkiego kociołka. Dalej perć wiedzie na lewo nad Dziurawymi Turniczkami do tzw. IV półki w Twardych Spadach (czwartej licząc od góry), trawersuje kolejny kociołek i grzędę łączącą lewą z Dziurawych Turniczek z Twardą Ścianą. Następnie ścieżka opada i uchodzi w bardzo wąski eksponowany zachód około 70-metrowej długości, wyprowadzający do otworu Studni za Murem. Opisane dojście jest częściowo eksponowane i bardzo mylące lecz łatwe (I – II). Krótsza i znacznie trudniejsza droga prowadzi Ślepym Żlebem wprost od dołu do IV półki w Twardych Spadach (V, A0). Można też wspiąć się wprost do otworu z dna Wielkiej Świstówki (VI, A0 – drogą pokonaną przez K. Guzka i A. Kamińskiego). Opisane warianty dojścia – z wyjątkiem ostatniego – zaznaczone są na szkicu. Zwiedzanie wymaga sprzętu wspinaczkowego.

Opis jaskini

      Otwór jaskini o wymiarach 4x2 m, owalnego kształtu, myty, wcina się w skalną ścianę opadającą do Wielkiej Świstówki. Jego zachodnie ograniczenie jest dobrze widoczne z jej dna w postaci czarnego prostokąta. Studnię oddziela od powierzchni cienka, skalna ściana – stąd też pochodzi nazwa jaskini. Wprost z otworu zjeżdżamy 15 m na pokryte grubą warstwą śniegu dno. Wokół ścian utworzyła się szczelina brzeżna z licznymi wykapkami, osiągającymi do 3 m głębokości. Dno studni opada stromo ku zachodowi, do ciasnego przełazu w śniegu i lodzie, który doprowadza do wąskiego, meandrującego korytarza. Prowadzi on do rozszerzenia, z którego na lewo, wprost w górę poprzez 12-metrowy próg można się wspiąć do ciasnego korytarza, zawracającego w kierunku studni wejściowej i kończącego się bardzo ciasną szczeliną, za którą widać dzienne światło. Jest to prawdopodobnie okno w studni wejściowej.

      Meandrujący korytarz, który opuściliśmy u podstawy 12-metrowego progu, doprowadza do wysokiej szczeliny, której dolną częścią docieramy nad 7-metrowy próg. Schodzimy do niewielkiej salki pod progiem, a następnie stromym korytarzem poprzez niewielkie prożki (suche marmity) docieramy nad małe jeziorko (o głębokości około 0,5 m), kończące tą odnogę jaskini.

      Wracamy do szczeliny za meandrującym korytarzem. Jej górną częścią, poprzez zacisk przedostajemy się do wąskiego lecz wysokiego ciągu, z głazami zablokowanymi na różnej wysokości, który kończy się zaciskiem w lewej ścianie. Za nim docieramy nad 10-metrową ciasną studnię, rozwiniętą na pochyłej szczelinie. Dno studni opada ku południowi i po kilku metrach przechodzi w zamuloną, niedostępną szczelinę.

      Jaskinia powstała na szczelinach tektonicznych w obrębie wapieni dolomitycznych triasu środkowego jednostki Organów (seria wierchowa, fałd Czerwonych Wierchów). Studnia wejściowa i znaczna część korytarzy ma myty charakter. Ściany są kruche, zwietrzałe, miejscami widać na nich zagłębienia wirowe, a w najniższych partiach występują marmity.

               W jaskini występują nacieki grzybkowe, szczególnie dobrze rozwinięte w korytarzu z marmitami. Tu występuje również mleko wapienne. Namulisko tworzy ostrokrawędzisty gruz wapienny oraz dobrze obtoczony materiał allochtoniczny. Na dnie końcowej studni zalega piaszczysta glina z nagromadzaniem kości nietoperzy.

      Światło dzienne dociera kilka metrów za przełaz prowadzący z dna studni wejściowej do meandrującego korytarza, wyczuwa się silny przewiew. Zwykle jaskinia jest sucha, jedyny stały zbiornik wody stanowi jeziorko w końcowej części górnego ciągu. Strefa wymarzania sięga do studzienek za I zaciskiem. Przez cały rok na dnie studni wejściowej zalega śnieg, a głębiej lód.

      Nielicznie reprezentowana roślinność kwiatowa występuje na półce przy otworze. Ściany studni wejściowej pokrywają glony, mchy i porosty.

      W jaskini obserwowano nietoperze oraz szczątki owadów. Podczas prac dokumentacyjnych w 1971 r. w studni wejściowej znaleziono stare gniazdo orła. Z. Bocheński (1974) informuje o znalezieniu przez K. Kowalskiego na powierzchni osadu prawie kompletnego mostka kruka (Corvus corax).

Historia

Historia eksploracji

Jaskinię odkryli w czerwcu 1961 r. J. Danysz i B. Łazarska z STJ Kraków. M. Rutkowski (1971) podaje, że podczas obozu poszukiwawczego Speleoklubu Warszawskiego PTTK w sierpniu 1971 r. W. Przybyszewski pokonał zacisk w bocznym korytarzu i odkrył za nim około 50 m nowych, rozwiniętych pionowo partii jaskini (prożek Wichuja i Suche Marmity).  W. Przybyszewski i M. Rutkowski dokonali pomiaru przy pomocy busoli Freiberg i taśmy parcianej.

Historia dokumentacji

Plan i opis opublikował M. Rutkowski (1972a). Obserwacje uzupełniające zebrała w lipcu 1983 r. I. Luty przy współpracy A. Sadowskiej. Dane zaktualizowała I. Luty (2009).
Plan wg M. Rutkowskiego (1972a), uzupełniony i zmieniony przez I. Luty.

Bibliografia

Wójcik, Z. 1966a (lokalizacja na szkicu pod nazwą Nad Murem, dane wysokościowe pod nazwą Pod Murem); Rutkowski, M. 1971 (wzmianka o eksploracji i dokumentacji jaskini); Rutkowski, M. 1972a (plan i opis inwentarzowy); Kozik, A. 1972a (podaje długość pod nazwą Pod Murem); Bocheński, Z. 1974 (fauna czwartorzędowa); Borowiec, W. i in. 1977, 1978 (dane morfometryczne); Wójcik, Z. 1978c (wzmianka); TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie bez nazwy); Gradziński, R. i in. 1985a (dane morfometryczne); Kardaś, R. M. 1985f (dane morfometryczne, historyczne, lokalizacja); Kardaś, R. M. 1989 (dane morfometryczne, lokalizacja na szkicach); Jaskinie TPN 1996 (plan i opis inwentarzowy).

Źródła

(brak informacji o źródłach)

Opracowali

Jerzy Grodzicki
Izabella Luty