Koprowa Studnia

Informacje ogólne

Numer inwentarzowy: T.E-13.08
Gmina: Kościelisko (gm. wiejska); tatrzański; małopolskie
Właściciel terenu: Skarb Państwa
Zarządca: Tatrzański Park Narodowy
Wysokość otworu: 1808 m n.p.m.
Wystawa otworu: NE

Dane morfometryczne

Długość: 90.0 m
Deniwelacja: 47.0 m (-47.0m)

Współrzędne geograficzne

WGS84: N49.239378, E19.930376
WGS84: N49d 14.3627m, E19d 55.8226m
WGS84: N49d 14m 21.8s, E19d 55m 49.4s
UTM: Easting 422141, Northing 5454617, Zone 34

Lokalizacja otworu

Dolina Małej Łąki, w prawym (or.) zboczu Doliny Małej Łąki, w NW zboczu Kopy Kondrackiej, w skałach lewego (or.) ograniczenia Koprowego Żlebu.

Dokumentacja graficzna

Drogi dojścia

Żółto znakowanym szlakiem podchodzimy Doliną Małej Łąki w pobliże Przełęczy Kondrackiej, skręcamy na prawo i w dogodnym miejscu trawersujemy (bez ścieżki) trawiaste zbocze nad Mnichowymi Turniami i dalej - górną część Koprowego Żlebu. Docieramy pod widoczny z daleka poziomy pas skał o jasnej barwie. Stąd wyraźną półką idziemy do piargu, po czym lekko do góry trawiasto-skalistym terenem, aż na grzędę skalną po prawej stronie, dalej stromo w dół, do widocznego z grzędy otworu. Znajduje się on pod ścianą, ukryty w małym zagłębieniu (z dna Koprowego Żlebu można zobaczyć jedynie jego okolicę - szczelinę w kształcie litery T). Można również dojść do Koprowego Żlebu jak do Zaspałkowej Szczeliny T.E-13.04, ścieżką wiodącą przez Niżnią i Wyżnią Świstówkę. Dojście łatwe, lecz w końcowym fragmencie eksponowane i mylne, zwiedzanie wymaga użycia sprzętu jaskiniowego.

Opis jaskini

    Otwór jest niewielki, o wymiarach około 1x0,5 m, przykryty częściowo dużą wantą. Zjeżdżamy 28-metrową, szczelinową studnią na dno wysokiej i obszernej sali o długości 16 m i szerokości 4 m, rozwiniętej na szczelinie W-E. Jej zawaliskowe dno budują wielkie wanty, zaklinowane między ścianami. Idziemy ku zachodowi omijając lejkowate zagłębienie często przykryte płatem śniegu i kilka metrów dalej zjeżdżamy 8 m pod zawalisko, do dna szczeliny. Stąd, ku W, przez wyraźne zwężenie ciągu i małe prożki z want, schodzimy do Komórki Końcowej o długości ok. 10 m, szerokości 1 m, wysokiej na około 5 m. W jej najniższym punkcie znajduje się 1-metrowa, ciasna studzienka o średnicy 0,3 m, zakończona szczeliną zbyt wąską, aby przejść.

    Wracamy do miejsca zjazdu i idziemy dalej na wschód, do zwężenia szczeliny (do 0,25 m szerokości). Za zwężeniem pokonujemy 2,3-metrowy, myty prożek do góry i dostajemy się do wąskiego, zwykle zalodzonego korytarza. Po kilku metrach opada on stromo do zakończonej ślepo, szczelinowej komórki. Natomiast znad prożka w górę odchodzi ciasny, wypełniony lodem kominek, połączony z salą pod studnią wlotową we wspomnianym, lejkowatym zagłębieniu.

 Jaskinia rozwinęła się w wapieniach i dolomitach triasu wierchowej jednostki Ździarów (fałd Czerwonych Wierchów) na rozmytej szczelinie tektonicznej250º/90º w warstwie wapieni dolomitycznych widocznej w dnie Komórki Końcowej następuje zwężenie szczeliny, nie do przejścia. Ściany są ogładzone, bez nacieków, widać na nich formy erozyjne. Namulisko tworzy gruz wapienny i dolomityczny z domieszką skał krystalicznych i gliny oraz piasku.

    Jaskinia jest wilgotna. Zalega w niej do późnego lata, a często przez cały rok, zlodowaciały śnieg. Wójcik (1962) podaje, że w 1960 r. znikł on zupełnie w okresie od połowy lipca do końca sierpnia. Podczas zwiedzania 5 sierpnia 1978 r. (I. Luty) płat śniegu sięgał nieomal do połowy sali, a lód do głębokości 41 m, zatykając całkowicie kominek i częściowo szczelinę pod zawaliskiem sali. Natomiast 6 sierpnia 1983 r. kominek był drożny, a śnieg występował jedynie pod studnią wlotową. Ze studzienki w najniższym punkcie jaskini wyczuwa się silny przewiew. Światło rozproszone sięga do około 30 m od otworu.

    W strefie okołootworowej, w szczelinach skały, rozwijają się nieliczne egzemplarze roślin kwiatowych (głównie trawy) oraz mchy i porosty.

    W studni, 3 m poniżej otworu, znaleziono w 1978 r. gniazdo ptasie z pisklętami. W jaskini występują też nietoperze oraz owady troglokseniczne.

Historia

Historia eksploracji

Otwór jaskini znany był od dawna góralom pasącym owce w okolicy. Baca Mrazik wskazał go w dniu 11 lipca 1960 r. M. Kruczkowi i S. Wójcikowi z Zakopanego. Tego dnia grotołazi ci opuścili niżej głaz leżący przy otworze i zbadali studnię „do dna”(do 30 m). W dniu 7 sierpnia 1960 r. powtórnie zwiedzili jaskinię w towarzystwie Botko, Z. Danka, J. Flacha i W. Habila. Dla potrzeb inwentarza sporządzanego przez S. Wójcika oznaczono ją numerem 4.2.2. Wzmiankę o odkryciu i opis studni zamieścił Habil (1961). Z jego relacji wynika, że dno na poziomie -30 m było całkowicie zagruzowane. Być może jednak nie zostało wówczas zbadane dość dokładnie. W dniu 3 lipca 1963 r. Z. Skwierczyński, B. Miller i M. Lewicki z Krakowa przeszli przez szczelinę między ścianą a korkiem śnieżnym i dostali się do dalszych ciągów opadających stromo, osiągając „ -70 m”. (Prawdopodobnie była to komórka od strony wschodniej, na głębokości 42 m) . Brak danych o tym, kto pierwszy zjechał do obszernej części studni pod zawaliskiem najprostszą obecnie drogą. W dniu 4 sierpnia 1969 r. J. Bzowski i J. Krukowski ze Speleoklubu Warszawskiego PTTK pokonali zacisk przy dnie studni (od strony zachodniej) i stwierdzili, że „korytarz” (Komórka Końcowa) kończy się po 10 m.

Historia dokumentacji

Podczas prac nad inwentaryzacją jaskiń tatrzańskich OW PTPNoZ dokumentację groty sporządziła w dniu 5 sierpnia 1978 r. I. Luty przy współpracy K. Pohoskiego, uzupełniając ją 6 sierpnia 1983 r. przy współpracy A. Pohoskiej. Fotografie otworu wykonał T. Ostrowski. Pomiary wykonano busolą geologiczną Meridian i taśmą parcianą. Zauważono, że zacisk przed Komórką Końcową został zlikwidowany (wybrano wanty z dna). Dokonali tego prawdopodobnie w dniu 6 sierpnia 1982 r. grotołazi zakopiańscy (K. Dudziński, Z. Bodurka i G. Albrzykowski), podając następnie błędną wzmiankę o pogłębieniu jaskini (Cikowski,1983). Dane sytuacyjno-wysokościowe położenia otworu podano na podstawie pomiarów wykonanych w dniu 22 września 1982 r. przez Zespół Koła Naukowego Geodetów Górniczych AGH pod kierownictwem W. Borowca. Wg informacjj ustnej E. Soji 2005 r. prace eksploracyjne podjął zespół ze Speleoklubu Dabrowa Górnicza z inicjatywy W. Porębskiego. Założono wtedy płachtę w otworze, co spowodowało wytopienie lodu. Wyeksplorowano kilka metrów w danie jaskini i kilka metrów w oknie za studnią wstępną. Dane zaktualizowała I. Luty (2009).
Plan opracowała I. Luty (wkładka na końcu tomu).

Bibliografia

Habil,W. 1961 (wzmianka o odkryciu, opis jaskini); Wójcik, S. 1962 (uwagi o występowaniu śniegu); [Baryła, J.] J.B. 1963b (wzmianka o eksploracji i odkryciu partii pod śniegiem); Wójcik, Z. 1966a (niektóre dane morfometryczne, lokalizacja na mapkach, wzmianka dot. geologii); Bzowski,J. 1970b (informacja o eksploracji); Borowiec, W. i in. 1977,1878 (niektóre dane morfometryczne); Wójcik, Z. 1978c (wzmianka o genezie); Kardaś, R. M. 1979e (informacja o sporządzeniu dokumentacji); Zembrzuski, J. 1979 (limit osobowejść); Cikowski, W. 1983 (błędna wzmianka o „pogłębieniu”); Kardaś, R. M. 1984d (informacja o uzupełnieniu dokumentacji); Luty, I. 1982b (informacja o pomiarach sytuacyjno-wysokościowych); TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie 1:10000); Gradziński, R. i in. 1985a (niektóre dane morfometryczne, orientacyjna lokalizacja na mapie); Luty, I. 1989b (nowe dane morfometryczne, lokalizacja na mapie, dane historyczne); Siarzewski, W. 1994 (zjawiska lodowe); Cywiński, W. 1995 (wzmianka o lokalizacji i drodze dojścia); Jaskinie TPN 2000 (plan, przekrój i opis inwentarzowy).

Źródła

(brak informacji o źródłach)

Opracowali

Jerzy Grodzicki
Izabella Luty