Jędrusiowa Dziura

    Otwór o kształcie zbliżonym do czworokątnego ma 1 m wysokości i 0,5 m szerokości. Prowadzi do kilkumetrowego korytarzyka, który opada stromo nad około 7-metrowy próg. Pod progiem znajduje się salka o wymiarach około 8x5 m. Z jej końca dostajemy się przez ciasny przełaz do wąskiego korytarzyka, opadającego dwoma kolejnymi prożkami o wysokości 3 m i 2 m. Korytarzyk wiedzie do pionowego, trudnego Zacisku w kształcie litery „S” (wg Sienkiewicza, 2007 jest on umieszczony niżej, za obszerną salą, tam gdzie na planie jest korytarz podpisany „Meander” i da się go obejść kominkiem, położonym 2 m wcześniej). Dalej idziemy w dół Meandrem przechodzącym w system wąskich szczelin (ich szerokość nie przekracza 0,6 m) do największej komory jaskini (około 10x6 m). Z komory na prawo biegnie niski, szeroki korytarz o dnie zasłanym drobnym, ostrokrawędzistym rumoszem. Rozdziela się on, by po paru metrach połączyć się nad przewieszonym, 3-metrowym progiem w Sali z Brzytwą o wymiarach 6 m długości, 3 m szerokości i 6 m wysokości. (Z rejonu tej sali można przedostać się do Jaskini przy Jędrusiowej Dziurze, będącej częścią systemu). Wzdłuż tej sali stoi charakterystyczna, wąska płyta skalna, zakończona u góry ostrą krawędzią (Brzytwa). U podstawy brzytwy odgałęzia się 2-metrowa studzienka, uchodząca do ciasnego korytarzyka, opadającego następnie 3-metrowym progiem do kolejnej komory o wymiarach około 6x3x5 m. Dalej ciasnym, 25-metrowym korytarzem dochodzimy do jeziorek – najniższego miejsca w jaskini (-46 m). Dwa płytkie jeziorka pokonujemy zapieraczką. Za drugim z nich, będącym okresowym syfonem (nazywanym Syfonikiem), znajduje się kulista komora o wymiarach 5x6 m, która kończy tą część systemu.

    Jędrusiowa Dziura rozwinęła się w wapieniach robaczkowych triasu środkowego (anizyku) wierchowej jednostki Organów (fałd Czerwonych Wierchów). Ma charakter częściowo rozmytej szczeliny. Namulisko stanowi głównie rumosz wapienny z domieszką gliny jaskiniowej, a przy otworze – gleba.

    Jaskinia jest wilgotna, a w dolnej części – mokra. Dojście do komory zwanej dawniej końcową bywa odcięte przez okresowy syfonik (latem 1978 r. i podczas kilku wizyt do 1986 r. było tam częściej jeziorko). Wyczuwa się silny przewiew. Światło dociera do kilkunastu metrów od otworu (do pierwszego ciasnego przełazu).

    Roślinność kwiatowa rozwija się przy otworze. głębiej sięgają paprocie, mchy i porosty. T. Bielska wymienia następujące gatunki roślin zebranych w dniu 16 lipca 1978 r. (oznaczenia mszaków wykonała J. Mickiewicz):

kwiatowe – Arabis arenosa Scop., Arabis alpina L., Urtica dioica L., Scorphularia scopoli Hoppe, Bellidiastrum michelii Cass., Hutchinsia alpina R.Br., Viola bifloraL., Rhodiola rosea L., Primula elatior Grufb., Ranunculus alpestris L., Galium anisophyllum Vill., Aconitum callibotryon Rchb., Festuca carpatica Dietz;

paprocie – Cystopteris regia Desv., Cystopteris fragilis Bernh., Polystichum lonchitis Roth.

mszaki – Fissidens adianthoides Hedw., Fissidens taxifolius Wils., Ctenidium molluscum Mitt., Mnium orthorrynchumBr. eur., Amblystegium confervoides Br. eur., Tortula ruralisEhrh., Pholia crudaLindb.

    W jaskini występują nietoperze, owady troglokseniczne (m.in. motyle Scoliopteryx libatrix, muchówki, komary) oraz drobna fauna wodna, a przy otworze – ślimaki.