Drogi dojścia
Opis jaskini
Otwór jest obszerny, owalny, ma około 6 m wysokości i 4 m szerokości. Ogranicza go duży okap. Za otworem znajduje się prawie okrągła, oświetlona komora o płaskim dnie – przedsionek groty zwany Balkonem. Oddziela ją od powierzchni przegroda skalna o wysokości ok. 0,7 m. Z przedsionka trójkątny otwór (2,5 m wysokości i 1,3 m szerokości) prowadzi do ok. 8-metrowego korytarzyka, uchodzącego do obszernej Sali Głównej. Ma ona około 15 m długości, około 4 m szerokości i około 5 m wysokości, rozwinięta jest na pochyłej szczelinie o gładkich, mytych ścianach. Południowo-zachodnią ścianą rzeźbią płytkie żłobki krasowe. Na dnie wznosi się wielki stożek z gliniastego namuliska i głazów.
Idziemy wzdłuż lewej, południowo-wschodniej ściany Sali Głównej. Po kilku metrach w załomie ściany, nad 4-metrowym progiem, widać ujście kilkunastometrowego Błotnego Korytarza. Jego dno i ściany pokryte są mokrym mlekiem wapiennym. Za 1 m studzienką korytarz przechodzi w ciasną, wznoszącą się szczelinę, zakończoną ślepo za następną 1-metrową studzienką. Na ścianach szczeliny występują ciemnobrunatne stalaktyty, stalagmity i polewy naciekowe, których połamane fragmenty leżą na dnie.
Wracamy do Sali Głównej. W jej południowej części, przy południowo-wschodniej ścianie, odchodzi Korytarz Główny o skalnym dnie, owalny w przekroju. Docieramy nim do poprzecznej szczeliny, na której rozwinęły się dwie, prawie równolegle przebiegające studnie. Bardziej obszerna, nieco pochylona, 6-metrowa studnia o ścianach pokrytych żłobkami krasowymi, nazywana jest „I Kominem”. (Zachowała się tu stara ostrewka, bezpieczniej jednak użyć liny). Za niewielką przegrodą skalną (ku NE) przebiega równolegle druga, ciaśniejsza studnia, o średnicy 0,8 m i głębokości 7,1 m. Zjeżdżamy obszerniejszą z nich do Dolnej Komory zasłanej gliniastym namuliskiem zawierającym fragmenty pokruszonej skorupy naciekowej i domieszkę gruzu wapiennego. Wg opisu Kowalskiego (1953a) dawniej wyrastał tu duży stalagmit. Z Dolnej Komory odchodzi szczelinowy korytarz o skalnym dnie prowadzący nad 3,5-metrową, pochyłą studzienkę („II Komin”). Opada ona do Ślepej Komory, z namuliskiem gliniastym i rumoszem wapiennym na dnie. W osadzie widać kości dużych zwierząt. Ku zachodowi odgałęzia się krótka, bardzo ciasna odnoga zablokowana rumoszem.
Na przedłużeniu Sali Głównej, ku SW, biegnie Korytarz Środkowy. Jego dno budują wanty i gruz wapienny. Po kilku metrach od otworu Korytarza Głównego, na lewo, od Korytarza Środkowego wiedzie bardzo ciasna szczelina (bez osadów). Uchodzi ona wysoko w ścianie „I Komina”, prawie 2 m nad poziomem Korytarza Głównego.
Korytarz Środkowy dalej zwęża się i wznosi. Docieramy do rozwidlenia. Kierujemy się do prawego odgałęzienia (lewa odnoga to krótki tunelik tworzący ucho skalne, po kilku metrach połączone z tym odgałęzieniem oknem nad 1,1-metrowym prożkiem). Za połączeniem omijamy okno po prawej stronie (jest za nim płytka, ślepa studzienka) i po kilku metrach dochodzimy do końca tego ciągu. Tuż przed jego zakończeniem, niski przełaz skalny wiedzie na prawo, do małej, zasłanej rumoszem komórki. Stąd na lewo (ku SW) stromo do góry, do bardziej obszernego, przebiegającego poprzecznie korytarza o dnie również pokrytym rumoszem (znaleziono tu kości niedźwiedzia jaskiniowego).
W przeciwległej ścianie tego korytarza, nieco na prawo, ku SW odchodzą dwa równoległe korytarzyki: dolny, zasłany rumoszem i górny, przebiegający częściowo nad dolnym, skalny. Wiodą one do niewielkiej komory z kilkoma zagruzowanymi niszami i ślepą szczeliną. Z komory idziemy ku E, do góry; zaraz na lewo ku NE, skalnym korytarzem wyprowadzającym do rozwidlenia, z którego na lewo możemy wrócić do znanych już partii.
Z rozwidlenia na wprost ku ENE wiedzie na początku błotnisty, dalej skalny korytarzyk, który po około 10 m rozdziela się znów na dwa ciasne, rurkowate ciągi. Lewe odgałęzienie zakończone jest oknem uchodzącym w stropie Sali Głównej (w pobliżu południowego wejścia do Niżnej Sali), prawe prowadzi stromo do góry i po 15 m zwęża się w niedostępną, zamuloną szczelinę. Jest to najwyższy punkt groty (+14,5 m). W odgałęzieniu tym występują stalaktyty, stalagmity i polewy naciekowe.
Wracamy do Sali Głównej. Pod jej północno-zachodnią ścianą, prawie na przeciwko Głównego Korytarza, odchodzą w dół dwa przejścia do Niżniej Sali, nazywanej też niekiedy Dolną Komorą (inna niż poprzednio opisana Dolna Komora). Jest ona rozwinięta na szczelinie biegnącej ku zachodowi. Na prawo odchodzi od niej krótkie, ciasne odgałęzienie. Na wprost przez wąski przełaz z wodą przedostajemy się do kilkunastometrowego Korytarza Stefana. Jest to wysoka szczelina zakończona w dolnej części niezwykle wąską, sześciometrową studzienką. Do górnej części szczeliny, zablokowanej zaraz gruzem, można wspiąć się po zaklinowanych głazach. Z Niżniej Sali można też wspiąć się pochyłą ścianą ku SW i dalej przejść niezwykle ciasnym, rurkowatym korytarzykiem (4 m zacisk o średnicy 0,25 m) do Korytarza Stefana. Ciąg ten, dotychczas nie opisywany, uchodzi nad cztero-metrowym progiem w ścianie tego korytarza. W Niżniej Sali i Korytarzu Stefana dno buduje gruz wapienny z domieszką gliny. Ściany pokryte są brunatnymi naciekami (stalaktyty, stalagmity) oraz polewami.
Wracamy do studzienki na końcu Korytarza Stefana (opis partii poniżej niej wg Nowaka, 2007b). Po zejściu studzienką (trudności II-III) stajemy na dnie Korytarza Zachodniego, z którego na wschód prowadzi krótki korytarzyk z naciekami, natomiast idąc na zachód, przez próg z want, po kilku metrach trafiamy na zejście do Rury (po prawej stronie korytarza), przez 1,5-metrowy próg. Rura wiedzie stromo w dół. Po zejściu następnym progiem (o wysokości 3 m) docieramy do poprzecznej szczeliny. Na prawo (ku E) prowadzi wysoka na początku, ciasna Grzybowa Szczelina, która po około 10 m staje się zbyt ciasna, aby przejść. Tu znajduje się najniższy punkt jaskini. W przeciwną stronę szczelina biegnie do niewielkiego rozszerzenia, za którym, przez 3-metrowy próg z want dostajemy się do górnej części Sali Złomisk. Sala ta ma kilka krótkich odnóg. Na prawo schodzimy 2 m, skąd na lewo widać niewielką komórkę, a na prawo, pod dużym blokiem, odgałęzia się ciasny korytarzyk przechodzący w niedostępne szczeliny. Idąc natomiast z górnej części Sali Złomisk na lewo (ku W), spotykamy w jej połowie szczelinę odchodzącą wstecz (tworzy ona osobny zakamarek tej sali), a po lewej stronie ku S, pokonujemy zacisk między wantą a stropem. Dalej korytarzykiem usłanym głazami docieramy pod próg o wysokości 5 m (trudności III), za którym po kilku metrach trafiamy znów do Korytarza Zachodniego, 3 m za odejściem Rury. Stąd Korytarz Zachodni kontynuuje się jeszcze 4 m ku W, a skośnie w górę, 9,5 m wyżej, prowadzi szczelinowy komin (trudności III).
Jaskinia rozwinęła się na systemie szczelin w wapieniach malmo-neokomu wierchowej serii autochtonicznej. Tworzy labirynt korytarzyków odchodzących od obszernej Sali Głównej. Rudnicki (1958) umieszcza ją w drugim poziomie jaskiń (spośród wydzielanych przez niego trzech poziomów), a Wójcik (1966a) w piątym piętrze jaskiń (spośród sześciu jakie wydziela on w Wąwozie Kraków).
Ściany jaskini są częściowo myte, występują też partie o charakterze zawalisk. Szatę naciekową tworzą nacieki grzybkowe, mleko wapienne, polewy, dobrze rozwinięte stalaktyty i stalagmity, nacieki wełniste. W różnych miejscach nacieki mają rozmaite barwy (są białe, beżowe, ciemnobrunatne, brązowe).
Namulisko przy otworze jest gliniaste z domieszką gleby, występuje też martwica. W głębi jaskini dno zaściela głównie glina piaszczysta, niekiedy z otoczakami i głazami spojonymi mlekiem wapiennym, lub gruz wapienny. W osadach występują piaszczyste konkrecje cementacyjne oraz liczne kości (m.in. niedźwiedzia jaskiniowego i nietoperzy), można też znaleźć belemnity wypreparowane ze skały. Domieszkę stanowi materiał allochtoniczny, w którym według Wójcika (1960b) dominują piaskowce seisu i kajpru oraz kwarc. Niektóre fragmenty jaskini mają skalne dno, bez namuliska, w innych występują zawaliska.
Światło sięga do końca Sali Głównej. Jaskinia jest wilgotna. Przewiew wyczuwa się w Korytarzu Stefana, a także w szczelinach górnego ciągu (powyżej Korytarza Środkowego. Temperatura mierzona 25 lutego 1951 r. wynosiła w głębi 5,5°C (Kowalski 1953a). Partie położone poniżej studni w Korytarzu Stefana są wyraźnie lepiej izolowane od warunków zewnętrznych. Skała jest tu zawsze mokra i często wyczuwa się przewiew.
W przedsionku groty rozwija się bujnie roślinność zielona, na ścianach widać mchy, porosty i glony.
Kowalski (1953a, 1955a) wzmiankuje o występowaniu w jaskini bezskrzydłego owada Onychiurus armatusTullberg oraz nietoperzy Myotis Myotis Borkhausen i Myotis mystacinus Leisten. Podaje też, że Hoyer zebrał w 1922 r. na powierzchni namuliska kości nietoperzy, ryjówek, gryzoni, kozicy, tchórza, wilka, rysia (?) i niedźwiedzia jaskiniowego. W jaskini występują ponadto motyle Triphosa dubitata, a przy otworze komary, pająki i ślimaki.
Historia
Historia badań
Historia eksploracji
Historia dokumentacji
Plan opracowała I. Luty, uzupełniony wg Nowaka.