Jaskinia Obłazkowa

Informacje ogólne

Numer inwentarzowy: T.E-08.05
Inne nazwy: Obłazkowa Jama
Gmina: Kościelisko (gmina wiejska); tatrzański; małopolskie
Właściciel terenu: Skarb Państwa
Zarządca: Tatrzański Park Narodowy
Wysokość otworu: 1098 m n.p.m.
Wystawa otworu: ESE

Dane morfometryczne

Długość: 120.0 m
Deniwelacja: 5.0 m (+5.0 m )

Współrzędne geograficzne

WGS84: N49.239543, E19.862531
WGS84: N49d 14.3726m, E19d 51.7519m
WGS84: N49d 14m 22.4s, E19d 51m 45.1s
UTM: Easting 417203, Northing 5454708, Zone 34

Lokalizacja otworu

Na lewym orograficznie zboczu Doliny Kościeliskiej, na zboczu zwanym Obłazkami.

Dokumentacja graficzna

Drogi dojścia

Idziemy Dojście czerwonym szlakiem wiodącym do Jaskini Mylnej. Odchodzi on z dna doliny tuż za czwartym mostkiem za Halą Pisaną. Otwór leży w odległości około 40 m od odgałęzienia ścieżki znakowanej czarnym kolorem.

Opis jaskini

   Otwór jest myty, ma ok. 9 m szerokości i ok. 2 m wysokości. Za nim znajduje się obszerna komora wstepna, długa na kilkanaście metrów, w końcowej części rozdzielona dużym filarem skalnym na dwa korytarzyki. Wchodzimy stąd do 28-metrowego ciągu, rozwiniętego na szczelinie o kierunku SW-NE. Kilka metrów przed jego zakończeniem, przez dwa niskie przejścia po lewej stronie, dostajemy się do systemu ciasnych korytarzy. Po ok. 7 m łączą się one w jeden ciąg, który prowadzi do Sali Końcowej. Sala jest wysoka, ma ok. 18 m długości i ok. 5 m szerokości. Na jej dnie leżą wielkie bloki oberwane ze stropu. W NE części sali, za odejściem wąskiej odnogi, tworzą one próg, pod którym znajduje się krótki korytarzyk. Dalej ku NE, nad progiem, odchodzi szczelinowy korytarz i ciasny kominek. Z południowo-zachodniego krańca sali również odgałęzia się ciasna szczelina biegnąca do góry.

   Jaskinia rozwinęła się w wapieniach malmu autochtonicznej serii wierchowej, na prostopadłych do siebie szczelinach. Sala końcowa ma charakter zawaliskowy.

    Jaskinia Obłazkowa jest częścią dużego systemu krasowego, w skład którego wchodzą wszystkie okoliczne groty. Genezę tego systemu bardziej szczegółowo omówiono przy opisie Jaskini Mylnej.

Ściany są zwietrzałe, szata naciekowa skąpa; sala Końcowa ma charakter zawaliskowy. Na dnie korytarzy występują allochtoniczne osady żwirowo-piaszczyste oraz autochtoniczne iły rezydualne i gruz wapienny. W allochtonicznym namulisku wg Wójcika (1966a) we frakcjach powyżej 10 mm występują w większości otoczaki skał krystalicznych (37%) i piaskowce seisu (14%); we frakcjach drobniejszych widać głównie ziarna kwarcu. Próby tych osadów są przechowywane w Muzeum Ziemi PAN w Warszawie. Osady są zniszczone, zawierają śmiecie pozostawiane przez turystów, we wstępnej komorze widać ślady palenia ognisk.

    Jaskinia jest wilgotna; wilgotność się zwiększa podczas długotrwałych opadów. Światło sięga do szczelinowego korytarza za komorą wstępną. Wyczuwa się wyraźny przewiew. Według Rajwy (1971) jaskinia ma mikroklimat dynamiczny. Roczne amplitudy temperatur w Sali Końcowej wynoszą 4°C, ale temperatury są tam dodatnie. Ujemne temperatury notuje się jedynie w partiach przyotworowych, aż do ciasnych przełazów. Zimą obserwuje się stratyfikację powietrza: ciepłe utrzymuje się pod stropem, a zimne nad dnem W wyniku tej stratyfikacji we wstępnych partiach jaskini tworzą się nacieki lodowe.

    W komorze wejściowej obficie rozwija się roślinność. Była ona przedmiotem badań Żmudy (1915, 1916), a rewizję jego oznaczeń przeprowadzili Györffy (1924) i Wiśniewski (1935). W ramach inwentaryzacji jaskiń tatrzańskich OW PTPNoZ 20.07.1978 r. Teresa Bielska zebrała następujące gatunki (oznaczenia mszaków wykonała J. Mickiewicz):

kwiatowe – Viola biflora L., Sambucus racemosa L., Chrysosplenium alternifolium L., Poa alpina L., Taraxacum officinale Web., Arabis alpina L.,

mszaki – Marchantia polymorphaL., Barbula convoluta Hedw., Anomodon attenuatus /Scherb./ Hub., Madotheca platyphylla L.

     Faunę reprezentują muchówki, ćmy, pająki i inne owady. W głębi znaleziono ślady występowania nietoperzy. Piksa (1995) wymieniaMyotis brandtii.

Historia

Historia badań

Genezę jaskini omówili Rudnicki (1958), Zwoliński (1961) i Wójcik (1966a). Badania osadów przeprowadził Wójcik (1960a,b, 1966a). W latach 1964-65 badania mikroklimatu jaskini prowadził Rajwa (1971), a w 1967 r. zespół speleologów belgijskich i polskich wykonał analizy wody i powietrza (Kobyłecki 1968).T. Bielska badała florę przyotworową.

Historia eksploracji

Jaskinia była znana od dawna miejscowym pasterzom, którzy czasem prowadzali do grot turystów. Pierwsze wzmianki o zwiedzaniu pochodzą z XIX wieku. W 1845 r. Bogusz Zygmunt Stęczyński odwiedził jaskinie Raptawickiej Turni (najprawdopodobniej wstępne partie Jaskini Mylnej i Obłazkowej). Znana też była zapewne Ossowskiemu (1883). Pierwszy opis z użyciem nazwy zamieścił Pawlikowski (1887). W 1886 r. wykonano ścieżkę do Jaskini Mylnej. Od tego czasu rozpoczął się intensywny ruch turystyczny we wstępnych partiach jaskini; jest ona opisywana przez wszystkie przewodniki tatrzańskie. W 1912 r. badania flory przeprowadził Żmuda. Do 1934 r. znana była tylko część jaskini. S. Zwoliński wraz z J. Zahorskim 8.12.1934 r. odkryli Salę Końcową, wykonując przekop o długości ponad 5 m w prowadzącym do niej korytarzu.

Historia dokumentacji

W 1943 r. S. Zwoliński wykonał plan jaskini (załączony do niniejszej dokumentacji) oraz fotografię otworu. Kowalski (1953a) opublikował plan i opis inwentarzowy datowany na 23.07.1952 rW ramach inwentaryzacji jaskiń tatrzańskich OW PTPNoZ okazy flory w 1978 r. zebrała T. Bielska, a obserwacje terenowe w późniejszych latach kilkakrotnie przeprowadziła wraz z zespołem I. Luty, wykonała też fotografie. W ostatnich latach podejmowano próby eksploracji w korytarzykach odchodzących od Sali Końcowej, zmierzające do połączenia z Jaskinią Mylną. Dane zaktualizowała I. Luty (2009).
Plan wg S. Zwolińskiego 1993, zmieniony.

Bibliografia

Stęczyński, B.Z. 1860 (wzmianka bez nazwy); Ossowski, G. 1863 (wzmianka o 4 jaskiniach naprzeciwko Pisanej i znalezieniu w nich kości kozicy i niedźwiedzia jaskiniowego); Pawlikowski, J.G. 1887 (opis); Żmuda, A. 1915 (opis wstępnej części groty i roślinności zielonej); Györffy, J. 1924, Wiśniewski, P. 1935 (rewizja mchów zebranych przez Żmudę); Zwoliński, T. 1937 (opis drogi i jaskini, informacja o odkryciu nowej komory); Tatrzański Park Narodowy [mapa w skali 1:20.000] 1938 (lokalizacja); Kowalski, K. 1953a (plan i opis); Rudnicki, J. 1958a (geneza); Wójcik, Z. 1960a,b (osady); Zwoliński, S. 1961 (historia poznania, uwagi o genezie); Wójcik, Z. 1966a (osady, geneza); Kobyłecki, A. 1968 (wzmianka o analizach wody i powietrza); Rajwa, A. 1971 (wyniki badań mikroklimatu); TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie); Gradziński, R. i in. 1985a (dane morfometryczne, lokalizacja); Zwoliński, S. 1993 (opis eksploracji, plan); Jaskinie TPN 1993a (plan i opis inwentarzowy); Piksa, K. 1995 (nietoperze) Bielska, T., Mickiewicz, J. 2000 (flora).

Źródła

[Siarzewski, W., Zwolińska, Z.,] 1986 (spis planów w archiwum Zwolińskich, plan w wersji roboczej w skali 1:200) Grodzicki, J. i in. 1999 (zmiany antropogeniczne).

Opracowali

Jerzy Grodzicki
Izabella Luty