Jaskinia Lodowa w Twardych Spadach

      Trójkątny otwór o szerokości około 0,8 m i wysokości około 1,5 m jest rozwinięty na pęknięciu. Według materiałów archiwalnych K. Dudzińskiego “za otworem korytarz lekko opada i stając się coraz niższy przechodzi w 7-metrową rurę o szerokości 40-60 cm, która przez 1,5 m prożek doprowadza do lodowej salki. Jej dno i częściowo ściany pokrywa lód. W pd-zach. części salki znajduje się okno, przez które prowadzi 12-metrowy zjazd do dużej sali (Sala S. Zwolińskiego) o wymiarach 28x5 m.”

      Dno sali całkowicie pokryte jest lodem o zmiennej grubości, od 1 - 4 metrów. W kilku miejscach ze ścian sali opadają pokaźnych rozmiarów lodospady. W pd-zach. części sali można wejść 5 m między ścianą a lodem do małej salki powstałej pod lodem zalegającym

dno sali”. W południowej części sali, około 20 m nad dnem, znajduje się okno zablokowane ogromnymi wantami (Cikowski 1983a), które można osiągnąć techniką hakową.

      “Przez zawalisko znajdujące się pod jedną ze ścian sali (w jej najszerszym miejscu) można przedostać się do drugiej, równie dużej sali (Sala Lecha) o pochyłym dnie. W najwyższym punkcie sali, 9 m nad dnem znajduje się duże okno, za którym 10-metrowy komin doprowadza do pochyłego kilkunastometrowego korytarza zakończonego zawaliskiem”. (dojście A3, IV). “Miejsce to jest najwyższym punktem jaskini”. W Sali Lecha jest jeszcze jedno okno, nie badane ze względu na kruszyznę skały.

      Jaskinia rozwinęła się w kompleksie wapieni robaczkowych i dolomitów płytowych anizyku jednostki Organów (seria wierchowa, fałd Czerwonych Wierchów) Dno pokrywa lód oraz bloki skalne i gruz.

      Jest to jaskinia lodowa jednootworowa (Siarzewski 1994), o mikroklimacie typowym dla takich jaskiń. Pokrywa lodowa utrzymuje się w niej cały rok. Jaskinia w nie zalodzonej części jest bardzo mokra, woda intensywnie kapie ze stropu. W wejściowym korytarzu obserwuje się intensywny wywiew powietrza na zewnątrz (latem).

      Światło sięga do zwężenia wstępnego korytarza.

      W otworze występują glony. W Sali Lecha obserwowano nietoperza.

Zablokowany głazami otwór jaskini, z wyczuwalnym przewiewem powietrza, został znaleziony 8 sierpnia 1982 r. przez K. Dudzińskiego (Speleoklub Tatrzański PTTK). Dalsza eksploracja była prowadzona przez odkrywcę przy współpracy G. Albrzykowskiego i W. Cikowskiego. Chronologię eksploracji przedstawił W. Cikowski (1983b). Odgruzowanie wstępnego korytarza zakończono 20 sierpnia, w dniu 22 sierpnia dokonano eksploracji i pomiarów jaskini do Sali S. Zwolińskiego - łącznie z salką pod lodem. We wrześniu dotarto do zawaliska w oknie nad Salą S. Zwolińskiego, a 7 listopada 1982 r. W. Cikowski i J. Ćwiklik po przekopaniu zawaliska odkryli Salę Lecha. Dalsze wejścia zakopiańczyków, kierowane przez K. Dudzińskiego zakończyły eksplorację odkryciem partii nad progiem w tej sali. Szczegółowy opis tych akcji opublikował W. Cikowski (1983c). Plan i krótki opis jaskini opublikował K. Dudziński (1983a). Dane na temat zjawisk lodowych podaje W. Siarzewski (1994).

Powyższy opis został zestawiony z niepublikowanego tekstu K. Dudzińskiego, uzupełnionego o uwagi A. Sadowskiej, informacje ustne K. Dudzińskiego i dane z publikacji.
Pomiary wykonali G. Albrzykowski, W. Cikowski i K. Dudziński (Speleoklub Tatrzański PTTK) w dniu 22 sierpnia 1982 r. (do Sali S. Zwolińskiego włącznie). Rejon Sali Lecha został naszkicowany. Zaktualizował R.M. Kardaś (2009 r.).
Plan opracował K. Dudziński.

Dudziński, K. 1982 (opis, plan, informacja o odkryciu); Cikowski, W. 1983a (historia eksploracji - cz. I); Cikowski, W. 1983b (kalendarium wejść); Cikowski, W. 1983c (historia eksploracji - cz.II); Dudziński, K. 1983a (plan, opis, dane o odkryciu); Dudziński, K. 1983c (wzmianki o akcjach); TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie, bez nazwy); Kardaś, R.M. 1985f (dane morfometryczne, lokalizacja, historia eksploracji); Kardaś, R.M. 1989 (dane morfometryczne, lokalizacja); Siarzewski, W. 1994 (dane o zjawiskach lodowych); Cywiński, W. 1996 (wzmiankuje, podaje długość); Jaskinie TPN 1996 (plan i opis inwentarzowy).

Dudziński, K. 1983 (opis i plan jaskini).

Jerzy Grodzicki

Rafał M. Kardaś