Jaskinia w Czerwonej Górze

Oba otwory jaskini są prawdopodobnie naturalne. Otwór górny (1) ma długość 5 m, szerokość 1,3 m. Otwór dolny (2) o soczewkowatym kształcie ma wysokość 0,5 m i szerokość 1 m.

Otwór górny wprowadza do studni krasowej o głębokości 4,5 m i nierównym dnie. W kierunku północno-wschodnim studnia przedłuża się w korytarz o długości 6 m rozwinięty wzdłuż szczeliny o rozciągłości 40°. W początkowej części ma on szerokość do 2 m oraz wysokość do 3,5 m. Od północnego-zachodu dochodzi do niego ciąg pustek składający się z dwu krótkich, prostopadłych do siebie korytarzyków krasowych. Korytarzyk zachodni (pierwszy) o szerokości 1,5 m i wysokości 0,6 m wznosi się ku górze. Korytarzyk północny (drugi) obniża się i kończy zawaliskiem. Przy wejściu do tego korytarzyka po lewej stronie znajduje się przełaz prowadzący do dolnej części jaskini mającej formę niskich (o wysokości maksymalnie do 0,6 m) i szerokich korytarzy. Korytarze te w znacznej części wypełnione są namuliskiem. Po około 20 m doprowadzają do dolnego otworu jaskini.

Jaskinia utworzona w obrębie zlepieńców węglanowych górnego permu (cechsztynu), powstała w wyniku krasowego poszerzenia pionowych spękań ciosowych i poziomych powierzchni nieciągłości sedymentacyjnych (granic ławic). Namulisko w jaskini jest przeważnie gliniaste, miejscami na dnie występuje gruz skalny.

Światło sięga do początku korytarza poniżej studni oraz na odległość kilku metrów od dolnego otworu. Jaskinia jest sucha, partie przy studni są wilgotne.

Florę reprezentują mchy i bluszcz pospolity Hedera helix L. występujące na ścianach studni. Z fauny obserwowano tu liczne pająki, motyle rusałka pawik Inachis io (L.), szczerbówka ksieni Scoliopteryx libatrix (L.), muchówki, w tym komary. Skoczogonki (Collembola) reprezentuje przyślepek warzywny Onychiurus armatus Tullberg. Okresy suche oraz zimę spędzają w jaskini ślimaki świdrzykowate (Clausillidae) i motyle z rodziny miernikowców (Geometridae), wśród nich Triphosa dubitata L. W okresie letnim napotkano nieliczne chruściki (Trichoptera). Sporadycznie zimują tu pojedyncze nietoperze nocki duże Myotis myotis (Borkhausen) (Gubała 1996a,b).

Odkrywcami jaskini mogli być górnicy, którzy (w XIV-XVIII wieku) eksploatowali rudy ołowiu (galenę) na polu górniczym położonym obok (ślady robot górniczych w sąsiedztwie jaskini). Jaskinia na Czerwonej Górze wzmiankowana była po raz pierwszy przez Wójcika (1959), który odnalazł ją w 1951 r. Szczegółowo opisana przez Wołoszyna i Wójcika (1965). Jej wówczas odkryta część miała około 15 m długości. 29.07.1994 r. J. Gubała i A. Kasza odkopali dolny otwór jaskini i wyeksplorowali jego połączenie z poprzednio znaną częścią Jaskini na Czerwonej Górze. Być może dolny otwór oraz ciągnące się za nim korytarze były już znaneWójcikowi w 1951 r., wspomina on bowiem o odkryciu wówczas dwu jaskiń (Wójcik 1959).

Dokumentację jaskini sporządzili 29.07.1995r r. J.Gubała i A. Kasza.
Lokalizację otworu jaskini wykonał 30.11.2008 r. A. Kasza przy pomocy odbiornika GPS Map60CSx. Zaktualizował A. Kasza w 2009 r.
Plan opracowali J. Gubała i A. Kasza.

Wójcik Z. 1959 (wzmianka); Wójcik Z. 1960b (ochrona); Wołoszyn B.W., Wójcik Z. 1965 (opis, plan); Wołoszyn B.W. 1977 (ogólna lokalizacja); Urban J. 1990 (ochrona); Alexandrowicz Z., Kućmierz A, Urban J., Otęska-Budzyn J., 1992 (ochrona, waloryzacja); Przyroda. 1995 (pomnik przyrody); Gubała J. 1996a (fauna); Gubała J. 1996b (nietoperze); Jaskinie Regionu Świętokrzyskiego 1996 (dokumentacja, plan); Wróblewscy T. i E. 1996 (wzmianka); Paszkowski M. 2000 (wzmianka); Wróblewski T. 2000 (wzmianka).

Wołoszyn B.W. , Wołoszyn K.P. 1990.

Jerzy Grodzicki

Andrzej Kasza | Jan Urban