Drogi dojścia
Jaskinia położona jest w środkowej części wschodniej ściany kamieniołomu, w obrębie wyraźnego filara skalnego. Dojście do jej otworów alejką biegnącą dnem wyrobiska od ulicy Krakowskiej a następnie (po około 160 m od bramy wejściowej do kamieniołomu) w górę zbocza. Główny otwór jaskini (1) położony jest po północnej, lewej stronie filara około 20 m nad alejką. Otwór 2 leży w obrębie filara i dojście do niego wymaga wspinaczki. Otwór 3 zlokalizowany po południowej stronie filara (dojście eksponowanym trawersem) jest słabo widoczny. Dojście do otworu 1 i zwiedzanie głównej sali bez trudności. Wejście do studni i kominków wymaga prostej wspinaczki.
Opis jaskini
Otwory jaskini są sztuczne. Główny otwór (1) ma szerokość 1,5 m, wysokość 1,2 m i przechodzi w płytką studzienkę. Otwór 2 jest niewielki, ma kształt owalny i średnicę około 0,6 m. Trzeci jest owalny o średnicy do 0,7 m i stanowi zakończenie ciasnej szczeliny skierowanej lekko ku górze. Studzienka za głównym otworem doprowadza do stromo pochylonej szczeliny krasowej podzielonej filarem skalnym na kilka części. Szczelina, zwana Salą Pochyłą (nazwy elementów jaskini za Wołoszynem, Wójcikiem 1965) obniża się na południe do najniższego punktu jaskini. Jej końcowa, południowo-wschodnia część przechodzi w kilkumetrowe, zagruzowane korytarzyki prowadzące dawniej do Komory pod Kolumną i Sali Gotyckiej.
W środkowej części Sali Pochyłej znajduje się próg, za nim zaś krótki korytarzyk doprowadzający do otworu 2. Ze wschodniej części sali wąską szczeliną (pokonywaną "zapieraczką") dostać się można do otworu 3. Nieco na północ od tej szczeliny zlokalizowane jest przejście do dalszych partii jaskini: Sali Krakowskiej i Korytarza Kamienistego. Przejście składa się z pochyłego korytarza i studzienki (głębokości 4 m) sprowadzającej na poziom około 8 m poniżej najwyższego otworu jaskini. Sala Krakowska jest pustką o krasowej rzeźbie ścian i wysokości do 4 m. Jej dno pokrywa namulisko gliniaste miejscami z gruzem. W końcowej części sali znajduje się wejście do Korytarza Kamienistego (długości 5 m), którego dno pokrywa gruz.
W Sali Pochyłej przy wejściu do tej części jaskini rozwinięty jest krótki kominek krasowy, stanowiący najwyższy jej fragment.
Jaskinia stanowi pustkę krasową rozwiniętą głównie na ukośnej szczelinie (Sala Pochyła). Powstała w pliocenie, zaś w plejstocenie uległa nieznacznemu przemodelowaniu (Kozłowski, Radwan, Wójcik 1965).
Jaskinia rozwinęła się w obrębie wapieni górnego dewonu (franu), płytko jednak pod ich stropem i kontaktem z marglisto-łupkowymi osadami najwyższego dewonu (famenu). Opadające z góry okruchy łupków i margli spotyka się powszechnie w jaskini. Sala Pochyła powstała przez krasowe rozmycie pochylonej strefy kilku równoległych, biegnących obok siebie szczelin tektonicznych. Charakterystyczną cechą jej rzeźby krasowej są wąskie, szablaste kliny skalne powstające pomiędzy rozmytymi szczelinami. Dalsze partie również mają charakter kanałów krasowych. Na stropie Sali Pochyłej występują miejscami polewy naciekowe z interesującymi (i nie zniszczonymi) botryoidalnymi naciekami typu "popcorn" oraz drobnymi szczotkami kalcytowymi. W studzience prowadzącej do Sali Krakowskiej i w tej sali występuje miejscami namulisko gliniaste o czarnym zabarwieniu (zawierające tlenki manganu).
Obiekt jest ogólnie suchy, jedynie dolne partie są częściowo wilgotne. Cechuje się dynamiczno-statycznym mikroklimatem. Częścią o statycznych warunkach mikroklimatycznych jest Sala Krakowska i Korytarz Kamienisty (Wołoszyn 1977). Światło wpada otworami i oświetla Salę Pochyłą. Przy otworach rosną trawy, na ścianach porosty i glony. Faunę kręgowców reprezentują przede wszystkim nieliczne nietoperze. W latach sześćdziesiątych obserwowano tu nocka dużego Myotis myotis (Borhausen), nocka rudego (Kuhl), gacka szarego Myotis daubentonii, Plecotus austriacus (Fischer). W 1992 r. napotkano w jaskini gacka brunatnego Plecotus auritus (L.) (Wołoszyn 1962a, 1964a,b, 1965b, 1994a, Wołoszyn, Wójcik 1965). Ostatnio obserwowano (J. Gubała, M. Gwardian, E. Jachimkowska) w jaskini znane tu już wcześniej nocki rude i gacki szare (Gubała 1996b). W jaskini zimują traszki zwyczajne Triturus vulgaris (L.) (Gubała 1996a). Odwiedza ją również kuna Martes sp. Z bezkręgowców liczne są muchówki, motyle oraz pająki. Motyle reprezentują: rusałka pawik Inachis io (L.), rusałka pokrzywnik Aglais urticae (L.) i szczerbówka ksieni Scoliopteryx libatrix (L.). Stwierdzono też występowanie równonogów (Isopoda) reprezentowanych prawdopodobnie przez stonogę murową Oniscus asellus L.
W środkowej części Sali Pochyłej znajduje się próg, za nim zaś krótki korytarzyk doprowadzający do otworu 2. Ze wschodniej części sali wąską szczeliną (pokonywaną "zapieraczką") dostać się można do otworu 3. Nieco na północ od tej szczeliny zlokalizowane jest przejście do dalszych partii jaskini: Sali Krakowskiej i Korytarza Kamienistego. Przejście składa się z pochyłego korytarza i studzienki (głębokości 4 m) sprowadzającej na poziom około 8 m poniżej najwyższego otworu jaskini. Sala Krakowska jest pustką o krasowej rzeźbie ścian i wysokości do 4 m. Jej dno pokrywa namulisko gliniaste miejscami z gruzem. W końcowej części sali znajduje się wejście do Korytarza Kamienistego (długości 5 m), którego dno pokrywa gruz.
W Sali Pochyłej przy wejściu do tej części jaskini rozwinięty jest krótki kominek krasowy, stanowiący najwyższy jej fragment.
Jaskinia stanowi pustkę krasową rozwiniętą głównie na ukośnej szczelinie (Sala Pochyła). Powstała w pliocenie, zaś w plejstocenie uległa nieznacznemu przemodelowaniu (Kozłowski, Radwan, Wójcik 1965).
Jaskinia rozwinęła się w obrębie wapieni górnego dewonu (franu), płytko jednak pod ich stropem i kontaktem z marglisto-łupkowymi osadami najwyższego dewonu (famenu). Opadające z góry okruchy łupków i margli spotyka się powszechnie w jaskini. Sala Pochyła powstała przez krasowe rozmycie pochylonej strefy kilku równoległych, biegnących obok siebie szczelin tektonicznych. Charakterystyczną cechą jej rzeźby krasowej są wąskie, szablaste kliny skalne powstające pomiędzy rozmytymi szczelinami. Dalsze partie również mają charakter kanałów krasowych. Na stropie Sali Pochyłej występują miejscami polewy naciekowe z interesującymi (i nie zniszczonymi) botryoidalnymi naciekami typu "popcorn" oraz drobnymi szczotkami kalcytowymi. W studzience prowadzącej do Sali Krakowskiej i w tej sali występuje miejscami namulisko gliniaste o czarnym zabarwieniu (zawierające tlenki manganu).
Obiekt jest ogólnie suchy, jedynie dolne partie są częściowo wilgotne. Cechuje się dynamiczno-statycznym mikroklimatem. Częścią o statycznych warunkach mikroklimatycznych jest Sala Krakowska i Korytarz Kamienisty (Wołoszyn 1977). Światło wpada otworami i oświetla Salę Pochyłą. Przy otworach rosną trawy, na ścianach porosty i glony. Faunę kręgowców reprezentują przede wszystkim nieliczne nietoperze. W latach sześćdziesiątych obserwowano tu nocka dużego Myotis myotis (Borhausen), nocka rudego (Kuhl), gacka szarego Myotis daubentonii, Plecotus austriacus (Fischer). W 1992 r. napotkano w jaskini gacka brunatnego Plecotus auritus (L.) (Wołoszyn 1962a, 1964a,b, 1965b, 1994a, Wołoszyn, Wójcik 1965). Ostatnio obserwowano (J. Gubała, M. Gwardian, E. Jachimkowska) w jaskini znane tu już wcześniej nocki rude i gacki szare (Gubała 1996b). W jaskini zimują traszki zwyczajne Triturus vulgaris (L.) (Gubała 1996a). Odwiedza ją również kuna Martes sp. Z bezkręgowców liczne są muchówki, motyle oraz pająki. Motyle reprezentują: rusałka pawik Inachis io (L.), rusałka pokrzywnik Aglais urticae (L.) i szczerbówka ksieni Scoliopteryx libatrix (L.). Stwierdzono też występowanie równonogów (Isopoda) reprezentowanych prawdopodobnie przez stonogę murową Oniscus asellus L.
Historia
Historia badań
Badania fauny prowadzili Wołoszyn (1962a, 1964a,b, 1965b, 1994a), Wołoszyn, Wójcik (1965), Gubała (1996a, b), mikroklimat badał Wołoszyn (1977).
Historia eksploracji
Jaskinia odwiedzana jest przez ludzi. Świadectwem ich pobytu są śmieci.
Otwory jaskini odsłonięte zostały podczas eksploatacji wapieni. Jaskinia została spenetrowana i zbadana przez B.W. Wołoszyna 26.08.1961 r. Informacja o odkryciu i pierwszy plan jaskini opublikowane zostały w lokalnej prasie codziennej (Wołoszyn 1961b), zaś dokładniejszy opis i plan - w opracowaniu Wołoszyna i Wójcika (1965). Po zakończeniu eksploatacji kamieniołomu podczas rekultywacji (zagospodarowywania turystycznego) obszaru Kadzielni część jaskini w rejonie Sali Gotyckiej została częściowo zasypana gruzem skalnym wsypującym się przez otwór (czwarty) w stropie sali. Powtórnie te partie jaskini zostały udrożnione 3.12.2003 r. przez J. Kotwicę i J. Wyrwała (Speleoklub Świętokrzyski).
Otwory jaskini odsłonięte zostały podczas eksploatacji wapieni. Jaskinia została spenetrowana i zbadana przez B.W. Wołoszyna 26.08.1961 r. Informacja o odkryciu i pierwszy plan jaskini opublikowane zostały w lokalnej prasie codziennej (Wołoszyn 1961b), zaś dokładniejszy opis i plan - w opracowaniu Wołoszyna i Wójcika (1965). Po zakończeniu eksploatacji kamieniołomu podczas rekultywacji (zagospodarowywania turystycznego) obszaru Kadzielni część jaskini w rejonie Sali Gotyckiej została częściowo zasypana gruzem skalnym wsypującym się przez otwór (czwarty) w stropie sali. Powtórnie te partie jaskini zostały udrożnione 3.12.2003 r. przez J. Kotwicę i J. Wyrwała (Speleoklub Świętokrzyski).
Historia dokumentacji
Dokumentację jaskini sporządzili 12.03.1996 r. J. Gubała, A. Kasza i B.W. Wołoszyn ( Jaskinie regionu świętokrzyskiego 1996). Lokalizację otworu schroniska wykonał 6.01.2009 r. A. Kasza przy pomocy odbiornika GPS Map60 CSx.
Plan opracowali J. Gubała, A. Kasza.
Plan opracowali J. Gubała, A. Kasza.
Bibliografia
Wołoszyn B.W. 1961b (odkrycie, opis, plan); Wołoszyn B.W. 1962a (nietoperz); Wołoszyn B.W. 1964a (nietoperze); Wołoszyn B.W. 1964b (nietoperze): Kowalski K. 1965 (wzmianka); Wołoszyn B.W., Wójcik Z. 1965 (plan, opis, fauna); Kozłowski S., Radwan J. Wójcik Z. 1965 (plan, wiek i geneza, namulisko); Wołoszyn B.W. 1965b (nietoperze); Rubinowski Z., Wróblewski T. 1968 (wzmianka); Kozłowski S., Rubinowski Z. 1973 (krótki opis); Siedlecka W., Micuła G. 1976 (krótki opis); Wołoszyn B.W. 1977 (mikroklimat - termika i wilgotność); Wróblewski T. 1977 (wzmianka); Pilichowie M. i P. 1979 (wzmianka); Ruprecht A. 1983 (nietoperze); Wiśniewski W.W. 1989 (wielkość); Wołoszyn B.W. 1994a (nietoperz); Gubała J. 1996a (fauna); Gubała J. 1996b (nietoperze); Gubała J., Kasza A. Urban J. 1996 (wielkość); Jaskinie Regionu Świętokrzyskiego 1996 (dokumentacja, plan); Górniak M., Jóźwiak M., Kasza A., Urban J. 2006 (długość-wzmianka); Bujna E., Klauzińska M. 1997 ( nietoperze ); Urban J., Gubała J., Kasza A. 1997a (długość-wzmianka); Paszkowski M. 2001 (krótki opis, plan); Wąsikowski A. 2007 (wzmianka); Wróblewski T. 2008 (długość - wzmianka).
Źródła
Wołoszyn B.W., Wołoszyn K.P. 1990.
Opracowali
Jerzy Grodzicki
Andrzej Kasza | Jan Urban