Drogi dojścia
Ze wschodniej części Gacek - Sołectwa (około 400 m od drogi Bogucice - Gacki) idziemy na południe wyraźną dolinką o stromych zboczach. Po przejściu około 50 m w miejscu, gdzie dolinka rozszerza się kierujemy się na wschód. Otwór jaskini znajduje się około 30 m dalej, na zboczu dolinki w niewielkiej ściance gipsowej. Zasłonięty jest gęstymi krzewami i drzewami (wierzbami). Dojście bez trudności. Zwiedzanie utrudnia wąski korytarz, miejscami ciasno.
Opis jaskini
Oba otwory jaskini są naturalne. Otwór pierwszy (większy) jest niski o wysokości 0,5 m i szerokości 1,8 m. Drugi otwór ma charakter niewielkiej studzienki o głębokości 0,7 m. Jaskinię stanowi meandrujący, ciasny korytarz krasowy, przechodzący w końcowej części w większe salki. Początkowo korytarz ma kształt zbliżony do rury, a dno pokryte jest gipsowym pyłem. Po około 13 m przechodzi w kanał krasowy o długości około 25 m, rozwinięty na wyraźnej szczelinie, widocznej w stropie. Końcowa części tego kanału uchodzi do 6 m salki krasowej, o szerokości do 3 m i wysokości do 1,8 m. W przekroju poprzecznym salka przypomina literę T. W dnie salki rozwinięta jest wyraźna rynna denna, będąca kontynuacją dojściowego korytarza. W końcowej części salki znajduje się zacisk, za którym jaskinia rozszerza się wyraźnie w większe salki o wysokości do 1,5 m i szerokości średnio 4 m. Końcowa część jaskini jest bardzo błotnista.
Jaskinia występuje w obrębie gipsów szklicowych serii osadów ewaporatowych i powstała w wyniku podziemnego przepływu cieku wodnego (obecnie bez śladów okresowych przepływów). W zagłębieniach ścian obserwuje się niewielkie nagromadzenia beżowych mułków. Jaskinia stanowi fragment większego systemu krasowego. Świadczy o tym wyraźny przewiew zimnego powietrza (zimą) w głąb jaskini.
Dno jaskini w części wstępnej pokryte jest suchym gipsowym pyłem w dalszych partiach wilgotnym, czarnym mułkiem. Dno salki pokryte jest czarnymi iłami, miejscami przewarstwionymi materiałem piaszczystym.
Obiekt jest w części wstępnej (około 15 m) suchy, w głębi wilgotny. W końcowej salce tworzą się niewielkie kałuże wody, kapiącej ze stropu. Rozproszone światło sięga około 10 m od otworu. Zimą wyczuwa się wyraźny przewiew powietrza w głąb jaskini.
Flory nie badano. Faunę reprezentują muchówki, ślimaki i bardzo liczne ślady pobytu lisów Vulpes vulpes (L.).
Jaskinia występuje w obrębie gipsów szklicowych serii osadów ewaporatowych i powstała w wyniku podziemnego przepływu cieku wodnego (obecnie bez śladów okresowych przepływów). W zagłębieniach ścian obserwuje się niewielkie nagromadzenia beżowych mułków. Jaskinia stanowi fragment większego systemu krasowego. Świadczy o tym wyraźny przewiew zimnego powietrza (zimą) w głąb jaskini.
Dno jaskini w części wstępnej pokryte jest suchym gipsowym pyłem w dalszych partiach wilgotnym, czarnym mułkiem. Dno salki pokryte jest czarnymi iłami, miejscami przewarstwionymi materiałem piaszczystym.
Obiekt jest w części wstępnej (około 15 m) suchy, w głębi wilgotny. W końcowej salce tworzą się niewielkie kałuże wody, kapiącej ze stropu. Rozproszone światło sięga około 10 m od otworu. Zimą wyczuwa się wyraźny przewiew powietrza w głąb jaskini.
Flory nie badano. Faunę reprezentują muchówki, ślimaki i bardzo liczne ślady pobytu lisów Vulpes vulpes (L.).
Historia
Historia eksploracji
Jaskinia znana jest miejscowej ludności o czym świadczą liczne śmieci. Wzmianka Flisa (1954) o wylotach kanałów podziemnych w dolince poniżej Gacek - Sołectwa prawie na pewno dotyczy m in. otworu Jaskini w Gackach.
Historia dokumentacji
Jaskinię zinwentaryzowali K. P. Wołoszyn i S. Wiraszka w sierpniu 1985 r. Spenetrowano wówczas tylko część jaskini o długości około 30 m (Wołoszyn 1990). W ramach inwentaryzacji jaskiń Niecki Nidziańskiej odkryto dalsze partie jaskini o długości około 30 m (Gubała, Kasza, Urban 1998). Kolejnych odkryć dokonali w październiku 2000 r. grotołazi z Wałbrzyskiego Klubu Górskiego i Jaskiniowego (M. Daszkiewicz, S. Lewandowski, D. Kubiak, E.i L. Wieczorkowie i A.Wojtoń). Na przedłużeniu głównego ciągu wyeksplorowali wówczas ciąg niskich salek o długości 58 m (Wojtoń 2001).
Dokumentację jaskini sporządzili 7.02.1999 r. J. Gubała i A. Kasza oraz w październiku 2000 r. A. Wojtoń (Gubała, Kasza, Urban 1998; Wojtoń 2001). Lokalizację otworu schroniska wykonał 29.03.2009 r. A. Kasza przy pomocy odbiornika GPS Map60 CSx. Zaktualizował w 2009 r. A. Kasza.
Plan opracowali J. Gubała, A. Kasza i A. Wojtoń.
Dokumentację jaskini sporządzili 7.02.1999 r. J. Gubała i A. Kasza oraz w październiku 2000 r. A. Wojtoń (Gubała, Kasza, Urban 1998; Wojtoń 2001). Lokalizację otworu schroniska wykonał 29.03.2009 r. A. Kasza przy pomocy odbiornika GPS Map60 CSx. Zaktualizował w 2009 r. A. Kasza.
Plan opracowali J. Gubała, A. Kasza i A. Wojtoń.
Bibliografia
Flis J. 1954 (wzmianka o otworze); Wołoszyn B. W., Wołoszyn K. P., Wiraszka S. 1986a (wzmianka); Wołoszyn B.W., Wołoszyn K. P., Wiraszka S. 1986b (wzmianka); Wołoszyn B. W. 1990 (opis, plan); Głazek J. 1993 (identyfikacja); Chabert C., Courbon P. 1997 (długość); Jaskinie Niecki Nidziańskiej 1998 (dokumentacja, plan ); Gubała J., Kasza A., Urban J. 1999 (opis); Wojtoń A. 2001 (odkrycie nowych partii, plan); Chwalik A., Głazek J., Gubała J., Kasza A., Urban J. 2002 (opis, geneza); Urban J., Gubała J., Kasza A. 2002 (wzmianka); Wiśniewski W.W. 2002c (długość); Urban J., Gubała J., Kasza A. 2003 (opis, geneza).
Źródła
Wołoszyn B. W., Wołoszyn K. P. 1990; Urban J., Gubała J. 1996.
Opracowali
Jerzy Grodzicki
Andrzej Kasza | Jan Urban