Beskid Niski, Lipowica, SE zbocza Kilanowskiej (576 m n.p.m.), w osuwisku północnym.
Drogi dojścia
Od przystanku PKS Lipowica-Kamieniołom idziemy około 400 m w kierunku Dukli. Wkrótce widzimy po lewej ścianę skalną. Obchodzimy ją po prawej, za budynkiem, a przed ruinami. Idziemy stromo pod górę, gdzie zbocze wkrótce łagodnieje. Dalej jeszcze około 100 m, nieznacznie w górę (na W), po czym dochodzimy do okazałej ściany niszy osuwiskowej. Poniżej niej znajduje się rozpadlina z charakterystycznym wielkim okapem w ścianie Gangusiowej Turni. Otwory 1, 2, 3 Gangusiowej Jamy znajdują się wewnątrz wielkiej rozpadliny, w jej N części, otwory 6, 7, 8 w części S, natomiast otwory 4 i 5 w wale okalającym. Otwór Schroniska L-11 znajduje się około 20 m od otworu 5 Gangusiowej Jamy, azymut 180º. Otwór jaskini znajduje się około 15 m w azymucie 190°od otworu Schroniska L - 11. Znajduje się on w zapadlisku na zewnątrz wału okalającego niszę osuwiskową. Dojście bez trudności, zwiedzanie uciążliwe (ciasno).
Opis jaskini
Ciasna studzienka 2,0 m głębokości sprowadza do niewielkiej salki (długość 4,5 m, szerokość 1,0 - 1,5 m, wysokość do 1,4 m).
Jaskinia osuwiskowa powstała w piaskowcach cergowskich. Powstanie jaskini wiąże się z licznymi osunięciami w ostatnich kilkudziesięciu latach (największe 13 maja 1957 r .), powstałymi wskutek działania kamieniołomów. Partie w głębi jaskini są jednak niewątpliwie starsze. W jaskini występują nacieki zbudowane z grubokrystalicznego kalcytu (kilkanaście stalaktytów do kilkunastu cm długości oraz polewy i zasłony). W wielu miejscach są one zniszczone wskutek działania ruchów masowych, niektóre natomiast mechanicznie przechylone. Dno tworzą gleba i szczątki roślinne.
Jaskinia posiada niedostępne dla człowieka połączenie z sąsiednią Jaskinią Słowiańską-Drwali, wskutek czego ma mikroklimat dynamiczny, zimą nie jest wymrażana. Tylko studzienka wejściowa jest oświetlona światłem dziennym. Flora i fauna nie były obserwowane.
Historia
Historia eksploracji
Gerlach, Pokorny i Wolnik (1958) wspominają o powstaniu w osuwisku w 1957 r. szczelin i studni. Również Janiga (1974) pisze o istnieniu kilku jaskiń na wschodnim stoku Kilanowskiej. Możliwe, że informacje te dotyczą opisywanej jaskini.
Historia dokumentacji
Została odnaleziona i zinwentaryzowana 4 kwietnia 1993 r. przez T. Mleczka i B. Szatkowskiego (Speleoklub Dębicki). Otwór wejściowy został poszerzony. Pomiary wykonano busolą geologiczną Freiberg i taśmą parcianą. 13 maja 2009 r. T. Mleczek (Stowarzyszenie Speleoklub Beskidzki) dokonał aktualizacji planu i opisu.
Plan opracował T. Mleczek.
Bibliografia
Gerlach, T., Pokorny, J., Wolnik, R. 1958. (wzmianka o szczelinach i studniach, fotografia otworu niezidentyfikowanej jaskini); Janiga S. 1974 (wzmianka o kilku jaskiniach na Kilanowskiej, geneza); Klassek G. 1995 (ujęta w wykazie jaskiń i schronisk podskalnych Beskidów i Pogórza); Wiśniewski W.W. 1996e (ujęta w wykazie jaskiń Beskidu Niskiego autorstwa T. Mleczka, lokalizacja na mapie autorstwa T. Mleczka); Wiśniewski W.W. 1997 (o naciekach w jaskini, lokalizacja na mapie autorstwa T. Mleczka); Jaskinie Polskich Karpat fliszowych 1998 (plan i opis inwentarzowy); Mleczek T. 1999a mikroklimat, nacieki - opis i fotografia); Mleczek T. 2002a (nacieki, mikroklimat); Mleczek T. 2002b (nacieki- opis i fotografia); Urban J., Margielewski W., Żak, K., Schejbal-Chwastek M., Mleczek T., Szura, Cz., Herman, H., Sujka, G. 2006a (nacieki); Urban J., Margielewski W., Żak, K., Schejbal-Chwastek M., Mleczek T., Szura, Cz., Herman, H., Sujka, G. 2006b (nacieki); Urban J., Margielewski W., Žák, K., Herman, H., Sujka, G., Mleczek T. 2007 (nacieki).
Źródła
(brak informacji o źródłach)
Opracowali
Jerzy Grodzicki
Tomasz Mleczek