Drogi dojścia
Od przystanku PKS Lipowica-Kamieniołom idziemy około 400 m w kierunku Dukli. Wkrótce widzimy po lewej ścianę skalną. Obchodzimy ją po prawej, za budynkiem, a przed ruinami. Idziemy stromo pod górę, gdzie zbocze wkrótce łagodnieje. Dalej jeszcze około 100 m, nieznacznie w górę (na W), po czym dochodzimy do okazałej ściany niszy osuwiskowej. Poniżej niej znajduje się rozpadlina z charakterystycznym wielkim okapem w ścianie Gangusiowej Turni. Otwory jaskini znajdują się w SW części rozpadliny, w wale okalającym rozpadlinę. Dojście bez trudności, zwiedzanie uciążliwe (ciasno). Pokonanie niektórych prożków wymaga wspinaczki (trudności do IV, lina nie jest konieczna). Ze względu na znaczną kruchość, zwiedzanie niektórych partii jest niebezpieczne.
Opis jaskini
Od otworu 1 wchodzimy do korytarza o przebiegu NE - SW. Stąd w kierunku NE możemy poprzez kominek (1,0 m wysokości) wyjść do niewielkiej salki, skąd przez prożek (0,7 m wysokości) dochodzimy do otworu 2. Z korytarza w rejonie otworu 1 w kierunku NE, poprzez studzienkę (1,0 m głębokości) oraz prożek (1,2 m wysokości) przedostajemy się do korytarza o tym samym przebiegu, lecz przesuniętego na E. Korytarzem tym (do 1,5 m wysokości, 1,0 - 1,5 m szerokości, 4,5 m długości) pokonując zacisk (Z1) i próg (2,8 m wysokości, trudności III), dochodzimy do Sali Kryształowej (ok. 5 m długości, do 1,0 m szerokości, do 3,5 m wysokości).
W odwrotnym kierunku (na SW) od otworu 1, korytarz po około 3 m doprowadza do kominka (0,5 m wysokości), który stanowi otwór 3. W połowie korytarza znajduje się studzienka (0,5 m głębokości), którą przedostajemy się do ciasnej szczeliny długości około 2 m. Możemy przejść nią z powrotem do korytarza, w rejon otworu 1. Stąd dwoma studzienkami schodzimy do dwóch piętrowo położonych, niewielkich sal. Górna sala (3,5 m długości, 1,0 m szerokości, 1,0 m wysokości) nazwana jest Apteką, natomiast dolna (2,5 m długości, 1,0 m szerokości, 0,7 m wysokości) nazywa się Pęcherz.
Z korytarza w rejonie otworu 3 na NW ciasna szczelina 2 m długości dochodzi do otworu 5. Stąd przez studzienkę (0,5 m głębokości), przechodzimy do okazałej Sali Pochyłej ( wymiary: około 4 m x około 5 m, do 3,0 m wysokości). Spąg jest nierówny, opada z N na S. Z Sali Pochyłej w kierunku NE prowadzi 4 m długości ciasny korytarzyk doprowadzający nad 2,5 próg w Sali Niespodzianka. W części W Sali Pochyłej, znajduje się 2,5 m wysokości próg do góry (krucho, trudności IV), którym możemy się dostać do około 4 m długości korytarzyka. Z niego na wschód dochodzimy szczeliną do otworu 4. W części S Sali Pochyłej znajduje się ponadto studzienka (1,5 m głębokości), która sprowadza do Zimnej Sali (ok. 4 m długości). Na W Zimnej Sali znajduje się odgałęzienie 2,5 m długości, natomiast na NE poprzez Zacisk Hubertus dostajemy się szczeliny, którą schodzimy do najniższego miejsca w jaskini (-10,5 m). Natomiast ze szczeliny korytarzykiem na SE dojdziemy do wspomnianej wcześniej Sali Niespodzianka (do 4 m wysokości). Z Sali tej dwie studzienki 2,5 m głębokości sprowadzają do Dolnej Komory, natomiast korytarzem na NE możemy dostać się do niewielkiej salki nazwanej Herbaciarnią.
Jaskinia osuwiskowa, powstała w piaskowcach cergowskich. Powstanie jaskini wiąże się z licznymi osunięciami w ostatnich kilkudziesięciu latach (największe 13 maja 1957 r.), powstałymi wskutek działania kamieniołomów. Jest to więc obiekt bardzo młody. Dno pokryte jest przeważnie rumoszem, w rejonie otworów dno tworzą gleba i liście, a w korytarzu w okolicach otworu 4 - glina.
Liczne otwory i szczeliny do powierzchni powodują, że jaskinia jest w całości wymrażana. Głębsze partie posiadają mikroklimat statyczny, zimny. Zimą tworzą się liczne nacieki lodowe, a w Sali Kryształowej i partiach pod Salą Pochyłą lód utrzymuje się do początku lata. Światło dzienne sięga na kilka metrów w rejonach przyotworowych. Stwierdzono nieliczne pająki i motyle. Flora nie była obserwowana.
W odwrotnym kierunku (na SW) od otworu 1, korytarz po około 3 m doprowadza do kominka (0,5 m wysokości), który stanowi otwór 3. W połowie korytarza znajduje się studzienka (0,5 m głębokości), którą przedostajemy się do ciasnej szczeliny długości około 2 m. Możemy przejść nią z powrotem do korytarza, w rejon otworu 1. Stąd dwoma studzienkami schodzimy do dwóch piętrowo położonych, niewielkich sal. Górna sala (3,5 m długości, 1,0 m szerokości, 1,0 m wysokości) nazwana jest Apteką, natomiast dolna (2,5 m długości, 1,0 m szerokości, 0,7 m wysokości) nazywa się Pęcherz.
Z korytarza w rejonie otworu 3 na NW ciasna szczelina 2 m długości dochodzi do otworu 5. Stąd przez studzienkę (0,5 m głębokości), przechodzimy do okazałej Sali Pochyłej ( wymiary: około 4 m x około 5 m, do 3,0 m wysokości). Spąg jest nierówny, opada z N na S. Z Sali Pochyłej w kierunku NE prowadzi 4 m długości ciasny korytarzyk doprowadzający nad 2,5 próg w Sali Niespodzianka. W części W Sali Pochyłej, znajduje się 2,5 m wysokości próg do góry (krucho, trudności IV), którym możemy się dostać do około 4 m długości korytarzyka. Z niego na wschód dochodzimy szczeliną do otworu 4. W części S Sali Pochyłej znajduje się ponadto studzienka (1,5 m głębokości), która sprowadza do Zimnej Sali (ok. 4 m długości). Na W Zimnej Sali znajduje się odgałęzienie 2,5 m długości, natomiast na NE poprzez Zacisk Hubertus dostajemy się szczeliny, którą schodzimy do najniższego miejsca w jaskini (-10,5 m). Natomiast ze szczeliny korytarzykiem na SE dojdziemy do wspomnianej wcześniej Sali Niespodzianka (do 4 m wysokości). Z Sali tej dwie studzienki 2,5 m głębokości sprowadzają do Dolnej Komory, natomiast korytarzem na NE możemy dostać się do niewielkiej salki nazwanej Herbaciarnią.
Jaskinia osuwiskowa, powstała w piaskowcach cergowskich. Powstanie jaskini wiąże się z licznymi osunięciami w ostatnich kilkudziesięciu latach (największe 13 maja 1957 r.), powstałymi wskutek działania kamieniołomów. Jest to więc obiekt bardzo młody. Dno pokryte jest przeważnie rumoszem, w rejonie otworów dno tworzą gleba i liście, a w korytarzu w okolicach otworu 4 - glina.
Liczne otwory i szczeliny do powierzchni powodują, że jaskinia jest w całości wymrażana. Głębsze partie posiadają mikroklimat statyczny, zimny. Zimą tworzą się liczne nacieki lodowe, a w Sali Kryształowej i partiach pod Salą Pochyłą lód utrzymuje się do początku lata. Światło dzienne sięga na kilka metrów w rejonach przyotworowych. Stwierdzono nieliczne pająki i motyle. Flora nie była obserwowana.
Historia
Historia eksploracji
Gerlach, Pokorny i Wolnik (1958) wspominają o powstaniu w osuwisku w 1957 r. szczelin i studni. Również Janiga (1974) pisze o istnieniu kilku jaskiń na wschodnim stoku Kilanowskiej. Możliwe, że informacje te dotyczą opisywanej jaskini.
Historia dokumentacji
Lodowa Szczelina odnaleziona i zinwentaryzowana 21 maja 1993 r. przez T. Mleczka, B. Szatkowskiego i K. Pieniądza (Speleoklub Dębicki), natomiast Jaskinię Zmarzłą odkryli i splanowali 25 kwietnia 1993 r. T. Mleczek i B. Szatkowski. W 2004 r. M. Zatorski odkrył nowe partie (Sala Niespodzianka, Dolna Komora, Herbaciarnia), w tym samym roku T. Mleczek i B. Szatkowski (Stowarzyszenie Speleoklub Beskidzki)odkryli połączenie Lodowej Szczeliny z Jaskinią Zmarzłą (Klassek, Mleczek 2006; Suski 2006). Pomiary wykonano busolą geologiczną Freiberg i taśmą parcianą. 13 maja 2009 r. T. Mleczek (Stowarzyszenie Speleoklub Beskidzki) dokonał aktualizacji planu i opisu.
Plan opracował T. Mleczek (wkładka na końcu tomu).
Plan opracował T. Mleczek (wkładka na końcu tomu).
Bibliografia
Gerlach, T., Pokorny, J., Wolnik, R. 1958. (wzmianka o szczelinach i studniach, fotografia otworu niezidentyfikowanej jaskini); Janiga S. 1974 (wzmianka o kilku jaskiniach na Kilanowskiej, geneza); Klassek G. 1995 (ujęta w wykazie jaskiń i schronisk podskalnych Beskidów i Pogórza); Wiśniewski W.W. 1996d (ujęta w wykazie najdłuższych i najgłębszych jaskiń polskich Karpat Fliszowych); Wiśniewski W.W. 1996e (ujęta w wykazie jaskiń Beskidu Niskiego autorstwa T. Mleczka, lokalizacja na mapie autorstwa T. Mleczka); Wiśniewski W.W. 1997 (lokalizacja na mapie autorstwa T. Mleczka, o lodowych naciekach); Jaskinie Polskich Karpat fliszowych 1998 (plan i opis inwentarzowy); Mleczek T. 1999a (ujęta w wykazie najdłuższych jaskiń Kilanowskiej, lokalizacja na mapie, topografia, mikroklimat);Suski R. 2001a (ujęta w wykazie najdłuższych i najgłębszych jaskiń Beskidu Niskiego); Mleczek T. 2002a (dane morfometryczne, geneza, mikroklimat, fotografia nacieków lodowych); Mleczek T. 2002b (krótki opis, plan, lokalizacja na mapie); Mleczek T. 2004b (wzmianka); Klassek G. Beskid Niski 2005 (wzmianka, ogólna lokalizacja na mapie); Gubała, W. J. 2005b (lód w jaskini); Klassek G., Mleczek T. 2006 (nowe partie, połączenie z Jaskinią Zmarzłą, szacunkowa długość, ujęta w wykazie najdłuższych jaskiń polskich Karpat Fliszowych); Suski R. 2006 (odkrycie i plan nowych partii); Urban J., Margielewski W., Alexandrowicz Z., Mleczek T. 2006 (wzmianka); Mleczek T. 2007. (ujęta w wykazie najdłuższych polskich Karpat Fliszowych); Klassek G., Mleczek T. 2008b (ujęta w wykazie najdłuższych jaskiń polskich Karpat Fliszowych).
Źródła
(brak informacji o źródłach)
Opracowali
Jerzy Grodzicki
Tomasz Mleczek