Jaskinia przy Szkółce

Okazały otwór znajduje się w zagłębieniu. Za nim ciągnie się ku dołowi (na SSW), obszerny, dwukrotnie załamany korytarz (wysokość do 2,5 m). W jego dnie znajduje się przy ścianie studzienka (głębokość 0,5 m), która doprowadza do dolnego piętra jaskini zwanego Nowymi Partiami. Może być ona częściowo zasypana rumoszem i liśćmi. Na przedłużeniu korytarza wejściowego, za prożkiem (wysokość 0,7 m) znajduje się korytarzyk (długość około 4 m), od którego odchodzi na SW ciasna szczelina (długość około 4 m). W jej środkowej części znajduje się zaciskowa (Z1) studzienka (głębokość 1,0 m) doprowadzająca do dolnego piętra jaskini.

 Wchodząc do Nowych Partii wspomnianą wcześniej studzienką w korytarzu wejściowym, poprzez pochylnię schodzimy do korytarza o przebiegu SSW-ENE. W kierunku WSW prowadzi, początkowo wąska, później stopniowo się rozszerzająca szczelina (szerokość 0,5-1,0 m, wysokość do 1,0 m), która doprowadza do wspomnianej zaciskowej studzienki. Od niej na S znajduje się 3 m długości korytarzyk (wysokość do 1,3 m, szerokość do 0,5 m). Wracając do pochylni, idziemy na ENE korytarzem, który rozszerza się w niewielką salkę (szerokość do 1,5 m, wysokość do 2,0 m). Skręca on na NE, gdzie po około 2 m kończy się zawaliskiem. W środkowej części salki znajduje się niski przełaz (na NNW), przez który wchodzimy do następnej salki (szerokość do 1,5 m, wysokość do 2,0 m), skąd szczelina na E doprowadzająca do poprzecznego korytarza (długość około 7 m, szerokość do 2,0 m, wysokość do 1,0 m).

 Jaskinia osuwiskowa, powstała w piaskowcach cergowskich. Dno pokryte jest szczątkami roślinnymi, rumoszem (w górnych partiach) oraz gliną (w większości Nowych Partii).

 Jaskinia posiada mikroklimat dynamiczny, w ciągu roku utrzymuje się w niej stała temperatura. Jest dość wilgotna. Światło dzienne sięga wstępnego korytarza. Stwierdzono występowanie pająków i motyli. K Kowalski (1954) widział w jaskini nocka dużego (Myotis myotis), natomiast podczas zimowych kontroli jaskini w latach 1991-1997 stwierdzono również nocki duże (Myotis myotis) i gacka brunatnego (Plecotus auritus). Widziano również salamandry. Przy otworze rosną obficie mchy.

Jaskinię po raz pierwszy wymienia A. Krzanowski (1951), ale wcześniej była znana miejscowej ludności. A. Krzanowski o jej istnieniu dowiaduje się od miejscowego księdza J. Nosala (Wiśniewski 1996e). Być może tej jaskini dotyczy wzmianka z opisu kościołów dekanatu krośnieńskiego (1676 r.), a którą cytuje w 1898 r. W. Sarna. O jaskiniach w Cergowej wspominają też (kilkakrotnie- po raz pierwszy w 1736 r.) Gabriel Rzączyński oraz Bogusz Z. Stęczyński w wydanej we Lwowie w 1847 r. książce „Okolice Galicyi” oraz w dwóch rękopisach z 1868 r. i 1870 r.

6 maja 1953 r. K. Kowalski inwentaryzuje górne piętro (Kowalski 1954). 4 kwietnia 1993 r. T. Mleczek i B. Szatkowski (Speleoklub Dębicki) zinwentaryzowali Nowe Partie (wcześniej były one zwiedzane). Dokonano również pomiarów całej jaskini, używając busoli geologicznej Freiberg i taśmy parcianej. Dane zaktualizował T. Mleczek w 2009 r.
Plan opracował T. Mleczek.

Rzączyński G. 1736 (wzmianka o jaskiniach w Cergowej); Stęczyński B.Z. 1847 (wzmianka o jaskiniach w Cergowej); Stęczyński B.Z. 1868 (wzmianka o jaskiniach w Cergowej); Stęczyński B.Z. 1870 (wzmianka o jaskiniach w Cergowej); Sarna, W. 1898 (wzmianka o jaskiniach w Cergowej); Krzanowski A. 1951 (wzmianka); Kowalski K. 1954 (opis inwentarzowy, plan); Krygowski W. 1969 (opis położenia); Krygowski W. 1972 (wzmianka); Janiga S. 1974 (geneza); Kolberg O. 1974 (legendy); Beskid Niski i Pogórze 1979 (ogólna lokalizacja na mapie); Okoń M. 1987 (opis położenia); Klassek G. 1990b (ujęta w wykazie jaskiń i schronisk podskalnych Beskidów i Pogórza Karpackiego); Darmochwał T. 1992 (wzmianka); Krukar W. 1993 (wzmianka, lokalizacja na mapie); Wiśniewski W.W. 1992 (historia poznania); Mleczek T. i in. 1994 (nietoperze); Gorlice 1995 (błędna lokalizacja na mapie); Klassek G. 1995 (ujęta w wykazie jaskiń i schronisk podskalnych Beskidów i Pogórza); Kubit R. 1996d (wzmianka); Mleczek T. 1996g (nietoperze); Mleczek T. 1996h (nietoperze); Wiśniewski W.,1996c (historia poznania); Wiśniewski W.W. 1996e (ujęta w wykazie jaskiń Beskidu Niskiego autorstwa T. Mleczka, lokalizacja na mapie autorstwa T. Mleczka, historia poznania); Magurski Park Narodowy 1997 (ogólna lokalizacja na mapie); Jaskinie Polskich Karpat fliszowych 1998 (plan i opis inwentarzowy); Wiśniewski W.W. 1998a (wzmianki o jaskiniach Cergowej w pracach Rzączyńskiego); Wiśniewski W.W. 1998c (wzmianki o jaskiniach Cergowej w pracach Stęczyńskiego); Wiśniewski W.W. 1998f (najstarsza wzmianka o jaskiniach Cergowej); Wiśniewski W.W. 1998g (najstarsza wzmianka o jaskiniach Cergowej); Beskid Niski. Przewodnik dla prawdziwego turysty 1999 (opis dojścia, krótki opis jaskini, lokalizacja na mapie); Luboński P. (red.) 1999 (opis dojścia, krótki opis jaskini, lokalizacja na mapie); Mleczek T. 1999f (nietoperze); Krukar W. 2000 (lokalizacja na mapie); Subik P. 2000 (wzmianka), Marszałek E. 2001 (wzmianka); Suski R. 2001a (ujęta w wykazie najdłuższych jaskiń Beskidu Niskiego); ); Beskid Niski. Przewodnik dla prawdziwego turysty 2002 (opis dojścia, krótki opis jaskini, lokalizacja na mapie); Mleczek T. 2002b (krótki opis, plan, lokalizacja na mapie); Marszałek E. 2003 (wzmianka, legendy); Węgiel A., Szkudlarek R., Gottfried T. 2004 (nietoperze); Beskid Niski 2005 (ogólna lokalizacja na mapie); Beskid Niski. Przewodnik dla prawdziwego turysty 2007 (opis dojścia, krótki opis jaskini, lokalizacja na mapie).

(brak informacji o źródłach)

Jerzy Grodzicki

Tomasz Mleczek