Jaskinia Niedźwiedzia

Wszystkie trzy otwory znajdują się w swoim sąsiedztwie. Najlepiej widoczny jest skalisty lej drugiego otworu. Pozostałe otwory usytuowane są po przeciwnej stronie grzędy. Tworzą je studzienki o wymiarach - 1 x 1,5 m i 1 x 0,5 m. Znajdują się one nad kilkumetrową ścianą skalną, opadającą na dno wspomnianego już rowu.

Jaskinia Niedźwiedzia składa się z trzech kondygnacji. Poziom pierwszy to niskie korytarze wytworzone w średnioławicowych piaskowcach i marglistych łupkach. Zasadnicza część jaskini rozwinięta jest w poziomie drugim - piaskowcowym. Piętro najniższe oprócz gruboławicowych piaskowców budują także warstwy zlepieńców.

Jaskinia rozwinięta jest na systemie szczelin osuwiskowych o azymucie 210-220̊.  Warstwy skalne zapadają się pod kątem 10-20̊  na SW, tak też skokowo, pogłębia się cała jaskinia. Początkowo jest to regularna szczelina - Wielka Studnia. Jej NW ściana jest lita, a SE pocięta szczelinami, równoległymi do biegu warstw. Na jednej z takich szczelin rozwinęły się ciasne korytarze, łączące Wielką Studnię z Wielkim Lejem (2 otwór). Na dnie i pod stropem SW krańca Wielkiej Studni znajdują się zaciski prowadzące do dalszych partii jaskini (Partie za Skalną Pułapką są od jesieni 1998- relacja ustna B. Danka, naocznego światka- niedostępne ze względu na niewielki zawał- obsunięcie bloku skalnego i rumoszu. Usuniecie zawaliska jest trudne ze względu na ciasnotę miejsca).

Ze Skalnej Pułapki przedostajemy się w lewo przez zacisk (Z2) do Białej Sali. Stąd w górę biegnie ciasny, dalej niski ciąg kilkunastometrowej długości , prowadzący do kilku gliniasto-skalnych wnęk, znajdujących się tuż pod powierzchnią, o czym świadczą liczne korzenie drzew.

Z Białej Sali w prawo, przez metrowy prożek przedostajemy się do Szczeliny Naciekowej. Ma ona kilkanaście metrów długości oraz około 7 m wysokości. Na jej początku ciasny przełaz prowadzi w prawo, do Skalnej Pułapki. Ze środkowej części szczeliny, po 7 m wspinaczce (trudno) można przedostać się do ciasnych Partii nad Szczeliną, kończących się obszerną, prostokątną Salą Dymów.

Wracany do Białej Sali. Idąc z niej w lewo, przez kilka 5-6 metrowych studzienek przedostać się można do Sali Balowej.

Jest to największa sala w jaskini (20 m długości, 4-5 m szerokości i około 13 m wysokości). Dno sali pokrywają duże głazy, wśród których kryje się kilka krótkich korytarzyków. W ścianach sali znajdują się dwa okna.

Pierwsze z nich, na wprost, na wysokości 9 m, prowadzi do Partii nad Stropem, drugie - w prawej ścianie - do Partii za Oknem.

Po osiągnięciu pierwszego okna wspinamy się stromym korytarzem o dnie pokrytym rumoszem do Sali z Kolumną. Tu ciąg skręca o 180̊ i kilkanaście metrów biegnie równolegle do Sali Balowej Kończy się zawaliskiem, kontaktując się niedostępnymi szczelinami z Salą Balową. Z Sali z Kolumną przedostajemy się do Partii nad Stropem pokonując zacisk (Z3), znajdujący się w górnej części filara oddzielającego Salę Balową od wspomnianego uprzednio, równoległego do niej korytarza. Partie nad Stropem to kilka poziomów szczelin oraz kilkunastometrowej długości pochylni - najwyższego w jaskini korytarza zwanego Płytowcem Białych Stóp. Obrywa się on nad Salą Balową 13 m progiem. Znad progu, po gzymsie nad Salą Balową można się przedostać (trudno, konieczna asekuracja) do Partii za Oknem.

Łatwiejsze przejście do tych partii prowadzi z górnego poziomu Sali Balowej systemem ciasnych korytarzyków do obszernej Sali za Oknem W lewej ścianie najniższego jej poziomu znajduje się wspomniane już, drugie okno Sali Balowej. Ze środkowego poziomu Sali za Oknem prowadzi w różne strony kilka ciasnych, krótkich korytarzyków. Jeden z nich, biegnący na wprost, prowadzi przez ciasny przełaz i studzienkę z zaciskiem (Z2) nad Salę Balową, a dalej po gzymsie do Płytowca Białych Stóp w Partiach nad Stropem. Koniec opisu części dostępnych do jesieni 1998 roku. Miejmy nadzieję że uda się w przyszłości udostępnić w/w partie jaskini.

Wracamy do Wielkiej Studni, do znajdujących się niej zacisków.

Dolny, znajdujący się w jej dnie, poprzez ciasną, kilkumetrową studzienkę, sprowadza bezpośrednio w dół, do Wielkiej Szczeliny z Małym Słoneczkiem.

Górny, znajdujący się pod stropem, doprowadza do ciasnego korytarza, ciągnącego się tuż pod powierzchnią i zakończonego 9 metrową studnią nad Wielką Szczeliną z Małym Słoneczkiem. Za tym fragmentem jaskini główny ciąg wchodzi w niższe warstwy piaskowca.

Górna warstwa, w której do tej pory rozwijała się jaskinia, rozpada się na kompleks want, pomiędzy którymi znajdują się ciasne ciągi o charakterze labiryntu.

Schodząc na niższy poziom główny korytarz rozszczepia się na dwa równoległe do siebie chodniki. Początkowo są one połączone ze sobą ciasnymi oknami, potem wychodzą z nich ślepe, poprzeczne odnogi.

Korytarz SE rozpoczyna się od Komnaty z Rozdeptanym Gacopyrzem i kontynuuje się na SW Szalonym Meandrem.

Część NW jest silniej rozczłonkowana, a rozpoczyna się efektowną salą z Misiem. Obydwa opisane ciągi łączą się w obszernej sali Biwakowej. Ma ona charakter zawaliskowy, a pod zaklinowanymi wantami tworzącymi jej dno, znajdują się najgłębsze części jaskini - Sale Gotyckie i Sala Zapłakanych Gacopyrzy. W kierunku SE jaskinia zatraca swój szczelinowaty charakter i przeistacza się w labirynt ciasnych próżni, otoczonych przez bezładnie zaklinowane wanty (Kruche Partie).

Jaskinia zbudowana jest z piaskowców, zlepieńców i łupków marglistych warstw magurskich. Jej powstanie należy wiązać z wielkim osuwiskiem, które objęło cały lej Źródłowy Potoku Barnowskiego.

W jaskini brak namuliska, dno przeważnie pokryte jest autochtonicznym gruzem piaskowcowym. Jedynie w Mokrej Komorze, Wielkiej Studni i Wielkim Leju znajduje się gliniasta zwietrzelina.

Światło dociera na dno Wielkiej Studni i Wielkiego Leja. W słonecznym dniu nikłe światło dochodzi także na dno Wielkiej Szczeliny z Małym Słoneczkiem.

Jaskinia Niedźwiedzia posiada mikroklimat dynamiczny i dużą wilgotność. Zimą otwór 1 i 2 są oblodzone, otwór 3 przykryty jest czapą śniegu.

Liczne suche drzewa nad jaskinią świadczą o stałym przemieszczaniu mas skalnych w jej obrębie. Fakt ten, przy licznych ruchomych wantach na ścianach i stropie stwarza dla zwiedzających poważne zagrożenie.

W jaskini przez cały rok bytują liczne nietoperze, głównie nocki duże, a także podkowce małe i gacki wielkouche.

W Sali z Misiem zostały znalezione kości niedźwiedzia, tzn. czaszka z żuchwą, kręgi, żebra, kości odnóży. Do tej pory nie jest wyjaśnione, czy pochodzą one od niedźwiedzia brunatnego czy jaskiniowego (1989).