Drogi dojścia
Od przystanku PKS Lipowica-Kamieniołom idziemy około 400 m w kierunku Dukli. Wkrótce widzimy po lewej ścianę skalną. Obchodzimy ją po prawej, za budynkiem, a przed ruinami. Idziemy stromo pod górę, gdzie zbocze wkrótce łagodnieje. Dalej jeszcze około 100 m, nieznacznie w górę (na W), po czym dochodzimy do okazałej ściany niszy osuwiskowej. Poniżej niej znajduje się rozpadlina z charakterystycznym wielkim okapem w ścianie Gangusiowej Turni. Otwory 1, 2, 3 Gangusiowej Jamy znajdują się wewnątrz wielkiej rozpadliny, w jej N części, otwory 6, 7, 8 w części S, natomiast otwory 4 i 5 w wale okalającym. Otwór 1 Jaskini Ekologów znajduje się w pobliżu wielkiego okapu w ścianie Gangusiowej Turni, natomiast otwór 5 w pobliżu otworu 8 Gangusiowej Jamy. Dojście bez trudności, zwiedzanie uciążliwe (ciasno).
Opis jaskini
Otworem 1, który stanowi podłużna studzienka (1,3 m głębokości.), schodzimy do rozgałęzienia. W kierunku N znajduje się niewygodny przełaz do Sali Kubusia Puchatka (długość około 3 m, szerokość około 1 m, wys do 3,0 m). Spąg jest nieregularny, opada w kierunku SE, strop natomiast jest lity, regularny. Od rozgałęzienia główny ciąg kontynuuje się w kierunku E. Jest dość niewygodny, podobnie jak dwa kominki doprowadzające do otworów 2 i 3. Za kominkami po około 2 m ciasny przełaz doprowadza do rozszerzenia (Komora Główna). Sala (do 3,0 m wysokości) jest nieregularna, zakręcona. W kierunku S poprzez pochylnię możemy dojść do otworu 4 (niewygodnie), w kierunku E natomiast, 1,5 m długości korytarzyk doprowadza do otworu 5. Z Komory Głównej przez 3,0 m głębokości studnię dostajemy się do najniższych partii jaskini. Jest to Zimna Komora z korytarzami: w kierunku NE długości około 4 m i w kierunku SW długości około 3 m. Znajduje się tam najgłębsze miejsce w jaskini (-7 m).
Jaskinia osuwiskowa powstała w piaskowcach cergowskich. Jej geneza wiąże się z licznymi osunięciami w ostatnich kilkudziesięciu latach (największe 13 maja 1957 r.), powstałymi wskutek działania kamieniołomów. Jest to więc obiekt bardzo młody. Dno pokryte jest przeważnie rumoszem, a w rejonie otworów dno tworzą gleba i liście.
Liczne otwory i szczeliny do powierzchni powodują, że jaskinia jest w całości wymrażana. Głębsze partie posiadają mikroklimat statyczny, zimny. Zimą tworzą się liczne nacieki lodowe, a w Zimnej Komorze lód utrzymuje się do późnej wiosny. Jest oświetlona światłem dziennym, za wyjątkiem Zimnej Komory i partii poniżej. Nie stwierdzono występowania fauny, flora nie była obserwowana.
Jaskinia osuwiskowa powstała w piaskowcach cergowskich. Jej geneza wiąże się z licznymi osunięciami w ostatnich kilkudziesięciu latach (największe 13 maja 1957 r.), powstałymi wskutek działania kamieniołomów. Jest to więc obiekt bardzo młody. Dno pokryte jest przeważnie rumoszem, a w rejonie otworów dno tworzą gleba i liście.
Liczne otwory i szczeliny do powierzchni powodują, że jaskinia jest w całości wymrażana. Głębsze partie posiadają mikroklimat statyczny, zimny. Zimą tworzą się liczne nacieki lodowe, a w Zimnej Komorze lód utrzymuje się do późnej wiosny. Jest oświetlona światłem dziennym, za wyjątkiem Zimnej Komory i partii poniżej. Nie stwierdzono występowania fauny, flora nie była obserwowana.
Historia
Historia eksploracji
Gerlach, Pokorny i Wolnik (1958) wspominają o powstaniu w osuwisku w 1957 r. szczelin i studni. Również Janiga (1974) pisze o istnieniu kilku jaskiń na wschodnim stoku Kilanowskiej. Możliwe, że informacje te dotyczą opisywanej jaskini.
Historia dokumentacji
Odnaleziona i zinwentaryzowana 25 kwietnia 1993 r. przez T. Mleczka i B. Szatkowskiego (Speleoklub Dębicki). Pomiary wykonano busolą geologiczną Freiberg i taśmą parcianą. 13 maja 2009 r. T. Mleczek (Stowarzyszenie Speleoklub Beskidzki) dokonał aktualizacji planu i opisu.
Plan opracował T. Mleczek.
Plan opracował T. Mleczek.
Bibliografia
Gerlach, T., Pokorny, J., Wolnik, R. 1958. (wzmianka o szczelinach i studniach, fotografia otworu niezidentyfikowanej jaskini); Janiga S. 1974 (wzmianka o kilku jaskiniach na Kilanowskiej, geneza); Klassek G. 1995 (ujęta w wykazie jaskiń i schronisk podskalnych Beskidów i Pogórza); Wiśniewski W.W. 1996e (ujęta w wykazie jaskiń Beskidu Niskiego autorstwa T. Mleczka, lokalizacja na mapie autorstwa T. Mleczka); Wiśniewski W.W. 1997 (lokalizacja na mapie autorstwa T. Mleczka, o lodowych naciekach); Jaskinie Polskich Karpat fliszowych 1998 (plan i opis inwentarzowy); Mleczek T. 1999a (ujęta w wykazie najdłuższych jaskiń Kilanowskiej, lokalizacja na mapie, mikroklimat); Suski R. 2001a (ujęta w wykazie najdłuższych i najgłębszych jaskiń Beskidu Niskiego); Mleczek T. 2002a (geneza, mikroklimat); Mleczek T. 2002b (wzmianka).
Źródła
(brak informacji o źródłach)
Opracowali
Jerzy Grodzicki
Tomasz Mleczek