Jaskinia Czarne Działy III

 Jaskinia składa się z trzech części.

I część - otwór wejściowy w kształcie trójkąta (1 m x 1 m) prowadzi do pionowej studni (głębokości 5,5 m). Na głębokości 4 m ku NW odchodzi krótki, zagliniony korytarz. Ku SW przez mały prożek można przedostać się do salki o długości 4 m, wysokości 2 m i szerokiej na 1,2 m. Jej ściany są nieco spękane, dno poziome. Łączna długość tych partii (wskazanych przez M. Rachwańca i M. Krausa) wynosi 6 m.

 Z dna studni wydostajemy się do korytarza-przedsionka z pochyłą wnęką (długości 2,5 m). Ku NW krótkim przejściem z progiem (1,8 m) w dół schodzimy do dwupiętrowej Wielkiej Sali rozwiniętej na kierunku SE-NW. Na dolnym piętrze sala jest długości 4 m, szerokości do 1,6 m i wysokości 6 m. Ściany są proste, prawie w całości lite, strop o profilu łamanym - do połowy wysokości sali jest płaski, dalej przechodzi w wąską, płasko zakończoną szczelinę. Poza niedużą, zaglinioną wyniosłością przy ścianie NE dno jest równe. Ku NW dolne piętro sali ogranicza próg. Dalej (nieznacznie w dół) odchodzi już tylko prosty, ślepy korytarz o długości 5,5 m. W górę przez próg (wysokości 1,5 m) przechodzimy na drugie piętro sali (długości 3,6 m, szerokości ponad 2 m). Ściany są dość równe, dno w środkowej części płaskie, nastromione w części W. Przy ścianie NE znajduje się mały prostokątny otwór studzienki. Ku SW za kolejnym progiem (w górę) biegnie korytarz boczny (przeciętnie szerokości 1 m). Kończy się on po 3 m, tylko ku SE odchodzi 4 m długości ciasna, wysoka szczelina. Od studzienki wejściowej ku SE schodzimy do Małej Sali (długości około 4 m, szerokości do 3 m) rozwiniętej na kierunku NW-SE. Jest ona prawie w całości niska (wysokości 1,5 m) - strop płaski, tylko w środkowej części przechodzi w wąską 3,8 m wysoką, płasko zakończoną szczelinę. Ściany miejscami są nierówne, z małymi wnękami. Dno częściowo jest pochyłe, przy ścianie SE znajduje się poprzeczne obniżenie. Ku SE sala przechodzi w ślepy, prosty korytarz (długości 4 m; przeciętnie szerokości 1 m, wysokości 0,4 m). W dnie w prostokątnej, ciasnej studni odkryto przejście do nowych partii jaskini.

II część (opis na podstawie materiałów M. Rachwańca).

Przez wspomnianą wyżej studnię (głębokości 2 m) - bardzo niewygodną przy wychodzeniu - schodzimy do prostego korytarza (długości 5,5 m) biegnącego ku SW. Na pierwszych 2 m jest on wąski i schodzi stromo w dół. Dalej wyrównuje się, jest wysoki i stopniowo się rozszerza do 1 m. Ściany są nieznacznie zaburzone i pochylone na SE. Korytarz wychodzi w Drugiej Wielkiej Sali (długości 7 m; szerokości 1,5 m, wysokości 4,5 m) z dużą płytą stojącą u wejścia po lewej stronie. Sala jest rozwinięta na kierunku SE-NW. Ściany są lite, nieznacznie pochylone na NE. Strop płaski. Dno miejscami nierówne - koło płyty znajduje się przekop do ciasnej szczeliny jeszcze niemożliwej do przejścia.

Od sali za niskim przejściem, ku SW odchodzi boczny korytarz (wysokości 1,5 m, szerokości 0,3-0,6 m) o prostych, nieznacznie zaburzonych ścianach. Po 5 m kończy się on skręcając ku NW. W linii prostej ku SW biegnie Wąska Szczelina, za którą w 2002 r. odkryto nowe partie (III część). Strop opisanego korytarza na całej długości jest zaburzony.

Ku NW sala stopniowo się zwęża i przechodzi w wąską, wysokości 4 m szczelinę. Biegnie ona w górę i po około 7 m kończy się niewielkim rozszerzeniem, blisko powierzchni.

III część - przez Wąską Szczelinę szerokości 20- 30 cm i długości 1 m przedostajemy się do niskiego (1 m) i ciasnego (ok. 0,5 m) korytarzyka o przebiegu NW- SE o kamienistym dnie. W kierunku NW do góry (3 m) poprzez niewielki zacisk wejść można do większej szczeliny (długość 5 m, szerokość 0,7 m, wysokość do 1,5 m) o rozwinięciu w lewo na W- E, kończącej się szerokim, lecz niedostępnym korytarzem (głaz wystający ze ściany). Drugi koniec tejże szczeliny łączy się prostopadle z środkową częścią rozwinięcia Korytarza z Zaciskiem skręcającego lekko na N (długość 4 m). Część na NW prowadzi do góry kończąc się zawaliskiem, w przeciwną stronę biegnie zwężająca się szczelina, której koniec styka się z Wąską Szczeliną (widać światło). Od miejsca którędy weszliśmy, idąc na SE (1,5 m) przez zacisk wychodzimy do dużej Sali z Głazem o wysokości ok. 5 m. Sala rozwinięta jest w dwóch kierunkach: NW- SE (cz. 1) i SW- NE (cz. 2).

Część 1: u dołu szeroka (do 2 m) zwężająca się przy stropie (do ok. 0,5 m), ściany płaskie, SW pionowa, NE pochyła. Na środku znajduje się olbrzymi, wysoki głaz z szeroką podstawą zwężający się ku górze. Dno przy wejściu schodzi w dół pod głaz, skąd następnie można przejść do drugiej części sali. Strop poziomy, płaski. Na SW od sali odchodzi bardzo wąska szczelina długości 4,5 m.

Część 2: tworzy większą komnatę, szeroką u góry (1,5 m), węższą u dołu (1 m) z pochyłymi ścianami, płaskim stropie i dnem z gruzem średniej wielkości. Między cz. 1 i 2 Sali, znajduje się duży kamień tworzący balkon (wysokość ok. 2 m; wejście studzienką od 2 cz. lub po Głazie z 1 cz.). Sala łączy się z Drugą Wielką Salą niewielkim prześwitem. Na E w pękniętej ścianie widoczny jest tymczasowo niedostępny korytarz (kamień na drodze) - (Wiculski 2002). Po spenetrowaniu dodatkowo 10 m nieplanowanych wcześniej szczelin długość jaskini wzrosła do 115 m.

Jaskinia osuwiskowa, powstała w piaskowcach istebniańskich dolnych. Dno pokryte rumoszem, gruzem, różnej wielkości głazami (duże są nieliczne) i gliną (w większej ilości w drugiej części). W Małej Sali na ścianie SE zaobserwowano mikroformy naciekowe w postaci pól ryżowych (z ciemnym nalotem), grzybków oraz biały nalot z substancji węglanowej.

 Jaskinia jest sucha, tylko w studni wejściowej (po roztopach i opadach) ściany są wilgotne (śliskie), a w 2 części Sali z Głazem po ścianie spływa woda. Przewiew wyczuwalny w studni wejściowej. Tam też sięga światło.

Plan I części opracował J. Ganszer, II części M. Rachwaniec, III części W. Wiculski (2002 b).