Jaskinia na Plebanii

Informacje ogólne

Numer inwentarzowy: J.Cz.III-02.02
Gmina: Niegowa (gm. wiejska); myszkowski; śląskie
Właściciel terenu: prywatny
Wysokość otworu: 387 m n.p.m.
Wystawa otworu: SW

Dane morfometryczne

Długość: 50.0 m
Deniwelacja: 7.0 m (-7.0m)

Współrzędne geograficzne

WGS84: N50.642778, E19.473611
WGS84: N50d 38.5667m, E19d 28.4167m
WGS84: N50d 38m 34.0s, E19d 28m 25.0s
UTM: Easting 392076, Northing 5611213, Zone 34

Lokalizacja otworu

Wyżyna Częstochowska, Wzgórza Niegowsko-Mzurowskie, Niegowa, wzgórze kościelne.

Dokumentacja graficzna

Drogi dojścia

Jaskinia znajduje się w miejscowości Niegowa, na terenie plebanii kościoła św. Mikołaja. Na podwórku jest stara studnia, wykuta po pierwszej wojnie światowej. Studnia ma Deniwelacja 53 metry oraz średnicę od 2 m u góry do 1,5 m przy wejściu do jaskini.

Opis jaskini

Na głębokości 32 metrów, na północno-wschodniej stronie studni, znajduje się wejście do jaskini. Ma ono wysokość 1,6 i szerokość 0,8 metra, jest z dwóch stron obmurowane kamieniem wapiennym. Zachowały się ślady po drewnianych stemplach. Stąd prowadzi, najpierw poziomo, później stromo w dół, obszerny korytarz, o trójkątnym przekroju. Spąg jest utworzony przez grubą warstwę zwietrzeliny wapiennej i gruzu, wierzchem przykrytej przez glinę. Lewa (zachodnia) ściana pochylni ma bardzo bogatą rzeźbę krasową, w postaci jamek korozyjnych i polew.
Korytarz ten stopniowo zawęża się ku dołowi do dwóch niedostępnych szczelin. W tej części spotyka się on z analogicznym korytarzem, tak samo schodzącym w dół. Prawdopodobnie kiedyś stanowiły jedną całość. Ten drugi, równoległy ciąg ma na dnie charakterystyczną, wielki blok wapienny, o długości około 6 m, który z jednej strony stanowi spąg, z drugiej zadaszenie dla niżej położonych partii, utworzonych z wolnych przestrzeni między wantami. Także tutaj, na ścianie (ale zachodniej) występuje interesujący makrorelief, o gąbczastej, porowatej strukturze. W stropie tkwią liczne krzemienie. Nacieków brak. W końcówce jest 2-metrowe zejście do niższych części sali.

Historia

Historia eksploracji

Jaskinia została odkryta przez robotników, wykuwających w litej skale studnię na wodę. Sypali do niej urobek, powstały w czasie wiercenia. Wiadomość o istnieniu naturalnej próżni dotarła (od księdza) do grotołazów z Sekcji Grotołazów Koła PTTK przy AGH w Krakowie, którzy wiosną roku 1957-go penetrowali okolice Niegowej. 31 marca tegoż roku pięcioosobowy zespół, pod kierownictwem L. Kniesznera, wyeksplorował jaskinię. Zachował się opis tej akcji, spisany przez J. Sławińskiego i podawany tutaj za Wiśniewskim: „...dostać się tam chcemy w ten sposób, że odwiązaliśmy wiadro i wjeżdżać będziemy na naszej linie asekuracyjnej za pomocą kołowrotu. Jako pierwszy zjeżdża Ludek (Knieszner) na całą długość liny i wchodzi do groty. Drugi jedzie Jasiu Hofman, a trzeci Stasiek, który będzie robił zdjęcia. (...) Wejście do groty obudowane przez tych co kopali studnię. Grota tego typu co „szczelina”, nacieków brak.”. W zapiskach Sławińskiego istnieje informacja, że „…woda na dnie studni jest podziemną rzeką, płynącą z zachodu na wschód.”

            Wkrótce po odkryciu L. Knieszner opublikował opis i plan jaskini w piśmie „Grotołaz” oraz w „Ziemi”, pod nazwą „Księżej Groty”: „ Po kilku metrach korytarz się rozszerzał i przechodził w obszerną, wysoką komorę, usłaną rumowiskiem skalnym. Z komory tej w kierunku wschodnim i południowym rozchodziło się kilka chodników. (...) Większość kończyła się wąskimi, zamulonymi szczelinami. Jeden z nich – biegnący mniej więcej pod kątem prostym do pierwszego – schodził trochę niżej i rozszerzał się, tworząc po kilkudziesięciu metrach salkę. Z salki rozchodziły się trzy korytarze, z których jeden kończył się ślepo, a pozostałe zwężały się w wysokie, zamulone szczeliny. Na dnie ślepego korytarza znaleźliśmy ciasną studnię, prowadzącą do małej komory zakończonej gruzowiskiem.”. Jednak przez następne lata jaskinia była dość powszechnie znana jako Jaskinia Na Plebanii. Stanowiła sporą atrakcję, głównie z racji, że można do niej było zjechać w wiadrze opuszczanym z kołowrotu, pod bezpośrednim nadzorem proboszcza, po uprzednim (obowiązkowym!) uczestnictwie we Mszy św. Zakończyło się to po incydencie, jaki zaistniał w roku 1978. Otóż jeden z członków AKSiA Zabrze w czasie zjazdu do jaskini (na pojedynczej linie podciągowej!) minął plecami jej otwór i osiągnął poziom wody. Z powodu obsuwających się pętli zaciskowych (typu prusiki) nie mógł wyjść z powrotem, więc asekurująca odgórnie partnerka wezwała pomocy. W czasie wyciągania poszkodowany tak skutecznie obraził Proboszcza („...to Ty (….!!!) na diecezję jedziesz, a tu człowiek ginie. Jaki z Ciebie pasterz ...?”), że niedługo po tym jaskinia została zamknięta betonową płytą.

Historia dokumentacji

Jaskinia była planowana wielokrotnie, różnymi metodami. Pierwszy (opublikowany) plan wraz z przekrojem wykonali członkowie SG PTTK AGH Kraków, określając długość jaskini na około 80 metrów. Potem jaskinia była mierzona przez M. Bednarka w 1965 r. i A. Tronta w latach 80-tych.
Dokumentacja Tronta, określająca długość jaskini na 29 m i deniwelację 8 m, została opublikowana przez Szelerewicza. Do opracowania załączono plan N. Sznobera z grudnia 2004 r. uzupełniony przez J. Zygmunta w lipcu 2009 r.
Plan opracowali N. Sznober, J. Zygmunt.

Bibliografia

Knieszner L. 1957 (opis, plan); Szelerewicz M., Górny A. 1986 (wzmianka); Szelerewicz M. 1996 (wzmianka, plan); Wiśniewski W. W. 1997c,d (informacja, plan, problemy nazewnicze); Wiśniewski W. W. 1998b (uzupełnienie).

Źródła

(brak informacji o źródłach)

Opracowali

Jerzy Mikuszewski
Jerzy Zygmunt