Jaskinia Buczynowa

Informacje ogólne

Numer inwentarzowy: J.Cz.II-04.02
Inne nazwy: Jaskinia w Cichym Wzgórzu
Gmina: Niegowa (gm. wiejska); myszkowski; śląskie
Właściciel terenu: prywatny
Wysokość otworu: 395 m n.p.m.
Wystawa otworu: N
Inne otwory: 2 - ku N.

Dane morfometryczne

Długość: 50.0 m
Deniwelacja: 0.0 m

Współrzędne geograficzne

WGS84: N50.664586, E19.429677
WGS84: N50d 39.8752m, E19d 25.7806m
WGS84: N50d 39m 52.5s, E19d 25m 46.8s
UTM: Easting 389021, Northing 5613703, Zone 34

Lokalizacja otworu

Wyżyna Częstochowska, Wzgórza Trzebniowskie, Trzebniów, Góra.

Dokumentacja graficzna

Drogi dojścia

Jaskinia znajduje się w północnym zboczu Góry (414,3 m n.p.m.) - wzgórza górującego od zachodu nad Trzebniowem, w odległości około 200 m ku NE od jej wierzchołka. Od północnych zabudowań Trzebniowa należy iść na zachód polną drogą, oznakowaną czerwonym szlakiem. Po około 300 m, przy rozwidleniu dróg skręcamy w lewo, już bez ścieżki prosto do góry. W poprzek stoku biegnie tutaj skalna grań, zwieńczona u góry 10 m wysokości małym ostańcem, którego podstawa znajduje się około 30 m nad dnem doliny. Widnieją w nim otwory schronisk w Ostańczyku. Ponad ostańcem rozciąga się prawie płaski, o szerokości 70-100 m taras erozyjny. Idziemy bez ścieżki ku SW około 100 m, po czym dochodzimy do kolejnej, przecinającej prostopadle stok grani skalnej. U jej podnóża widnieją otwory Jaskini Narożnej. Około 10 m wyżej i 50 m dalej, od wschodniej strony grani widoczny jest północny otwór Jaskini Buczynowej.

Opis jaskini

Jaskinia posiada dwa otwory: północny - o półokrągłym przekroju i wymiarach 1,5 m szerokości u podstawy i 0,9 m wysokości znajduje się u stóp skałki i wychodzi na stromy stok oraz południowy - również regularnie myty, o wymiarach 1,5x0,7 m, znajdujący się w płytkim zagłębieniu w niewielkich obnażeniach skalnych.

Za otworem północnym biegnie meandrujący korytarz, na pierwszych 3 m o szerokości około 1,5 m i wysokości 0,9-1,2 m. Jego dno na tym odcinku pokryte jest namuliskiem próchniczym. Z lewej strony znajduje się niewielki wykop, z którego w głąb skały odchodzą dwie ciasne (nie do przejścia) szczeliny. Tuż za otworem w stropie widoczne są niewielkie kotły wirowe. Po 3 m korytarz przechodzi w komorę 6 m długą i 3,3 m szeroką, wysokości 1-1,3 m. Dno komory pokrywa namulisko gliniasto-piaszczyste z kilkoma niewielkimi wantami. Na ścianie przy końcu, po prawej stronie występuje zestalone mleko wapienne. W stropie prawej strony komory widoczne są wypreparowane drobne buły krzemienne. Z lewej strony komory odchodzą dwie odnogi. Pierwsza, o długości 3 m, szerokości 1,1-1,5 m i wysokości 0,7-0,8 m kończy się zamuloną, poziomą szczeliną. Jej dno pokryte jest namuliskiem gliniasto-piaszczystym. Z prawej strony odnogi za 0,6 m wysokości prożkiem biegnie w kier. komory 2 m długości bardzo ciasny meanderek.

Druga odnoga to korytarz o długości 4,5 m, szerokości 1-1,5 m i wysokości 0,5-0,9 m, zakończony zawaliskiem dochodzącym z góry z prawej strony. Dno korytarza pokrywa namulisko piaszczyste z rumoszem. Na jego początku występuje mleko wapienne. Z prawej strony korytarza, ponad pochyłym prożkiem otwiera się wejście do ciasnego korytarzyka, który poprzez próg 1,2 m doprowadza do górnego pięterka. W lewo korytarzyk dochodzi do zawaliska łączącego się z dolnym korytarzem, natomiast w prawo biegnie 2 m długości zaciskowy meanderek, wypadający 2,5 m progiem w szczelinie, będącej odnogą korytarza głównego. Korytarzyki pięterka nie mają namuliska.

Od komory główny korytarz kontynuuje się ku SW. Na długości 9 m ma on 1,5-2,5 m szerokości i 0,7-0,9 m wysokości. Dno wypełnia glina piaszczysta, w pobliżu otworu południowego pokryta humusem. Dwa metry od komory, korytarz przecina w poprzek 20 cm szerokości pęknięcie 2 m wysokości. Znajdują się w nim żebra naciekowe. Zaraz za pęknięciem, w lewo odchodzi 4 m długości szczelinowy korytarz szerokości 0,5-1 m. W jego środkowej części otwiera się 4 m wysokości komin o przekroju soczewkowym i wymiarach 1,3-0,4 m. W jego lewej ścianie 2,5 m nad spągiem dochodzi wspomniany zaciskowy meanderek z pięterka. Dno pokryte jest namuliskiem gliniasto–piaszczystym. Korytarz kończy się biegnącą lekko pod górę, poziomą szczeliną, napłyniętą tym samym namuliskiem. Dwa metry od wylotu wyżej opisanego korytarza, w kier. otworu południowego, po prawej stronie znajduje się masywna (0,6x0,3 m i 0,6 m wysokości) kolumna naciekowa, obecnie mocno zwietrzała. Ten odcinek korytarza kończy się zwężeniem o wymiarach 0,7x0,5 m. Za nim, w odległości 6 m znajduje się południowy otwór jaskini. Korytarz na tym odcinku ma 1,5 m szerokości i 0,8 m wys., w środkowej części rozszerzając się do 2,5 m, gdzie tworzy rodzaj komórki. W jej najszerszym miejscu ku S odchodzi niedostępna szczelina.

Jaskinia powstała w gruboławicowych wapieniach górnej jury. Regularnie myte, półkoliste profile przekrojów poprzecznych świadczą o powstaniu głównego korytarza w warunkach wadycznych, na niewyraźnym pęknięciu o biegu NE – SW. Jedynie pięterko powstało w warunkach przepływu wody pod ciśnieniem. Pięterko oraz szczelinowy korytarz obok rozwinęły się na kilku poprzecznych do osi głównego korytarza pęknięciach o kierunku NW – SE. Całość jest zapewne fragmentem strefy wywierzyskowej próżni odwadniających masyw we wczesnym etapie rozwoju doliny.

W sąsiedztwie otworów rosną mchy i wątrobowce, a przy otworze północnym również bluszcz i żywiec dziewięciolistny.

We wnękach głównego korytarza żyją liczne pająki Meta menardi. W komorze zlokalizowano kilka zimujących osobników motyla Triphosa dubitata. W pięterku występują ślimaki bezskorupowe pomrowy Limax sp.

Historia

Historia eksploracji

Jaskinia była znana i zwiedzana od dawna. Pierwsza wzmianka ukazała się we „Wstępnej rejonizacji jaskiń Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej” (Czepiel 1976). Pięterko zostało poznane w 1995r. przez członków Speleo-Trekk z Rudy Śląskiej – D. i E. Czogałów oraz M. Wilka z Katowickiego Klubu Speleologicznego. W korytarzu głównym, w rejonie Sali znaleziono na powierzchni namuliska prawdopodobnie wczesnośredniowieczną ceramikę, którą przekazano do Dyrekcji Jurajskich Parków Krajobrazowych w Złotym Potoku.

Historia dokumentacji

Plan i opis obiektu, jako „Jaskinia w Cichym Wzgórzu” podał M. Bąk w nr 19 informatora „Jaskinie Wyżyny” (listopad-grudzień 1997 r.). Dokumentację opracował M. Czepiel na podstawie pomiarów własnych, wykonanych w dniu 24 lutego 1974 r. przy współpracy B. Łabanowicza i P. Jastrząba oraz w dniu 13 lutego 2001 r. Dane zaktualizował J. Zygmunt (2009 r.).
Plan opracował M. Czepiel.

Bibliografia

Czepiel M. 1976 (wzmianka); Bąk M. 1997 (opis, plan).

Źródła

Czepiel M., Zygmunt J. 2001 (dokumentacja).

Opracowali

Jerzy Grodzicki
Marian Czepiel